Thread by @FatihKumas4

1) Üstad diyor ki: “Hem ne vakit, ehl-i İslâm, dîne ciddî sahip olmuşlarsa, o zamana nisbeten yüksek terakkî etmişler. Buna şâhit, Avrupa’nın en büyük üstâdı, Endülüs devlet-i İslâmiyesidir.” (Mektubat, s. 313).

Avrupa'nın üstadı olan Endülüs'ün Avrupa'ya etkilerine değinelim:

2) Roberts diyor ki: Arap İspanya'sının alim ve filozofları, Hıristiyan aleminin doğunun uygarlık ve bilimini öğrenmesinde kılavuz oldu. (J. M. Roberts, Avrupa Tarihi, sf. 149)

3) Serinin devamında Prof. Dr. Ahmed Isa'dan alıntılar yapacağım: İslam biliminin Batı'ya girişi büyük oranda Müslüman İspanya kanalıy­la gerçekleşmiştir. Yüzyıllar boyunca İspanya, daha çok bir Müslüman Ortadoğu şehri gibiydi.

4) Pek çok gayrimüslim, Müslüman ismi almış, Müslüman kıyafetleri giymiş, onların adetlerini benimsemiş ve aynca hem özel yaşamlarında hem de kamusal alanda Arapçayı kullanmıştır. Müslümanlar gibi Yahudi ve Hıristiyan öğrenciler de İspanya'daki İslam üniversitelerine gidiyordu.

5) Hıristiyan bir öğrenci olan ve Endülüs'de ma­tematik ve doğa bilimleri okuyan Gerbert, daha sonra Papa Il. Sylvester (946-1003) olarak tanınmıştır. İspanya'ya Müslümanlar tarafından eğitil­mesi için gönderilen daha meşhur bir Hıristiyan öğrenci de Roma-Cermen İmparatorluğu'nun

6) kurucusu Şarlman'dır.(Crespi, TheAraps in Europe, s. 62.)

Aragon'un ilk krallarından I. Peter yalnızca Arap harfleriyle yazabili­ ordu ve pek çok Hıristiyan da Latince yazarken Arap harflerini kullanı­yordu. Aynı zamanda Arap edebiyalına öyle düşkündüler ki,

7) Kurtubalı Alvaro (öl. 861) Hıristiyanları, Müslümanların kitaplarıyla çok fazla meş­gul olmakla ve İncilleri ihmal etmekle suçluyordu. Hıristiyanlar Arapça kitapları okumakta direndikleri için Sevillalı John en azından kendi din­leri hakkında biraz bilgi sahibi olabilmeleri

8) için İncil'i Arapçaya çevirmek zorunda kalmıştır.
İslam'ın gelişinden yaklaşık beş asır sonra 12. yüzyılda Arapçadan La­tinceye çevirilerin başladığı yer Müslüman İspanya'dır.

9) Bu büyük ölçüde Segovia'nın Başdiyakozu (papazlardan kıdemli ve piskoposun altında bir mertebe.) Domingo Gundisalvo ile yardımcısı Sevillalı John'un çabalarıyla gerçekleşmiştir.

10) Gundisalvo'nun eserleri, (kendine ait 'fikirler' diye sunduğu) bilimlerin tasnifini yaptığı yazıları da dahil, aslında Müslüman alimlerden faydalanılarak yazılmıştır. Diğer Ba­tılılar da Müslümanların eserlerini "kendilerine mal etmiş" ve kendi isim­leriyle yayınlamışlardır.

11) Gundisalvo'nun çevirilerini başkaları takip etmiştir. Dalmaçyalı Her­man'ın (1100-1160) çevirileri genellikle bilimseldi ve Macriti'nin (950- 1007) Batlamyus'un Planisferyum (Yıldızlar Haritası) adlı eserinin Arap­ça sürümünü de içeriyordu.

12) Santallalı Hugo, Tivolili Plato gibi bilimsel eserler üzerinde yoğunlaşmıştır. Neredeyse hepsi astronomiyle ilgili olan başka pek çok çeviri de Sevillalı John'a atfedilmektedir. Aynı dönemlerde İngiliz Bathlı Adelard da tercüme faaliyetleriyle meşguldü.

