क्रूर प्रकरणाचा मुद्दा मिडीयाने उचलून धरला....सगळीकडे हाच विषय सुरू होता. पुढच्या काहि तासात स्थानिक पोलिसांनी स्कुल बस कंडक्टरला आरोपी म्हणून अटक केली....टिव्हीवर यही है कातील, देखीये मासुम बच्चे का कातील वैग्रे मथळे झळकत होते...डिबेट्स चालू होत्या...सदर आरोपीला तात्काळ
फाशी द्यावी वैग्रे सामुहिक मागण्या होत्या...पोलिसांनी स्कुल बस कंडक्टरने मुलावर अत्याचर करण्याच्या प्रयत्नातुन खून केला..तसं त्याने कबूल पण केलं असा दावा केला होता. काहि तासात गुन्ह्याची उकल केल्याचा पोलिसांचा दावा होता.
पुढे त्या मुलाच्या पालकांच्या मागणीवर सुप्रिम कोर्टाने केस सीबीआय कडे ट्रान्सफर केली. सीबीआयने शाळेतल्या एका 16 वर्षाच्या मुलाला अटक केली...त्याने परीक्षा पुढे ढकलन्यासाठी खूण केल्याचा सीबीआयचा दावा आहे. सीबीआयला बस कंडक्टरचा खुनामधे कोणताही सहभाग आढळून आला नाही.
काहि महिन्यांनी बस कंडक्टरविरुद्ध कोणतेही पूरावे नव्हते म्हणुन विशेष न्यायालयाने त्याला निर्दोष मुक्त केले....!
झटपट न्याय हा कितीही चांगला वाटला तरी त्यातुन खरे आरोपी सुटण्याची शक्यता असते, शिवाय गुन्हामागचे खरे सूत्रधार देखील सुटण्याची शक्यता असते.तडकाफडकी कारवाईमुळे पोलीस...
झटपट न्याय हा कितीही चांगला वाटला तरी त्यातुन खरे आरोपी सुटण्याची शक्यता असते, शिवाय गुन्हामागचे खरे सूत्रधार देखील सुटण्याची शक्यता असते.तडकाफडकी कारवाईमुळे पोलीस...
आणि प्रशासनाचा नाकर्तेपना जनतेसमोर येण्याची संधी देखील जाते.."
आत्ताच हे प्रकरण जर बघायचं झालं तर विकास दुबेसारखा अट्टल गुंड या समाजात मोकाट कसा काय वावरत होता ? चंद्रशेखर, काफील खान यांना जामीन मिळू नये म्हणून रासुका लावणाऱ्या प्रशासनाने अनेक गंभीर गुन्हे असणाऱ्या दुबेला...
आत्ताच हे प्रकरण जर बघायचं झालं तर विकास दुबेसारखा अट्टल गुंड या समाजात मोकाट कसा काय वावरत होता ? चंद्रशेखर, काफील खान यांना जामीन मिळू नये म्हणून रासुका लावणाऱ्या प्रशासनाने अनेक गंभीर गुन्हे असणाऱ्या दुबेला...
बाहेर कसा सोडला ? प्रशासनात कोण त्याला मदत करत होतं ? तो कुणाची कामे करत होता ? पोलिसांमधले किती लोकं त्याच्याशी सूत जुळवून होते ? कुठल्या राजकीय नेत्यांशी दुबेचा संपर्क होता का ? इतके दिवस तो कुणाच्या आशीर्वादावर जगत होता का ? आधीच्या गुन्ह्यामध्ये त्याला कुणी मदत केली होती का ?
या आणि अश्या असंख्य प्रश्नांची उत्तरे मिळणार आहेत का हा एक मोठा प्रश्न आहे..!
कायद्याचे राज्य या व्यवस्थेतील न्याय हि संकल्पना समजून घेणे महत्वाचे आहे. पोलीस हे गुन्ह्याचा तपास आणि कायदासुव्यवस्था राखण्यासाठी असतात. न्याय करणं हे त्यांचं काम नाही.त्यासाठी आपल्याकडे न्यायालयाये
कायद्याचे राज्य या व्यवस्थेतील न्याय हि संकल्पना समजून घेणे महत्वाचे आहे. पोलीस हे गुन्ह्याचा तपास आणि कायदासुव्यवस्था राखण्यासाठी असतात. न्याय करणं हे त्यांचं काम नाही.त्यासाठी आपल्याकडे न्यायालयाये
आहेत. पोलीस तपास करून पूरावे गोळा करत असतात आणि सरकारी वकील ते साक्षीपुरावे व कायदे यांच्याआधारे तो गुन्हा न्यायालयासमोर सिद्ध करतात. मग न्यायालय सर्व बाबींचा पूर्ण विचार करून कायद्यात विहित अशी शिक्षा त्या गुन्हेगारला देत असतं. हि आपण स्वीकारलेली घटनात्मक प्रक्रिया आहे.
पोलिसांनी झटक्यात एन्काऊंटर करणे म्हणजे सरकारी वकिल,न्यायालय यांचं काम स्वतःचं करण्यासारखं आहे. हे कायद्याने चालणाऱ्या घटनात्मक व्यवस्थेच नाहीतर पोलीस स्टेट चं उदाहरण आहे. बदला आणि न्याय यात फरक असतो. घटनात्मक प्रक्रियेत फाट्यावर मारून एन्काऊंटर करणे म्हणजे न्याय नव्हे !
अर्थात आपल्या व्यवस्थेत काही गुणदोष आहेतच. ते दूर करून व्यवस्था अधिकाधिक सक्षम करण्याकडे आपला कल असला पाहिजे. मात्र काही त्रुटी आहेत म्हणून व्यवस्था गुंडाळून अशाप्रकारे इन्स्टंट मॅगी जस्टीस चं समर्थन कश्याच प्रकारे केल्या जाऊ शकत नाही !
असल्या घटनांचं ग्लोरिफिकेशन टाळायला हवं आणि भविष्यात अशा घटना होणार नाहीत याकडे लक्ष देणे गरजेचं आहे. अन्यथा कायद्याचे राज्य या तत्वाकडे अधिक परिणामकारक वाटचाल होण्याऐवजी पोलीस स्टेट कडे आपली वाटचाल होईल जिथे घटनात्मक न्याय ऐवजी इन्स्टंट मॅगी जस्टीस हे तत्व वापरलं जातं !
