,
15 tweets,
4 min read
Read on Twitter
Goed Ewout, hier mijn (klassiek antirevolutionaire) poging tot duiding:
In zijn preek deed @thierrybaudet aan #politieketheologie, oftewel het expliciet benoemen van de religieuze dimensie van politiek. Elke vorm van gezag en vorm van leiding verwijst immers naar degene die dit gezag verleent: de ‘goden’ of ‘God’. 1
In het oude Egypte gelden de farao’s als ‘godenzonen’, Hammurabi van Babylon ontvangt de door hem uitgevaardigde wetten van de goden, en in Assyrië schept de koning, de enige die ‘beeld van god’ mag heten, namens de god Aššur orde op aarde. 2
Het verlangen naar een goed, veilig leven, een leven in een ‘beloofd land’ en naar een leider die dit belichaamt is al zo oud als de wereld. Het beeld van de koning als een ‘herder’ die zijn volk weidt dateert uit het derde millennium v.Chr. 3
De Bijbel kent dit ideaalbeeld (Ps. 72), maar is er zeer terughoudend in Israëls koningen ‘herder’ te noemen. Mensen – zeker leiders – vallen doorgaans nogal tegen. JHWH zelf is koning, het koningschap is een noodmaatregel en alleen Jezus is de goede herder. 4
Augustinus brengt dit voor het westerse denken scherp in beeld brengt met zijn onderscheid tussen ‘de stad van de mens’ en ‘de stad van God’. Politiek heeft een religieuze dimensie, maar kan de diepste verlangens van mensen nooit waarmaken. 5
De Franse revolutie is een poging dit klassiek politiek-theologische verhaal af te schaffen. Het kan wel zonder God. Met als resultaat tal van pogingen de heilstaat te vestigen die alle zijn uitgelopen op gruwelijk geweld. 6
Ideologieën als liberalisme en socialisme (in feite onbetaalde rekeningen van het christendom) leken in staat het gat dat hier viel te vullen. In gematigde vorm doen ze ook recht aan het menselijk tekort en de smalle marges van de politiek. 7
Decennia van vruchtbare pragmatische politiek en secularisatie na de Tweede Wereldoorlog zorgden echter voor een ontideologisering die de Europese politiek de mogelijkheid ontnam expliciet te spreken over de religieuze dimensie van de politiek. 8
Vandaar de hernieuwde belangstelling voor Friedrich Nietzsche, Eric Voegelin, Leo Strauss, Carl Schmitt e.a. – heel uiteenlopende denkers; maar allemaal stellen ze hardop de vraag wat de politieke gevolgen zijn van het doodverklaren van God. 9
Fortuyn en Baudet komt de eer toe deze dimensie ook weer voor niet-christelijke kiezers te kunnen verwoorden. Fortuyn was echter nog steeds rooms-katholiek en dacht nog sterk vanuit solidariteit (‘Het zijn wel ónze #kutMarokkanen’). 10
Baudet heeft ooit gezegd dat hij heeft geprobeerd het christendom te omarmen, maar dat dit hem niet is gelukt. Zijn ideaal is een #natiestaat die de eigenheid van een volk weerspiegelt. Dit doet denken aan klassiek-conservatisme. 11
Moeten we daarom maar voorbij zijn narcisme en bruine vlekjes kijken, zoals @prosmania beweert, omdat zijn aanhang zo niet denkt? Of daar niet te veel vanuit morele superioriteit op hem neerkijken, zoals @ReinaWiskerke zegt? 12
Deze relativering is terecht. Desondanks passen forse kanttekeningen: de laat-moderne post-truth ideologie van @thierrybaudet is utopisch en messiaans geladen; bij hem noch bij het opportunisme van mediabedrijf @fvdemocratie is de rechtsstaat veilig. 13
Medelandgenoten worden verdacht gemaakt en weggezet. Ondergangsretoriek voert de boventoon. Juist voor wie politiek een religieuze dimensie heeft én weet dat de marges in de politiek smal zijn, zou moeten inziet dat deze revolutiegeest gemakkelijk kan escaleren. 14
