Thread by @appajubi

1️⃣ Uzun vadeli yatırım yapan ya da yapmayı düşünenler, sizin için çok önemli olduğunu düşündüğüm bazı hususlardan bahsetmek istiyorum. Uzun vadeli yatırım yapacağız ama neye yatıracağız? Yatırıma ne kadar süre dokunmayacağız? Riski nasıl azaltacağız?

2️⃣ Kar almayacak mıyız? Kaç farklı varlığa yatırım yapacağız? Hepsini bir örnek üzerinden simülasyonlarla görsel olarak aktarmaya çalışacağım. Biliyorsunuz Warren Buffett ve benzeri yatırım guruları servetlerine büyük ölçüde bileşkelemenin gücüne borçlular.

3️⃣ Aldıkları hisseleri ya da diğer varlıkları neredeyse hiçbir zaman satmayıp bir ömür boyu elde tutuyorlar. Tabi o abiler çok iyi yatırım tercihleri yapıyorlar ve olabildiğince kaybetmeyecek, düzenli büyüyecek hisseleri seçmeye çalışıyorlar. Biz de bunu başarabilirsek ne ala.

4️⃣ Ama hisse seçimi tek başına her şey değil. Morgan Housel, Paranın Psikolojisi kitabının 6. bölümünde çok önemli bir konudan bahsediyor. Heinz Berggrün adlı Alman bir sanat koleksiyoncusunun hikayesini anlatıyor.

5️⃣ Berggrün geçtiğimiz yüzyılın (1900’lü yıllar) ortalarında pek çok önemli ressamın eserlerini daha patlamadan çok ucuz toplamış ve 2000 yılında koleksiyonunun piyasa değeri 1 milyar euro’yu aşmış. Peki bu kişi yatırımlarını nasıl böyle düşeş getirmiş?

6️⃣ İnanılmaz ekspertizi sayesinde mi? Hayır. O kadar çok zar atmış ki içlerinden düşeş gelen 3-5 tanesi yeterli olmuş. Tabi attığı binlerce zarın maliyetini zaten ortalama getiri sağlayan birkaç yatırımı çıkartmış rahatlıkla. Hiçbir eseri mecbur kalmadıkça erkenden satmamış.

7️⃣ Eserleri çok uzun yıllar elinde tutmuş ki tüm eserler potansiyeline ulaşacak fırsatı bulsun. Bu arada eserlerin %99’unun potansiyeli tuvalet kağıdı olarak kullanılmak seviyesiymiş görünen o ki, bunu da ekleyeyim.

8️⃣ Yeterince uzun bekleyince kalan yüzde 1 yetiyor zaten milyar euro’luk portföy değerine ulaşmaya. Bu illa sanat eserleri olmak zorunda degil, hisse senetleri, yabancı hisseler, startuplar, coinler, araziler vs her türlü yatırım ürünü için benzer bir durumdan söz edilebilir.

9️⃣ Özetle; büyük yatırımcılar alabilecekleri her şeyi alırlar, çok uzun süre ellerinde tuttuklarında portföy getirisi en iyilere yakınsar. Bir tane aşırı büyüyen yatırım başta yapılan tüm yatırımı tek başına çıkarır. Neyse, hikaye kısmını geçiyorum ve simülasyonlara geliyorum.

1️⃣0️⃣ Yıllık ortalama %0 beklenen getirisi ve %10 yıllık getiri oynaklığı olan hisselerin işlem gördüğü bir borsa varsayalım. Sıfır varsaymamın nedeni getirileri reel olarak yani enflasyondan arındırılmış ya da ne bileyim dolar cinsi olarak ele alabilmek.

1️⃣1️⃣ Varlıkların getirilerinin normal dağılıma uyduğunu varsayıyorum. Yani varlıkların ortalama %0 etrafında simetrik dağıldığı, yıllık getirinin yüzde 95 ihtimalle -20 ile +20 arasında gerçekleştiği, yılda %30 üzeri getirinin gerçekleşme ihtimali sadece %0.13 oluyor.

1️⃣2️⃣ Her bir hissenin ortalama yıllık beklenen getirisinin %0 olduğu bu borsadan rastgele 30 tane hisseyi alıp 20 sene tutmanın beklenen getirisi sizce kaçtır? Sıfır mı? Hayır. Yaklaşık yüzde 400 reel getiri. 2000 adet simülasyon sonucunda bulduğum değer bu. İnanılmaz değil mi?!

1️⃣3️⃣ Örneğin 1000 dolarlık yatırım 20 yıl sonra yaklaşık 5000 dolara ulaşıyor. Portföy değerinin standart sapması da yaklaşık 1200 dolar. Yani gayet düşük. Bunun nedeni de çok basit bir gerçeğe dayanıyor. 1 liralık yatırımdan kaybedebileceğiniz para en fazla 1 lira olabilir.

