Thread by @sdsurvase

#थ्रेड
बांबू उद्योग- एक सुवर्णसंधी

बांबू उत्पादन मध्ये भारत देश जगातील नंबर २ चा देश आहे.बांबू बद्दल असणारी उदासीनता झटकून पुढे येणाऱ्या संधीचा फायदा आपण करून घ्यायला हवा. वातावरणामध्ये होणारे बदल, त्याचा होणार परिणाम ह्या वर अंकुश मिळविण्या साठी प्रत्येक देशाने कंबर कसली आहे.

२. ह्या बाबीमध्ये येणाऱ्या काळात बांबू ला विशेष प्राधान्य दिलं जाईल त्यामागचं प्रमुख कारण म्हणुजे कार्बन शोषून घेण्याची सर्वात जास्त क्षमता बांबू मध्ये आहे. भारतामध्ये दर वर्षी एक माणूस साधारण २००० किलो कार्बन उत्सर्जित करतो.

३. एका माणसाने ५ बांबू ची झाडे लावली तरी उत्सर्जित कार्बन neutral होण्यास मदत होईल कारण एक बांबू चे झाड प्रतिवर्षी ४०० किलो कार्बन शोषून घेते.
आज प्लास्टिक चा वापर खूप जास्त होत आहे आणिजग प्लास्टिक साठी पर्याय शोधात आहे त्यासाठी बांबू हा पर्याय नक्कीच उपलब्ध आहे आणि राहील.

४. बांबू पासून अनेक वस्तू आहेत ज्या सध्या बनवता येतात आणि येणाऱ्या काळात त्यामध्ये आणखी भर पडेल जेव्हा तंत्रज्ञान तुमच्या बरोबर असते तेव्हा अशक्य ही शक्य होते.
बांबू पासून १०० पेक्षा जास्त वस्तू बनवता येऊ शकतात त्यामध्ये कपडे, टूथब्रश, construction,फर्निचर, activated charcoal,

५. टूथपिक, अगरबत्ती, आइस्क्रीम चमचे, पलेट्स, पेपर उद्योग, फूड इंडस्ट्री, ऊर्जा क्षेत्रात बांबूपासून विद्युत निर्मिती, इथेनॉल निर्मिती, बायोगॅस निर्मिती, बायोमास पॅलेट व ब्रिकेट्स निर्मिती शक्‍य आहे. बांधकाम साहित्य (बांबू प्लाय, बांबू टिंबर, बांबू मॅट इ.) तयार करता येते.

६. ह्या उद्योगामध्ये सरकार चा दृष्टीकोन खूप महत्वाचा आहे.सध्या नॅशनल बांबू मिशन ही संस्था देश पातळीवर काम पाहते तर महाराष्ट्र बांबू डेव्हलपमेंट बोर्ड ही संस्था राज्यात काम पाहते. एप्रिल २०१८ मध्ये केंद्र सरकार ने अध्यादेश काढून बांबू ला झाड ह्या प्रकारातून वगळण्यात आले आहे.

७. ज्यामुळे वाहतूक, लागवड, कापणी ही ट्रान्झिट परवानगी शिवाय करता येईल. सरकारने अटल बांबू समुद्धी योजना सुरू केली आहे. या योजनेसाठी तुम्ही महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाच्या साईटवर जाऊन बांबू शेतीसाठी असलेल्या अनुदानाची माहिती आणि अर्ज करु शकता.

८. बांबू लागवड करून त्यावर उत्पन्न सुरू होण्यास ६-७ वर्षाचा कालावधी लागत होता परंतु नवीन प्रजातीमुळे उत्पन्न तिसऱ्या वर्षांपासून सुरू होते. बांबू हा कापसाला पर्याय म्हणून येणाऱ्या काळात उभा राहू शकतो. बांबू हे कापूस आणि ऊस ह्या पेक्षा कमी पाण्यामध्ये येणारं पीक आहे.

९. सध्या भारतात ११ दशलक्ष हेक्‍टरवर सध्या बांबूची नैसर्गिक उत्पत्ती आहे.त्यासोबतच संपूर्ण भारतात ५० हजार हेक्‍टरवर बांबू लागवड आहे.आपल्या राज्यामध्ये १२ लाख हेक्‍टरवर सध्या बांबूची नैसर्गिक उत्पत्ती आहे.देशात वार्षिक उलाढाल ३०००० कोटींच्या घरात आहे.

१०. बांबू च उत्पादन सरासरी ४०-४५ टन प्रती हेक्टर आहे. महाराष्ट्र मध्ये विदर्भ आणि कोकण ह्या विभागामध्ये बांबू ची लागवड जास्त प प्रमाणात होते. नॅशनल बांबू मिशन ने कमर्शियल ८ प्रजाती च्या लागवडीसाठी च नियोजन इंडियन वूड सायन्स टेक्नॉलॉजी बंगळूरू ह्यांच्याकडे दिलं आहे.

११.चीन हा मुख्य स्पर्धक असून लाकडाला पर्याय म्हणून ७०% बांबू वापरतात,तेच प्रमाण आपल्याकडे १०% आहे. आपल्यापेक्षा कमी प्रमाणात लागवड असून सुद्धा त्यांची उलाढाल आपल्यापेक्षा ४ पटीने जास्त आहे.
आपण बांबू ची पार्श्वभूमी पहिली बांबू पासून निर्मिती होणारे उद्योग ह्याविषयी सविस्तर पाहू.

