Thread by @AchilleasK

Ότι οι γλώσσες συναντιούνται, επηρεάζονται η μια από την άλλη, ανταλλάσσουν λέξεις, και τα λοιπά, το έχουμε πει. Ένα παράδειγμα που μας δείχνει ότι αυτή η διεργασία δεν απειλεί και δεν καταστρέφει τις γλώσσες μας το δίνουν τα αγγλικά.

Για το παράδειγμα αυτό θα πάμε πίσω στο χρόνο, στις αρχές της προηγούμενης χιλιετίας. Στην Αγγλία κατοικούν διάφορα γερμανικά κυρίως φύλα, όπως οι Άγγλοι και οι Σάξονες. Η γλώσσα τους μοιάζει με τα γερμανικά. Στην εικόνα, το «Πάτερ Ημών» στα Παλαιά Αγγλικά.

Το 1066, εισβάλλουν στη Βρετανία οι Νορμανδοί, από την περιοχή που σήμερα λέμε Βόρεια Γαλλία. Σκοπός τους δεν ήταν να διώξουν τους Αγγλοσάξονες, αλλά να βάλουν στο θρόνο τον Δούκα της Νορμανδίας Γουλιέλμο, τον αποκαλούμενο Κατακτητή (αλλά και Μπάσταρδο)

Τον ενδέκατο λοιπόν αιώνα συμβιώνουν στη Βρετανία μια γαλλόφωνη αριστοκρατία και ένας αγγλόφωνος λαός. Οι χωρικοί αναφέρονται στον βασιλιά με το γερμανικό τίτλο Kyng (πβλ. König), αλλά από τον γαλλικό τίτλο Roi, πήραμε τους τύπους Royal, regal κλπ.

Ακόμη, δίπλα στην «κανονική» σειρά των λέξεων, επίθετο+ουσιαστικό (hot dog) επιβιώνουν «γαλλικές» συντάξεις για πολλά αξιώματα και επίσημες διαδικασίες (secretary-general, notary public, court martial)

Ένα ακόμη παράδειγμα το βλέπουμε στα ζώα του αγρού. Οι αγγλόφωνοι αγρότες που εξέτρεφαν γουρουνάκια, πρόβατα και αγελάδες τα έλεγαν με τα γερμανικής ετυμολογίας ονόματά τους (swine, sheep, cow, πβλ. Schwein, Schaf, Kuh)

Αντίθετα, οι αριστοκράτες που έτρωγαν το κρέας των ζώων αυτών, αλλά δεν τα έβλεπαν τόσο στην καθημερινότητά τους, αναφέρονταν σε αυτί με τα γαλλικά ονόματα (porc, mouton, boeuf), που κληροδότησαν στην αγγλική τα ονόματα κρέατος pork (χοιρινό), mouton (πρόβειο) και beef (βοδινό).

Γαλλικές λέξεις, και σαξονικές. Αργότερα θα προστεθούν διαδοχικά στρώματα που λατινικές, ελληνικές, ινδικές και άλλες. Μια φοιτήτρια μου είχε πει κάποτε ότι αυτό δεν είναι γλώσσα αλλά τοτέμ με τη μια γλώσσα πάνω στην άλλη.

Έχει αποδυναμωθεί σε κάτι η αγγλική γλώσσα από όλη αυτή την όσμωση λέξεων και ιδεών; Εμποδίζεται η κατανόηση, μειώνεται η ικανότητα της γλώσσας να ανταπεξέλθει στις επικοινωνιακές ανάγκες των χρηστών της; Φθίνει η γλώσσα ή καταστρέφεται ο πολιτισμός;

Για να επιστρέψουμε στα καθ’ ημάς: κυκλοφορεί, και σε σχολικά βιβλία ακόμη, ο μύθος ότι η γλωσσική επαφή όχι μόνο είναι γλωσσική υποδούλωση, αλλά οδηγεί και σε εθνική υποδούλωση.

Όμως, όπως είδαμε και στο παραπάνω παράδειγμα, αν υπάρχει αιτιώδης σχέση, αυτή είναι η αντίστροφη: η πολιτική/πολιτιστική/οικονομική/τεχνολογική ανισότητα είναι αυτή που αντικατοπτρίζεται σε ροές από την μια γλώσσα στην άλλη.

Ας ασχοληθούμε τότε, αν είναι ειλικρινές το ενδιαφέρον, με την παραγωγή νέας γνώσης, καινούριων ιδεών, πρωτότυπης γνώσης που δεν μπορούν να αποδωθούν σε άλλες γλώσσες, και η γλώσσα θα ακολουθήσει. Όλα τα υπόλοιπα, είναι εύκολες λύσεις για το θεαθήναι.