قبلاً اینو گفته بودم، اما با رویکرد دیگه‌اي.
رفقا، مهدی اخوان ثالث شاعر مورد علاقهٔ منه. تو روز خوبش شمر هم جلودارش نبود و چنان خلاقانه و استادانه شعر کلاسیک و نو می‌گفت که هیچ‌کس، مطلقاً هیچ‌کس به گَردِ پاش هم نمی‌رسید. توی ادبیاتي که پُر از درخشان‌ترین فحشاست،/
رفقا، مهدی اخوان ثالث شاعر مورد علاقهٔ منه. تو روز خوبش شمر هم جلودارش نبود و چنان خلاقانه و استادانه شعر کلاسیک و نو می‌گفت که هیچ‌کس، مطلقاً هیچ‌کس به گَردِ پاش هم نمی‌رسید. توی ادبیاتي که پُر از درخشان‌ترین فحشاست،/
\مثلاً «همرنگ به کیرِ موشِ مُرده/ همدوش به مُردهٔ فسرده»، یا «خار در چشم و کِلک در ناخن/ تیز در ریش و کیر در کون باد»، حتی بیت فحش‌آلود مورد علاقه‌مم از اخوانه و ورد زبونمه: «ماده‌خوکِ حیض و نر سگ هیضه‌اي تا رستخیز/ هی بشاشاد و ریاد ای دد به مرقد بر تو را.»
یعنی ای حیوان وحشی!/
یعنی ای حیوان وحشی!/
\امیدوارم تا قیامت خوک مادهٔ پریود و سگ نر اسهال‌گرفته‌اي به ترتیب بر قبرت بشاشد و بریند.
دیگه از این شدیدتر نمی‌شه.
و موضوع فقط فحش هم نیست. تو لحظات عاشقانه بیداد می‌کرد: ای تکیه‌گاه و پناهِ/ زیباترین لحظه‌های/ پُر عصمت و پُرشکوهِ/ تنهایی و خلوتِ من/ ای شط شیرین پرشوکتِ من...
دیگه از این شدیدتر نمی‌شه.
و موضوع فقط فحش هم نیست. تو لحظات عاشقانه بیداد می‌کرد: ای تکیه‌گاه و پناهِ/ زیباترین لحظه‌های/ پُر عصمت و پُرشکوهِ/ تنهایی و خلوتِ من/ ای شط شیرین پرشوکتِ من...
و گاهي یه چیزي در حد کشیدن علف رو چنان قدرتمند توصیف می‌کرد که آدم چهارشاخ می‌موند:
غرفه‌های خاطرم پُر چشمکِ نور و نوازش‌ها
موجساران زیر پایم رام‌تر پُل بود
شُکرها بود و شکایت‌ها
رازها بود و تأمل بود
با همه سنگینیِ بودن
و سبکباریّ بخشودن
تا ترازویي که یکسان بود در آفاق عدل او/
غرفه‌های خاطرم پُر چشمکِ نور و نوازش‌ها
موجساران زیر پایم رام‌تر پُل بود
شُکرها بود و شکایت‌ها
رازها بود و تأمل بود
با همه سنگینیِ بودن
و سبکباریّ بخشودن
تا ترازویي که یکسان بود در آفاق عدل او/
\عزت و عزل و عزا رفتم... (الی آخر).
و در زمینهٔ مستی:
با تو دارد گفت‌وگو شوریدهٔ مستي؛
ای همه هستی ز تو، آیا تو هم هستی؟
و نوعي دشواریِ فلسفی:
بیا ره‌توشه برداریم
قدم در راه بی‌برگشت بگذاریم
ببینیم آسمانِ هر کجا آیا همین رنگ است؟
و ده‌ها و ده‌ها مثال درخشان دیگه.
و در زمینهٔ مستی:
با تو دارد گفت‌وگو شوریدهٔ مستي؛
ای همه هستی ز تو، آیا تو هم هستی؟
و نوعي دشواریِ فلسفی:
بیا ره‌توشه برداریم
قدم در راه بی‌برگشت بگذاریم
ببینیم آسمانِ هر کجا آیا همین رنگ است؟
و ده‌ها و ده‌ها مثال درخشان دیگه.
