Thread by @iuefsosyoloji

📌📝Bugün akademik çalışmalarımızı ve hayatımızı oldukça kolaylaştıran, verimli kılan Referans Yönetim Sistemlerinden bahsetmek istiyoruz. 🔎

Reference Management Systems (Referans Yönetim Sistemleri [RYS]), akademik çalışmalarda kullandığımız kaynakları/referansları bir merkezden etkin ve verimli bir şekilde yönetmek ve kullanmak üzere geliştirilmiş kullanışlı programlardır.

Bu sistemlerin en temel işlevi, akademik çalışmalarımızda kullanacağımız kaynakları bir veri tabanında atıf formatlarından (APA, Chicago, MLA, Harvard vb.) bağımsız bir şekilde kaydetmemize imkân tanımasıdır.

Bu işleve en çok bir derginin istediği atıf sistemine göre hazırladığımız makalemizi başka bir dergiye göndermek durumunda kaldığımızda ihtiyaç duyarız. Her bir referansı bir başka sisteme dönüştürmenin çilesi büyüktür.

Eskiden makalemizi bir atıf sisteminden başka bir atıf sistemine dönüştürürken bu değişiklikleri metin içerisinde ve kaynakçada tek tek yapmak durumunda kalırdık. İşte RYS bu işlemi birkaç tuşla gerçekleştiriyor.

Diyebilirsiniz ki MS Word programı da bunu yapabiliyor: Evet yapabiliyor ama bunu sadece o doküman üzerinde yapabiliyor. Buraya eklenen kaynaklar başka bir çalışmada kullanılabilecek şekilde bir sanal kütüphanede tutulmuyor.

RYS’ye eklediğimiz her bir kaynak başka akademik çalışmalar için de kullanılabilir duruma geliyor; referansı her seferinde tekrardan eklemeye gerek kalmıyor. RYS bu temel işlevi dışında bizim için başka avantajlar da sunuyor. Bunları teker teker ele alalım istedik.

Kaynak Ekleme: Bir kaynağı RYS’ye eklerken kaynağın bütün ögelerini tek tek yazmayıp DOI, ISBN, ISSN gibi kaynağa ait kimlik numaraları ile kolayca ekleme yapılabilir. Ayrıca, tarayıcı eklentileriyle kolayca internet üzerinden kaynak eklenebilir.

Tasnif etmek ve aramak: RYS’ye bir kaynağa birden fazla etiket vermek ve daha sonra bunları çeşitli süzme tercihlerine göre listelemek mümkündür.

Hata riski: RYS’de bir kaynaktaki hatayı düzeltirseniz o kaynağı kullandığınız çalışmalardaki hatalarınız da düzelir.

PDF üzerinde çalışmak: Bugün hepimizin kaynaklarının büyük çoğunluğu PDF’lerden oluşuyor ve bu dosyalar üzerinde not alıp altını çizerek çalışıyoruz. Sonra da bu notlarımızı ve altını çizdiğimiz yerleri araştırmamıza aktarıyoruz. RYS bunu da birkaç tuşla bizim için yapabiliyor.

Arşivimizde bulunan; daha önce notlar aldığımız, üzerinde çalışılmış PDF dosyalarını da RYS’ye aktararak kullanılabilir hâle getirebiliriz.

Ortak çalışma: Bir ekiple birlikte yapacağımız makale, kitap ya da proje çalışmalarının kaynaklarını da ortak yönetebiliriz; dosyalarımızı ortak şekilde paylaşabiliriz: pek çoğumuzun bulut (drive) teknolojisi üzerinde yaptığımız işler gibi.

Bu yolla RYS depomuzdaki kaynaklarımızı da istediğimiz kişilerin paylaşımına açabiliriz.

Birçok RYS web tabanlı olarak da kullanılabilmektedir. Herhangi bir bilgisayardan da bütün kaynaklarımıza ve dosyalarımıza ulaşabiliriz. Bulut teknolojileri üzerinde depolama imkânı da bulabiliriz.

RYS’nin birçoğu MS Word entegrasyonu da bulunduğundan basit bir eklenti ile bütün çalışmalarımızı alışık olduğumuz kelime işlemcisi programlar üzerinde çalışarak alışkanlıklarımızı sürdürebiliriz.

Bütün bu işlevlerin ne kadar bir zaman kazandıracağını ise bu işlemleri elle/manuel yapan birisinin tahmin etmesi çok zor olmasa gerek…

RYS alanı hızla gelişmekte olup zaman ve emek bakımından akademik çalışmalara önemli bir katkı vermeyi sürdürmektedir. Özellikle açık kaynak çalışan RYS için geliştirilen eklentilerle ileri düzey, karmaşık, tekrar eden yorucu işlemler basitçe yapılabilmektedir.

Zotero, EndNote, RefWorks, Mendeley ve Citavi şu anda en popüler RYS uygulamalarıdır. Bu sistemleri tercih ederken nelere dikkat etmeliyiz, bu uygulamaların birbirlerine göre avantajları ve dezavantajları nelerdir gibi konulara bir sonraki zincirimizde değineceğiz.

Sizlere de soralım: Herhangi bir Referans Yönetim Sistemini kullanıyor musunuz?

Referans yönetim sistemine ilişkin paylaşımı doktora çalışmalarını kültürel çalışmalar alanında sürdüren
Nurullah Karaca @nuribegovic arkadaşımız hazırladı.

Çok teşekkür ediyoruz.