Thread by @Antikor38Junior

İngiliz İzmir konsolosu Palgrave l868' de ülkesine yazdığı  bir raporda şunları yazıyordu:

"Osmanlıda ki  Hıristiyanların Türklere kıyasla refah içinde olmalarını, onların daha enerjik, çalışkan ve erdemli olmalarına yormak yanlıştır.

Gerçek şu ki, çalışkanlık, doğruluk, namusluluk ve dürüst iş çıkarma bakımından Türkler şaşmaz biçimde, Rum ve Ermeni hemşehrilerinden kesinlikle bir gömlek üstündürler.

Ama nevar ki, Türkler muazzam bir yükün altında sistematik olarak ezilmişlerdir ve ezilmektedirler.

Hıristiyanlar ise Osmanlı Devletin'deki ayrıcalıklı durumlarını sürdürerek son yüzyıldan beri sürekli olarak zenginleşmişlerdir. Zenginleşmeleri de çok su götürür spekülasyonlarla, apaçık hilelerle ya da tefecilikle olmuştur"

İmparatorlukta kuyumculuk, sarraflık, bankacılık, hekimlik ve
mimarlık gibi işler genellikle gayri müslim  zimmiler tarafından yürütülmüştür.

Örneğin, II.Mahmut döneminde Bolu Şehri'ne ait şer'iyye siciller incelendiğinde burada bulunan Gayrimüslimlerin büyük çoğunluğunu Ermenilerin oluşturduğu

ve bunların uğraştıkları çalışma kollarının çeşitli alanlarda olduğu gözlenmektedir:

Kuyumculuk-sarraflık, kerestecilik, çerçilik, kahvehane işletmeciliği .

Ayrıca 1613 yılında Bolu'ya gelen Polonyalı Simeon şehirdeki Ermenilerin, boyacılık ve kaftancılıkla uğraştığını söylemektedir.

1808 yılında buraya gelen Fransız seyyah Adrien Dupre ise şehirdeki Gayrimüslimlerin altın işi ile uğraştıklarını bildirmektedir.

XIX. yüzyıl boyunca bugünkü Türkiye sınırı içinde kalan alanlarda İstanbul en büyük ithalat, İzmir ise en büyük ihracat limanı
durumundaydı. Bu kentlerin dışında Trabzon, İskenderun, Samsun,Mersin, Selanik, Basra ve Beyrut diğer önemli dış ticaret limanlarını oluşturmaktaydı.

Sözü edilen limanlardan gerçekleştirilen dış ticaret başlıca iki kesimin elinde bulunuyordu. Biri Avrupalı tücarlar diğeri ise Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşayan gayrimüslim azınlıklardı, yani Osmanlı tebaası olan Rum, Ermeni ve Yahudi tüccarIardan oluşuyordu.

Çeşitli Avrupa ülkelerinden gelerek belli başlı liman kentlerine yerleşen Avrupalı tüccarlar, dış ticareti kurdukları aile şirketleri ve
ticaret evleri aracılığı ile yürütüyorlardı. Öyle ki, 1840 yılında İzmir' deki İngiliz ticaret evlerinin sayısı 35'e yükselmişti.

İkinci gruba giren, yani İmparatorlukta yaşayan Gayrimüslimlerin oluşturduğu tüccarlar, özellikle İmparatorluğun gelenek ve görenekleri ile üretim kalıplarını bilmeleri ve ticari deneyim ve becerileri nedeniyle Avrupalılar için vazgeçilmez bir ortak durumuna gelmişlerdi.

Bunların yardımı olmaksızın hem ithal edilen mamul Avrupa mallarının satışı, hem de ihraç edilecek malların Osmanlı üreticilerinden
toplanarak limanlara yollanması oldukça zor bir işti.

Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşayan azınlıklar, kapitülasyonların verdiği imtiyazlar ve Batılı devletlerin himayeci politikaları sonucu ekonomik açıdan oldukça iyi duruma gelmişlerdi.

Yine kapitülasyonlarla yabancı elçilere yerli gayr müslimlerden tercüman kullanma hakkı tanınmış, bu hak daha sonra genişletilerek yabancı konsolosların da tercüman kullanabilmelerine dair izin çıkmıştı.

Hatta kapitülasyonlara aykırı olduğu halde yerli Hıristiyanlardan konsolos tayinine bile başlanmıştı.

Bu düzen askere de gitmeyen Rum ve Ermeni nüfusu zenginleştirip, geliştirir iken, 7 yıl askerlik yapan TÜRK  ancak amelelik ve ya çiftçilik  yapabiliyordu sağ dönerse..

Kaynak Eser:
Şevket Pamuk, "XIX. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti", TanzimattanCumhuriyete Ansiklopedisi, (Ankara:i970),c.III.