Thread by @lordsinov

Ukrayna'da yaşanan savaş tehlikesi ile Montrö Bildirisi arasında ilgi çekici bir bağ olabilir. Hemen kuzeyimizde felaketle sonuçlanabilecek bir kasırga patlamak üzere. Ve Türkiye kendini Rusya'nın karşısında bulabilir.

Bu durumda Montrö'nün her kelimesini ezberlemek zorundayız.

1* Dünya üzerinde pek çok askeri gerilim yaşanmasına karşın Ukrayna gerilimi tamamından kritiktir. Çünkü ABD ve Rusya'nın gerilim konusunda aynı anda kırmızı çizgileri var.

Rusya, Ukrayna'nın NATO üyesi olmasını, ABD ise Rusya'nın Ukrayna'yı ilhakını kabul edilemez buluyor.

2* Ukrayna'nın NATO üyesi olması, Rusya'nın düşman tarafından tamamen çevrilmesi manası taşıyacağından, Rusya, bunun olmaması için çatışmayı göze alıyor.

Rusya'nın Ukrayna'yı ilhakı ise Avrupa üzerinde ciddi bir Neo-Sovyet tehdidi oluşturacağından, ABD için kabul edilemezdir.

3* Obama, Rus kırmızı çizgilerini dolanarak Ukrayna'nın AB'ye katılımı sağlamaya çabaladı. Bu, Brzezinski'nin idealiydi. Fakat Rusya kabul etmedi.

Ülkede ciddi karışıklık çıktı. Ve Rusya, krizi fırsata çevirerek Kırım'ı yasadışı şekilde ilhak etti.

4* Rusya aynı zamanda Ukrayna'daki "Rus yanlılarını" körükleyerek ülkenin doğusundaki Donbas ve Luhansk bölgelerini ayırmaya çalıştı.

Trump, Rus aşırılıkları yerine Çin'le ilgilendiği için kriz bir süredir donmuş vaziyetteydi. Biden'ın gelişiyle yeniden ısınmaya başladı.

5* Biden, Trump'ın aksine Çin'i rakip, Rusya'yı ise tehdit olarak kabul ediyor. Biden'ın tutumu Rusların kaygılarını artırdı. Aynı şekilde Rusların kaygıları da ABD'nin kaygılarını artırıyor.

İki taraf da ötekinin kırmızı çizgiyi ihlal edeceğinden şüpheleniyor.

6* Henry Kissinger, birbirinden çekinen iki büyük güç arasındaki tedirginliğin artmasının bir savaşa dönüşebileceğini ifade eder.

Bu tam olarak karşılıklı korkuların, mevcut korkuları artırması ve daha fazla korkunun ortaya çıkması manasına geliyor. Ve sonuç olarak çatışmaya...

7* Artan kaygılar, bir topçu saldırısında öldürülen 4 Ukrayna askeriyle krize dönüştü.

Biden, keskin bir hamleyle Ukrayna'yı himaye edeceğini açıkladı. Ukrayna'nın NATO üyeliği gündeme geldi. Ve bu durum Rusları ciddi biçimde tedirgin etmeye başladı.

8* Ukrayna'nın NATO üyeliği konusu, Rusların sınıra asker yığmasına ve bu durumda ABD'nin Trakya'ya güç kaydırmasına neden oldu.

İki taraf da karşı tarafın ilk adımı atabileceğinden çekiniyor ve bunu engellemek için ilk adımı atmayı düşünüyor.

9* Krizi etkileyen diğer bir husus, Ukrayna'nın doğusundaki iki bölgenin fiili olarak Ukrayna hakimiyetinden çok Rus hakimiyetinde olmasıdır.

Kiev, ABD'nin desteğine güçlü anlamlar yükleyip kendi toprağına operasyon başlatabilir ve Rusya, bunu önlemek için harekete geçebilir.

10* Böyle bir durumda ABD'nin müdahil olmak veya olmamak gibi iki seçeneği var. İlki, Ukrayna'nın daha da küçülmesi anlamına gelir.

İkinci durumda ABD müdahil olur ve nükleer bir savaşa neden olabilecek bir kasırga başlar.

11* Bush, benzer bir taahhüdü Gürcistan'a vermiş ve çıkan çatışmada ABD etkisiz kalmış, neticesinde Güney Osetya'da Rus kontrol gücünü kabul eden aşağılayıcı bir barışa mecbur kalmıştı.

Mevcut kriz çok daha kritiktir ve ABD, daha büyük bir aşağılamayı kabullenmeyecektir.

12* Şayet, ABD, Rusya-Ukrayna arasındaki bir çatışmaya müdahil olursa Ukrayna'nın NATO üyesi yapılması gündeme gelebilir.

Bunun için Türkiye'nin onayı gerekiyor. Bu durum Türkiye'nin 2016 sonrası yürüttüğü NATO ve Rusya politikasının çökmesi anlamına gelir.

13* Türkiye, Ukrayna'nın üyeliğini kabul etmesi halinde Rus politikasını, reddetmesi halinde NATO politikasını çökertecektir.

Üyeliğin kabulü halinde, Ukrayna'ya saldıran Rusya'ya karşı "savaşa dahil olmak" zorunda kalacaktır ki bu çok daha ölümcül bir kriz demektir.

14* Mevcut durumda Ukrayna'nın NATO üyeliği düşük ihtimaldir. Çünkü NATO'nun diğer üyelerinin de onayı gerekir ve onlar için de bir savaş anlamına gelecektir.