تلخیِ قضیه از «اما»یي که اینجا می‌خوام بگم شروعش می‌شه.
اما اخوان ثالث، درک درستي از مناسبات اجتماعی جدید نداشت.
در یکي از حبسیاتش، با همون زبان پرصلابت و واقعاً «فخیمِ» همیشگی، با همون تسلطِ بی‌مانند بر زبان و وزن و شعر، ماجرایي تعریف می‌کنه از یه اعدامیِ کُرد.
اما اخوان ثالث، درک درستي از مناسبات اجتماعی جدید نداشت.
در یکي از حبسیاتش، با همون زبان پرصلابت و واقعاً «فخیمِ» همیشگی، با همون تسلطِ بی‌مانند بر زبان و وزن و شعر، ماجرایي تعریف می‌کنه از یه اعدامیِ کُرد.
پسرِ جَووني که زنِ حامله‌اي داشت و زنش میاد ملاقاتش، اما در تلخ‌ترین پیچِ قضیه، زنِ بیچاره وقتي می‌رسه که دیگه شوهري در کار نیست. اخوان به خیال خودش شروع می‌کنه «مدحِ» دخترِ کُرد. شنیع‌ترین و بدوی‌ترین «مدح»ـي که می‌تونید در حق یه زن تصور کنید:
تو زني مردانه‌ای، سالاری و از مَرد هم پیشی
جامهٔ جنست زن است «اما»
درد و غیرت در تو دارد ریشه‌اي دیرین
کم مبین خود را که از بسیار هم بیشی.
(ببینید «اما»ی ضایع‌تر از این جایي سراغ دارید؟ «جفا گفتم نداری، داری اما/ وفا پنداشتم داری، نداری.» این به طنزه البته. و از قصد.)
جامهٔ جنست زن است «اما»
درد و غیرت در تو دارد ریشه‌اي دیرین
کم مبین خود را که از بسیار هم بیشی.
(ببینید «اما»ی ضایع‌تر از این جایي سراغ دارید؟ «جفا گفتم نداری، داری اما/ وفا پنداشتم داری، نداری.» این به طنزه البته. و از قصد.)
و البته و البته در «مدح» فروغ:
دریغا آن زنِ مردانه‌تر از هرچه مردانند...
دقت کنید که اینو در حق فروغ می‌گه؛ از معدود شاعران زن تا زمان خودش، که به جنسیت خودش در آثارش افتخار می‌کرد.
و بگذریم از نژادپرستیِ درمان‌ناپذیرش در حق عرب‌ها، که ظاهراً با اقامت در خوزستان قدري تعدیل شد.
دریغا آن زنِ مردانه‌تر از هرچه مردانند...
دقت کنید که اینو در حق فروغ می‌گه؛ از معدود شاعران زن تا زمان خودش، که به جنسیت خودش در آثارش افتخار می‌کرد.
و بگذریم از نژادپرستیِ درمان‌ناپذیرش در حق عرب‌ها، که ظاهراً با اقامت در خوزستان قدري تعدیل شد.
گرچه امیدوارم مثل اون بنده‌خدا «هالو» به این نتیجه نرسیده باشه که «شما عرب نیستید، عرب‌زبانید.»
بگذریم.
همزمان با بزرگ شدن و درک این مناسبات، با این دشواری همراه می‌شدم.
اخوان برای من شاعر محبوب نبود؛ شخص محبوب بود. مثل هر نوجَووني که «فَنِ» هر هنرمندیه.
بگذریم.
همزمان با بزرگ شدن و درک این مناسبات، با این دشواری همراه می‌شدم.
اخوان برای من شاعر محبوب نبود؛ شخص محبوب بود. مثل هر نوجَووني که «فَنِ» هر هنرمندیه.
تغییر دادنِ «شخصیتِ» محبوب به «هنرمندِ» محبوب، تغییر دشواریه.
می‌رسیم به بحث محسن نامجو.
من طرفدار موسیقیش نیستم و هیچ‌وقت نبوده‌م. بلکه همیشه برام صداش به‌شدت، به‌شدت عذاب‌آور بوده. در حد چندش.