1️⃣4️⃣ Kazanabileceğiniz ise 2 lira olabilir, 10 lira da olabilir 100 lira da olabilir. 1000 de 😁. Peki hisselerin ortalama getirilerindeki değişime göre portföy değeri ve standart sapması nasıl değişir? Sıradaki twitte buna yönelik bir grafik paylaşacağım.

1️⃣5️⃣ Ortalama -5% getirisi olan hisseler arasından seçtiğimiz 1000 dolarlık bir portföyün bile 20 yılda 2120 dolara gelmesi beklenir. Hisselerin ortalama getirisi arttıkça hem portföyün beklenen değeri hem de standart sapması hızla (geometrik olarak) artıyor.

1️⃣6️⃣ Her biri ortalama yıllık %20 getiren hisselerden oluşan bir portföy yapabilsek 20 yılda bin doları 120 bin dolar civarına çıkarabileceğiz muhtemelen. Bunu kenara not alalım. Grafiği daha rahat okuyabilmeniz için dikey ekseni logaritmik yapıp yeniden paylaşayım.

1️⃣7️⃣ Diyelim ki Warren Buffett kadar iyi hisse seçemiyoruz. Seçtiğimiz hisse ya da coin ya da herhangi bir yatırım varlığının beklenen getirisi sıfır olsun yine. Ama oynaklığı değişsin, acaba portföyümüzün 20 yıl sonraki beklenen değeri nasıl etkilenir? Buna bakalım.

1️⃣8️⃣ Her bir hissenin standart sapması yıllık %10 civarından %20’lere çıkınca portföyün beklenen değeri çok artıyor ama standart sapması daha da çok artıyor. Bu grafiği de logaritmik dikey eksenle yeniden çizince daha net ortaya çıkacak.

1️⃣9️⃣ Hisselerin yıllık oynaklığı düşükken portföy standart sapması da sıfıra yakın ama getirisi de aynı şekilde. Oynaklık arttıkça portföyün beklenen değeri hızla artıyor ama standart sapması çok daha hızlı artıyor.

2️⃣0️⃣ %0 beklenen yıllık getirili ama %20 yıllık oynaklığı olan hisselerden yaptığımız bin dolarlık portföy 20 yılda 133 bin dolara geliyor. Ama bu kez standart sapma aşırı yüksek. Yani 20 yıl sonunda yüzde 50 ihtimalle ihya oluyoruz yüzde 50 ihtimalle 20 yıl çöpe gidiyor.

2️⃣1️⃣ Bu portföy oynaklığını azaltmanın bir yolunu bulsak süper olur. Neyse bu problemi kenara yazalım şimdilik, sonra geri döneriz.
20 sene çok uzun degil mi? Daha kısa tutsak ne olur, daha uzun beklesek?? Bileşkelemenin gücü burada ortaya çıkıyor.

2️⃣2️⃣ Bekleme süresi uzadıkça beklenen getiri inanılmaz artıyor. Ama yine portföy standart sapması da çok artıyor. Logaritmik ölçekli grafiğe bakalım. Yatırımı tutma süresi bir noktayı aştığında, standart sapma beklenen getiriyi de aşıyor.

2️⃣3️⃣ Son olarak acaba portföyü 30 hisse yerine daha fazla hisseyle yapsak beklenen getiri ve portföy standart sapması nasıl değişir? Simülasyonlardan gördüğümüz kadarıyla portföyün beklenen getirisi etkilenmiyor, standart sapma hisse sayısıyla birlikte hızla geriliyor.

2️⃣4️⃣ Bu bulgu oynaklık artışı ve yatırım vadesinin uzaması sonucu portföy standart sapmasının aşırı artması probleminin çözümünü bize sunuyor. Portföyün beklenen değerini hiç etkilemeden standart sapmasını büyük miktarda geriletmek gayet mümkün.

2️⃣5️⃣ Sonuç: Bu dört simülasyonu bir arada değerlendirdiğimizde şuna ulaşıyoruz. Tek tek oynaklığı yüksek olan hisse/eser/startup/coinlere yatırım yapıp, çok uzun süre tutacaksak, parayı çok fazla sayıda varlığa ufak ufak bölmek gerekir.

2️⃣6️⃣ Ha bir de bu varlıkları azıcık bile olsa pozitif getiri beklentisi olan, sağlam, batma ihtimali az olanlardan seçebilirsek ne ala. Ama esas olay vadeyi uzun tutmakta ve hisse sayısını artırmakta. Ne kadar uzun tutarsak bileşkelemenin gücünden o kadar faydalanırız. 👋🏻

SON NOT: Grafiklerdeki beklenen portföy değeri yerine 10. Persentil değerlerine de (yani yeşil renkle gösterilen aralığın en alt sınırına) odaklanabilirsiniz. Onlar “x yıl sonra en kötü hangi noktaya ulaşabilirim ki?” sorusuna cevap verir.