Chronogram - ఒక విశిష్ట సాహితీ శాసన ప్రక్రియ
ఈ కింది పద్య పదాలను చూడండి
అద్రిగజాగ్నిసోములన్‌
లుడు దేవనిధినయనేందు
రసర్తు నయనేందుభిః
ఈ మూడు పద్య పాదాలు వరుసగా క్రీ. శ 1465, క్రీ.శ 1369, క్రీ.శ 1344 సంవత్సరాలను సూచిస్తాయి.
ఈ కింది పద్య పదాలను చూడండి
అద్రిగజాగ్నిసోములన్‌
లుడు దేవనిధినయనేందు
రసర్తు నయనేందుభిః
ఈ మూడు పద్య పాదాలు వరుసగా క్రీ. శ 1465, క్రీ.శ 1369, క్రీ.శ 1344 సంవత్సరాలను సూచిస్తాయి.
ఈ విధంగా కాలాన్ని/ సంవత్సరాలను అంకెలలో కాక సంకేత పదాలతో వాక్యాలతో తెలియజేయడాన్ని chronogram అంటారు.
శాసనాలలో / కావ్యాలలో మొదట సంవత్సరం / కాలం సూచించేవారు కాదు. ఆ తరువాత పలానా రాజు పట్టాభిషిక్తుడై పలనా సంవత్సరాలు అయిన తరువాత అని వాడేవారు. ఆ తరువాత ‘శక’ సంవత్సరాలు మొదలయ్యాయి.
శాసనాలలో / కావ్యాలలో మొదట సంవత్సరం / కాలం సూచించేవారు కాదు. ఆ తరువాత పలానా రాజు పట్టాభిషిక్తుడై పలనా సంవత్సరాలు అయిన తరువాత అని వాడేవారు. ఆ తరువాత ‘శక’ సంవత్సరాలు మొదలయ్యాయి.
శాసనాలలో శాలివాహక శకంతో పాటు 1126, 1232 అంటూ అంకెలు పేర్కొని ఆయా కాలాన్ని సూచించేవారు.
అయితే కొందరు కవులు, శాసన కర్తలు తమ కావ్యాలలో, శాసనాలలో కాలాన్ని నేరుగా అంకెలలో సూచించకుండా పైన చెప్పిన విధంగా Chronograms వాడి వాక్యాలలో తెలియజేసేవారు.
అయితే కొందరు కవులు, శాసన కర్తలు తమ కావ్యాలలో, శాసనాలలో కాలాన్ని నేరుగా అంకెలలో సూచించకుండా పైన చెప్పిన విధంగా Chronograms వాడి వాక్యాలలో తెలియజేసేవారు.
“అరయ శాలివాహన శకాబ్దముల్‌ అద్రిగజాగ్నిసోములన్‌ తారణ వత్సరంబున” అన్న వాక్యంలో పదాలు అంకెలను ఈ విధంగా సూచిస్తాయి
అద్రి = పర్వతం = సప్త పర్వతాలు = 7
గజ = అష్టదిగ్గజాలు = 8 దిక్కులకు కాపలా ఉండే 8 ఏనుగులు = 8
అగ్ని = త్రేతాగ్నులు = 3
సోము = చంద్రుడు = 1
అద్రి = పర్వతం = సప్త పర్వతాలు = 7
గజ = అష్టదిగ్గజాలు = 8 దిక్కులకు కాపలా ఉండే 8 ఏనుగులు = 8
అగ్ని = త్రేతాగ్నులు = 3
సోము = చంద్రుడు = 1
అయితే ‘అంకానాం వామతో గతి’ అంటే అంకెల గతి కుడి నుండి ఎడమకు అని అర్థం. అంటే ఆ అంకెలను 7831 అని కాకుండా 1387 అని చదువుకోవాలి. అప్పుడు అది శక సంవత్సరం 1387 అవుతుంది. శాలివాహక శక సంవత్సరాన్ని మన ప్రస్తుత సంవత్సరాలలోకి మార్చుకోవాలి అంటే 78 కలపవలసి ఉంటుంది. అప్పుడు 1387 + 78 = 1465)
