I know of few sites that so dramatically reflect what an Iron Age hillfort SHOULD BE as Castro da Cidá (Ribeira, #Galicia), now with its restored upper wall.
But A Cidá also hides a great enigma. Will you come and see it with me? 👇
With its complex defensive system, its monumentality and dominance, its large size (3 ha) by Galician standards and even its name, 'A Cidá' (Lat. 'civitas', 'the town'), everything would suggest a Late Iron Age hillfort.
Radiocarbon dates are clear enough: A Cidá was inhabited in the Early Iron Age, VII-V BC. When most of the oppida and big hillfort were villages or did not exist yet, the hillfort of A Cidá had already been abandoned.
The only excavated area is the fortified upper enclosure, the 'croa'. But according to archaeologist Miguel Vidal, none of these huts had been dwellings. There are no hearths, no remains of food such as shells or bones, no stone mills and very little pottery. #HillfortsWednesday
Some evidence of bronze metallurgy and a few iron objects, such as knives, were found.
Many of the huts are arranged around a central courtyard. Vidal's hypothesis is that it is a strange craft area, protected by a strong rampart with inner staircases.
In that time the Arousa firth (you see in the background) was an important commercial hub with the Mediterranean, with coastal enclaves trading actively with the Phoenicians. But in this monumental site there is no evidence of such contacts.
Acábome de decatar dun detalle moi curioso nunha das edicións do primeiro mapa xeral do reino de Galicia, deseñado polo padre Oxea desde México.
A primeira edición foi impresa en Amberes en 1603 e formou parte do Theatrum Orbis Terrarum, de Abraham Ortelio. É esta marabilla. 👇
O mapa foi unha intelixente operación das elites nobiliares galegas, que normalizaron a presenza senlleira do reino de Galicia na principal referencia cartográfica mundial. Tedes que ler esta descrición da imaxe.
Iso si, esa primeira edición fallaba como unha escopeta de feira.
"Su temperamento, ni frío ni caliente"
"Mucho vino y del mejor que se halla en toda Europa".
O da seda é boísimo, e ten a súa chicha da que falarei outro día.
Aquí vedes o "guerreiro de Aián", unha misteriosa figura de Trabancas (Agolada). Ata o século XIX, non era unha lousa. A xente coñecíaa coma o "santito", pero é moi curioso porque nos 90 pasou ser coñecida como o "guerreiro" de Aián.
A lauda estaba labrada nunha laxe ao pé do monte Farelo e chamaba moito a atención. O Mingos de Aián extraiuna da laxe para decorar a súa casa, e alí estivo ata que desapareceu en 2011. Finalmente, localizouse nunha casa particular de Monterroso.
Fálase de que foi unha "proba" para a escultura de Lope de Ventosa. A min non mo parece. Tampouco semella un guerreiro. Durmiu durante séculos, a medio facer, no fermoso Farelo.
A ver se algún especialista se anima a darnos algunha pista máis a partir da súa iconografía.
Today we are going to talk about ancient relics in the hillforts: antennae daggers that appear, whole, many centuries after they were made, in Late Iron Age hillforts. What stories have we lost about them?
Our first treasure appeared in the foundations of a house in the hillfort of Os Castros (Taramundi, Asturias, near the border with Galicia). The house had been built in the Late Iron Age. The hillfort was inhabited from the Late Bronze Age.
Look at it: gorgeous. Because it preserved the organic material of the sheath, radiocarbon dating was possible. Between the 14th and 10th centuries BC. These daggers have Central European influences on the handles and Mediterranean influences on the blades.
Foi polo 1996 cando me atopei coas vivas raiceiras dun dos grandes mitos do país. Estabamos perdidos no Valadouro. Un vello en bicicleta parou. Sinalou para ese monte e dixo:
A min chaman toda Mira
Señora do gran tesouro,
Por estrela esclarecida,
xago neste Valedouro.
👇
Referíase ao castelo da Frouseira, a inexpugnable fortaleza na que o Mariscal Pardo de Cela resistiu entre 1481 e 1483 o durísimo asedio das tropas do capitán francés Mudarra, enviado polos Reis Católicos para someter á nobreza galega.
O símbolo do ocaso dun mundo.
O Mariscal é unha das figuras controvertidas da historia do país. Desde o século XIX, símbolo para uns da resistencia galega fronte a Castela, para outros un foraxido feudal que tiña ben merecida a súa decapitación en Mondoñedo en 1483.
Vouvos contar unha historia desas que 'sabemos pero non reparamos nela'. Compostela é unha especie de máscara xeolóxica, un trampantoxo. Todo ese granito que vedes na foto foi traído de quilómetros de distancia durante séculos e agacha o que a propia cidade é. 👇
Só hai un lugar no que asoma de maneira natural, case como o deixaran de testemuña, a anfibolita, a 'pedra de Santiago' que sostén precariamente todo o conxunto. Faino deste xeito marabilloso en Val de Deus, en San Martiño Pinario, case como pedindo permiso.
O que me fascina é que a construción simbólica de Santiago non só remata na escultura, senón tamén nos materiais. A humildísima 'pedra de Santiago', a que foi sacada da propia cidade, indícanos que é o secundario, o que non é importante, fronte o que si o é.
Hai un par de anos batín cunha alucinante obra de teatro do século XVII, moi pouco coñecida, #ALindonadeGalicia.
Fiquei preso do que alí se contaba, e de como se contaba. 👇
Nela narrábase o turbulento século XI galego: o conflito fratricida polo dominio de Galicia. Os intentos de García por facerse coa coroa do reino.
Si, García. O rei mitificado pola literatura galega contemporánea. Manolo Rivas, Darío Xoán Cabana, Bernárdez Vilar, Cándido Pazó...
O máis fermoso, o de @Rivasbarrs. O Don García de En salvaxe compaña: o corvo branco que leva unha grilla nas patas, que viu como o seu exército de poetas e trobadores se mudaban nunha hoste de 300 corvos.