Ukrayna'nın NATO üyeliği, çok yüksek bir 3. Dünya Savaşı riskidir.

15* ABD şayet Ukrayna'nın NATO üyesi olmadığı bir seçeneği düşünürse bu durumda başka bir kriz Türkiye'nin kapısındadır.

Zira, ABD, Ukrayna'yı savunmak için boğazları geçmek isteyecektir. İşte, burada devreye Montrö giriyor.

16* Montrö, içeriğinde üç farklı konsepti barındırıyor. Savaş, Barış ve Yakın Savaş Tehlikesi...

Türkiye'nin savaştığı bir ihtimalde, boğazlardaki tüm hak ve yetkiler Türkiye'nin keyfiyetindedir.

17* Türkiye savaşmıyorsa, Karadeniz ülkelerini (Yani Rusya'yı) koruyan hükümler bulunur ki bu durum ABD için dezavantajdır.

Türkiye için Yakın Savaş Tehlikesi halinde, Türkiye'nin alacağı önlemler BM onayına tabidir.

18* Sonuç olarak Ukrayna'da yaşanacak askeri çatışmada, ABD'nin boğazlar konusunda baskı uygulayacağı muhtemeldir.

Türkiye bunu kabul etmesi halinde Rusya'yı, kabul etmemesi halinde NATO müttefiki ABD'yi karşısına alacak.

Bu kriz, Türk dış politikasını çökertebilir.

19* Ukrayna'da beliren çatışma tehlikesiyle Montrö'nün yeniden gündeme gelmesi, hükümetin krize yönelik "henüz açıklanmamış" bir planı olma ihtimali barındırıyor olabilir.

Emekli amiraller, bizlerin haberdar olmayan planı öğrenmişse, Montrö bildirisi anlamlı hale geliyor.

20* Yani, emekli amiraller, hükümetin "bizlerin bilmediği" planlarını eleştirmek için bildiriyi hazırlamış olabilir. Hükümetin gösterdiği yüksek reaksiyon, bu tezi doğruluyor.

Temel sorun, olası krizde Türkiye'nin ABD mi yoksa Rusya tarafına mı yakın duracağıdır.

21* Hükümetin tutumu ile emekli amirallerin tutumu arasındaki farklılıktan ziyade, karşılıklı tutumların "yüksek reaksiyon" içermesi ciddi bir tercihin arifesinde olduğumuz anlamına gelebilir.

Her türlü, Montrö kilit unsur olacaktır.

22* Hem Ukrayna-ABD-Rusya üçgeninde hem de Montrö-Bildiri-Hükümet düzleminde çok fazla "ihtimal" fakat çok az "kesinlik" mevcut.

Geri dönülemeyecek noktaya çok yakınız. Ve ipler bizim elimizde değil. Biden ve Putin... İki sorumsuz lider ortalığı yangına çevirebilir.

23* Bu nedenle "Montrö'nün tartışılması" çok kritik alt-metinler taşıyor. Anlaşma Türkiye'ye bazı alanları açtığı için şiddetle korunmalı.

Fakat her halde, mengene ile karşı karşıyayız. Ciddi bir kriz ve çok büyük dikkat gerekiyor. Kim dut ağacıysa, o sallanır.

24* Ortada bir savaş riski varsa, yoğun gizli diplomasi trafiği olması muhtemeldir. Türkiye, Rusya ile yakın olmasına rağmen Kırım'ın ilhakını tanımıyor ve Ukrayna'ya politik-askeri destek veriyor.

Türkiye'nin kriz esnasında takınacağı tutumu kestirmek çok güç.

25* Bildiri, (belki de farkında olmadan) yoğun-gizli diplomasi trafiğine ve Türkiye'nin tutumuna bir tür sufle vermiş olabilir.

Hükümetin konuya "darbe" temalı yaklaşımı çok anormal ve yüksek bir reaksiyon. Her türlü yoruma açık ve belirsizlik içeriyor.

26* Sonuç olarak Biden masaya zamansız bir kağıt bıraktı. Bu kağıt, Ukrayna'ya verilen "tedirgin edici" bir destektir.

Putin, Gürcistan ve Kırım örneğinde olduğu gibi bunu fırsata çevirmek isterse kuzeyde gittikçe yayılan bir Rusya ortaya çıkacaktır.

27* Rusya, Azerbaycan'da... Rusya İran'la... Rusya, Suriye'de... Rusya, Libya'da... Rusya Kırım'da ve Rusya Akdeniz'de hiç olmadığı kadar aktif...

Rusya'nın topraklarını Batı'ya doğru genişletmesi ve istikrarsız bir Ukrayna'da etkinliğini artırması Türkiye'nin aleyhinedir.

28* Türkiye bu süreçte her ne yapacaksa altın kavram konsensüs olmalıdır. İç cephedeki çatlakların genişlediği, toplumsal kutuplaşmanın yükseldiği, emekli amirallere ve büyükelçilere hakaret edildiği bir ortam, çatışmalar için pek uygun değil.

29* Son olarak...

Şunu unutmamak lazım ki Türkiye, bağışıklık sisteminin zayıflaması halinde pıtrak gibi yayılacak PKK-FETÖ-Radikal Dinci Terör tümörlerine sahiptir. Dikkat şart.

Her halde, partiler dönemi sona eriyor. Programlar dönemi başlıyor. Biline.