१२. बांबू लागवड
सर्वसामान्य हवामानात एक बांबू दुसऱ्या वर्षापासून एक किंवा दोन कोंब सोडतो. याच कोंबाचे बांबूत रूपांतर होते. एकदा बांबू लागून निघाला की खंड न पडता उत्पादन मिळत राहाते.ओलिताखालील बांबू दरवर्षी कोरडवाहूपेक्षा दीडपट उपन्न देतो, कारण सर्व कोंबांचे बांबूत रूपांतर होते

१३.
फर्निचर बनविणे
बांबू पासून बनविलेले फर्निचर टिकाऊ आणि विश्वसनीय असतात. त्यापासून तुम्ही सोफा, झोपडी, दरवाजे, टेबल - खुर्ची, टीपॉय असे विविध प्रकारचे फर्निचर बनवून विकू शकतो. केन फर्निचर नावाने हा उद्योग उदयास आला आहे. हस्तकला मध्ये ह्याचा वापर खूप होतो.

१४. टूथ ब्रश फॅक्टरी
भारतामध्ये दर महिन्याला १२-१५ कोटी टूथ ब्रश कचऱ्या मध्ये फेकले जातात. पर्यावरण आणि मनुष्याच्या आरोग्याला घातक असलेल्या प्लास्टिकचा वाढता वापर चिंतेचा विषय ठरत आहे. दिवसेंदिवस ही समस्या उग्र रूप धारण करत असताना बांबू हा सक्षम पर्याय म्हणून उपलब्ध होऊ शकतो.

१५. लगदा आणि कागद उद्योग
पेपर इंडस्ट्री मध्ये बांबू ला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. बांबू पासून पेपर,कार्डबोर्ड,प्रिंटिंग पेपर,टॉयलेट टिश्यू,कॉफी फिल्टर्स,असे प्रॉडक्ट्स बनवू शकतो.प्लास्टिक ला सर्वोत्तम पर्याय कागद आणि कापड आहेत. प्लास्टिक बंदीचा फायदा नक्की ह्या उद्योगाला मिळेल.

१६. कापड उद्योग
हा, हे शक्य आहे. बांबू पासून आपण टेक्सटाइल फॅक्टरी उभारू शकतो. बांबू पासून तयार होणारे कापड अत्यंत मऊ, टिकाऊ असते. बांबू पासून कापड तयार केल्या जाणाऱ्या प्रक्रिये मध्ये नैसर्गिक enzyme वापर ले जाते. त्यामुळे तयार होणाऱ्या फॅब्रिक ची गुणवत्ता नेहमी सरस आहे.

१७. सक्रिय कोळसा उद्योग (Activated bamboo charcoal)
Activated charcoal
वापर हेल्थ आणि ब्युटी इंडस्ट्री मध्ये जास्त होतो.
प्रामुख्याने पाण्याचे फिल्टर्स, टूथ पेस्ट, स स्किन केअर, मध्ये वापर जास्त होतो. घरी बनणारा कोळसा आणि सक्रिय कोळसा ह्यामध्ये खूप फरक आहे.

१८. टूथपिक, cutlery,
आइस्क्रीम स्पून, प्लेट्स, manufacturing.

Biodegradable cutlery
वाढती मागणी लक्षात घेऊन आणि प्लास्टिक बंदी चा फायदा घ्यायचा असेल तर नक्की ह्या क्षेत्रामध्ये काम करण्यास वाव आहे. भारता मध्ये कार्यक्रमांची रेलचेल चालू असतेच.

१९. ह्या क्षेत्राचे मार्केट साइज हजारो कोटींच्या घरात आहे. आपण सध्या ह्या गोष्टी आयात करत होतो त्याचं कारण सरकारची आयात कर ह्यावर असलेली सुट. मागच्या वर्षापासून आयात कर वाढवून सरकार ने बांबू उद्योगास चालना देण्याचा प्रयत्न केला आहे.

२०. शेती अवजारे तयार करणे
बांबूचा पारंपारिक उपयोग शिडी, टोपली, सुपे इत्यादी बनविण्यासाठी
शेतीची अवजारे, धान्य साठविण्यासाठी कणग्या इत्यादी बांबूपासून बनवतात.
फळपिकांना आधार देण्यासाठी बांबूचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जातो.

२१. अगरबत्ती व्यवसाय.
भारत हा विविध धर्मांनी नटलेला देश आहे. प्रत्येकाचे सण वेगळे. ह्या सर्वामध्ये एकच कॉमन गोष्ट ती म्हणजे अगरबत्ती.
अगरबत्ती बनविण्यासाठी लागणारी काडी ही बांबू पासून बनते. भारत दरवर्षी लाखो टन ह्या काड्या चीन आणि व्हिएतनाम वरून आयात करतो.

२२. जवळपास १७० देशामध्ये आपण अगरबत्ती निर्यात करतो.
असे अजून प्रॉडक्ट्स आहेत जे की तुम्ही बांबू पासून बनवू शकता. येणाऱ्या काळात सरकार ने योग्य धोरण अवलंबिले तर बांबू हा शेतकऱ्यांना संजिविनी नक्कीच ठरेल.
सचिन सुरवसे
१२ मे २०२०
#म #मराठी #मराठी_उद्योजक @MarathiRT @MarathiRT

@gpekmaratha @anil010374 @nastik_Shubham @prash_dhumal
@Maaaymarathi @TUSHARKHARE14