13) İspanya'da yaşayan Pamplona Başpiskoposu İngiliz Chesterlı Robert, (Kur'an'ı karalamak amacında olan) Muhterem Peter'in (1092-1156) tali­matıyla bilimsel eserlerin yanı sıra Kur'an'ın ilk Latince çevirisini yapan isimdir.

14) Chesterlı Robert'in Avrupa'nın geleceği açısından hiç şüphesiz çok önemli olan bir diğer çevirisi de, Harizmi'nin cebir hakkındaki tezi­dir. "Bu çevirinin değeri pek anlaşılmamıştır" der Myers, çünkü "Avrupa cebirinin başlangıcına işaret ettiği söylenebilir."

15) Myers'in bu fikrinin geçtiği kaynak: Arabic Thought and the Western World, s. 8 1.

Le Goff, 12. yüzyıl İngiliz papazlarının "Arap kültürüne çok meraklı" olduklarını belirtir. Bütün Avrupa, İslam kültürüne kesinlikle çok saygı duyuyordu.

16) Öyle ki, Le Goff'un aktardığına göre, Bathlı Adelard fikirlerini topluma kabul etti­rebilmek için Araplara aitmiş gibi gösterdiğini söylemiştir (Le Goff, Medieval Civilization 400-1500, sf. 147).

17) 12. yüzyılın ikinci yarısıyla 13. yüzyılın ilk yarısı çeviri faaliyetlerinin altın çağıydı.Burada sayısını veremeyeceğimiz kadar çok olan çevirilerin çoğu bilimsel çalışmalar, tıp ve felsefe alanındaydı; aynı zamanda ilahiyat da dahil, başka konularda da çeviriler yapılmıştı.

18) Yetmiş cilt çevirisi bu­lunduğu belirtilen Cremonalı Gerard (1114-1187), mütercimlerin "en bü­yüğü" olarak kabul edilmektedir. Gerard'ın eserinin etkisi ola­ğanüstüydü" der Myers, çünkü "Felsefe, matematik, astronomi, fizik, tıp ve simya alanında Yunan ve Arap hazinelerini

19) Latin dünyaya açmış ve üniversitelerin kuruluşuna zemin hazırlamışhr." Her zaman vurgulandı­ğı üzere bu tercümeler Avrupa biliminin başlangıcıdır.(Arabic Thought and the Western World, sf. 96)

20) Orijinal Arapça metinlerden İbraniceye çevirilerde de bir artış görül­müştü. Bu tercümelerin, İslam ilmini Yahudilere aktarmanın yanı sıra İbranicede bulunmayan kelimelerin Arapçalarının benimsenmesini sağ­lama gibi bir faydası da olmuştur.

21) Lewis,"erken İbranicenin bilimsel ve felsefi kelime haznesinin bu şekilde oluştuğunu" der. (Islam and West, sf. 62)
Gırnata kaybedilmeseydi ve ardından Hıristiyanların Müslüman ilmine verdiği değer düşmeye başlamasaydı Arapçadan Latinceye çok daha fazla çeviri yapılabilirdi.

22) Müslümanlara karşı acımasız dini bir kampanya başlatan Kardinal Jimenez de Cisneros Arapça kitapları toplatıp yaktır­mıştır. Fakat II. Philip iki bin cilt eseri kurtarmayı başarmış ve Madrid'in yakınlarındaki Escorial'da saklamıştır.

23) Onun halefi III. Philip de İspanyol korsanlardan edindiği üç-dört bin kadar kitabı yine Escorial'e göndermiştir. Hitti "13. yüzyılın sonlarına doğru Arap bilim ve felsefesi artık Avrupa'ya taşınmış ve İspanya'nın aracılık görevi de sona ermişti" der.(History of the Arabs,589)

24) Özetlediğim bilgiler bu kitapta geçmektedir (sf. 279-282) "Müslümanların Rönesansa Katkısı": kitapyurdu.com/kitap/musluman…