اما درک می‌کنم که هنرمند بسیار بسیار اثرگذاریه؛ چه من دوست داشته باشم چه نه.
می‌رسیم به بحث محسن نامجو.
من طرفدار موسیقیش نیستم و هیچ‌وقت نبوده‌م. بلکه همیشه برام صداش به‌شدت، به‌شدت عذاب‌آور بوده. در حد چندش.
اما درک می‌کنم که هنرمند بسیار بسیار اثرگذاریه؛ چه من دوست داشته باشم چه نه.
از مناسبات دنیای جدید اینه که هر هنرمند اثرگذار، یه «فَن بِیس» داره. زمان جَوونیِ من، خب طرفدارای مثلاً داریوش باید همدیگه رو توی قهوه‌خونه و سلمونی و اینا پیدا می‌کردن. این‌طور نبود که هزاران طرفدار افراطیِ شجریان با هم یه جا جمع شن و «به بحث وَ تبادل نظر بپردازند.»
الآن چرا. و طرفدارای هر هنرمند و هر شخص اثرگذار، از جمله به‌خاطر همین فَن بِیس، هر روز در طرفداری از این شخص مُصِرتر می‌شن؛ و «هنرمند» براشون تبدیل می‌شه به بُت. به الگو. به شخص محبوب.
من قضیهٔ اخوان رو گفتم که بگم این درد رو کشیده‌م؛ که شخصیت محبوبم دیگه برام محبوب نباشه.
من قضیهٔ اخوان رو گفتم که بگم این درد رو کشیده‌م؛ که شخصیت محبوبم دیگه برام محبوب نباشه.
که نپرستمش. که از مزخرفاتي که گفته طرفداری نکنم. که بدونم حتی با استانداردای زمان خودشم «مردانه‌تر از هرچه مَرد»، در حق یکي مثل فروغ، بسیار حرف احمقانه و نابجایي بود.
این درد رو الآن طرفدارای محسن نامجو باید بکشن. این شخص کارای اشتباهي کرده و حرفای اشتباهي در ادامه زده.
این درد رو الآن طرفدارای محسن نامجو باید بکشن. این شخص کارای اشتباهي کرده و حرفای اشتباهي در ادامه زده.
عذرخواهی‌اي هم کرد، البته بدون مخاطب قرار دادنِ قربانی، و باز با قدري تفرعن، و صد البته از روی نوشته در لپ‌تاپ.
الآن دیگه نوبت طرفدارای این آدمه که بگن ما آثار خوبش رو می‌پذیریم و بسیار دوست داریم، به هنرمند بودنش احترام می‌ذاریم، شخصیت بدش، یا دست‌کم بدیای شخصیتش رو نه.
الآن دیگه نوبت طرفدارای این آدمه که بگن ما آثار خوبش رو می‌پذیریم و بسیار دوست داریم، به هنرمند بودنش احترام می‌ذاریم، شخصیت بدش، یا دست‌کم بدیای شخصیتش رو نه.
و البته سعی می‌کنم این آخرین مطلبم در مورد نامجو باشه. لااقل تا روزای آینده.
تکمله:
دوستي تذکر بجایي داد و باید اضافه کنم:
منظور، مقایسهٔ کار نامجو و اخوان نیست. اخوان (تازه اونم اکثرش با استانداردای زمان ما) دچار کج‌فهمی شده، نامجو قشنگ جرم کرده.
منظور فقط خراب شدنِ یه بت، یه شخص، برای آدمه؛ به‌خاطرِ رشد کردنِ خودِ آدم، و در مورد نامجو به‌خاطر کاراش.
دوستي تذکر بجایي داد و باید اضافه کنم:
منظور، مقایسهٔ کار نامجو و اخوان نیست. اخوان (تازه اونم اکثرش با استانداردای زمان ما) دچار کج‌فهمی شده، نامجو قشنگ جرم کرده.
منظور فقط خراب شدنِ یه بت، یه شخص، برای آدمه؛ به‌خاطرِ رشد کردنِ خودِ آدم، و در مورد نامجو به‌خاطر کاراش.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