అలానే భీమకవి తన బసవపురాణము శాలివాహనశకము 1291 కి సరియైన సౌమ్యసంవత్సర శ్రావణబహుళ దశమి ముగించానని చెప్పడానికి ఈ కింది పద్యం చెప్పాడు
కోవిదరు కేళొళ్ళి తెన “లుడు
దేవనిధినయనేందు” సంఖెగ
ళోవి శకవరుషం గళాగలు సౌమ్య వత్సరద
శ్రావణ బహుళపక్షదశమీ
కోవిదరు కేళొళ్ళి తెన “లుడు
దేవనిధినయనేందు” సంఖెగ
ళోవి శకవరుషం గళాగలు సౌమ్య వత్సరద
శ్రావణ బహుళపక్షదశమీ
ఇందులో
ఉడుమ దేవ (చంద్ర) = 1;
నిధి = 9 (నవ నిధులు )
నయన=2 (రెండు కన్నులు )
ఇందు=1 (చంద్రుడు )
ఇక్కడ కూడా "అంకానాం వామతో గతి" అనే సూత్రం ప్రకారంఅది శక సంవత్సరం 1291 అంటే CE 1369వ సంవత్సరం అవుతుంది (1291 + 78 = 1369 CE)
ఉడుమ దేవ (చంద్ర) = 1;
నిధి = 9 (నవ నిధులు )
నయన=2 (రెండు కన్నులు )
ఇందు=1 (చంద్రుడు )
ఇక్కడ కూడా "అంకానాం వామతో గతి" అనే సూత్రం ప్రకారంఅది శక సంవత్సరం 1291 అంటే CE 1369వ సంవత్సరం అవుతుంది (1291 + 78 = 1369 CE)
అలాగే నాచన సోముడికి మొదటి బుక్కరాయలు పెంచుకలదిన్నె అనే గ్రామాన్ని అగ్రహారంగా ఇచ్చిన కాలాన్ని హోసూరు తామ్ర శాసనం ‘అలంకృత శకస్యాబ్ధే రసర్తు నయనేందుభిః’ అని పేర్కొంటుంది
రసర్తు = 6 రసాలు = 6
రుతు= 6 రుతువులు = 6
నయన= రెండు కన్నులు = 2
ఇందు = ఒక చంద్రుడు =1
రసర్తు = 6 రసాలు = 6
రుతు= 6 రుతువులు = 6
నయన= రెండు కన్నులు = 2
ఇందు = ఒక చంద్రుడు =1
"అంకానాం వామతో గతి" అనే సూత్రం ప్రకారంఅది శక సంవత్సరం 1266 అంటే CE 1344 వ సంవత్సరం అవుతుంది (1266 + 78 = 1344CE)
Chronogram లో వివిధ అంకెలను సూచించడానికి వాడే పదాలు
0 = అభ్రము (ఆకాశం, శూన్యం)
1 = చంద్రుడు, భూమి, సూర్యుడు
2 = నయనం
3 = అగ్ని
4= అంబుధి / సముద్రం, దిక్కులు
Chronogram లో వివిధ అంకెలను సూచించడానికి వాడే పదాలు
0 = అభ్రము (ఆకాశం, శూన్యం)
1 = చంద్రుడు, భూమి, సూర్యుడు
2 = నయనం
3 = అగ్ని
4= అంబుధి / సముద్రం, దిక్కులు
5= కన్యలు, కావ్యాలు
6= ఋతువులు, రసాలు
7= పర్వతాలు
8= అష్టదిగ్గజములు
9= నవనిధులు, అజ
#సీమశాసనాలు #సీమకవులు #సీమచరిత్ర
6= ఋతువులు, రసాలు
7= పర్వతాలు
8= అష్టదిగ్గజములు
9= నవనిధులు, అజ
#సీమశాసనాలు #సీమకవులు #సీమచరిత్ర
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
