Thread by @FatihKumas4

1) Bazı alimler kitaplarına isim verirken Kur'an-ı Kerim'deki tabirleri kullanıyorlar. Elbette bu Kur'an ile meşguliyetlerinden kaynaklıdığı gibi, aynı zamanda zihinlerinin Kur'an ile hem hal olmasından da kaynaklanıyor olabilir. Bu seride mevzuya dair bazı örneklere değineceğim:

2) Tefsir kitaplarında bu isimlendirmelere rastlanması tabii olsa gerek. Mesela Fahreddin-i Razi meşhur tefsirine "Mefatihu’l-gayb" ismini vermiştir. Bu tabir Kur'an'da geçmektedir:

3) Gaybın anahtarları(mefatihul gayb) O'nun katındadır, O'ndan başka hiç kimse gaybı bilmez(En'am/59). Bazı alimler tabirin "gaybın hazineleri" de olabileceğini söylemişlerdir. Hazinelerin anahtarlarla açıldığı, ama muradın anahtarlar değil, hazineler olduğunu Ferra söylemiştir.

4) Hocaefendi müfessirlerden bahsederken Alusi'ye dair şöyle diyor: "Bağdatlı Âlûsî'nin Ruhu'l-meânî'sini hatırlamamak da mümkün değildir. Tam otuz ciltten ibaret olan Âlûsî tefsiri, bir bakıma geçen bütün müfessirlerin tefsirlerinin hulâsası gibidir." (Kur'an'ın altın ikliminde)

5) Alusi'nin tefsirinin tam ismi "Ruḥu’l-me'ani fi tefsiri’l-Ḳur'ani’l-azim ve’s-seb'i’l-mesani"dir. Bu isim Kur'an'ı Kerim'deki şu ayetten alınmıştır:

6) Kuşkusuz sana tekrar tekrar okunandan (âyetlerden) yedisini(Sebu'l mesani, çoğunluğa göre tekrarla okunan yedi ayet Fatiha'dır) ve yüce Kur’an’ı verdik. (وَلَقَدْ اٰتَيْنَاكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثَان۪ي وَالْقُرْاٰنَ الْعَظ۪يمَ) (Hicr/87)

7) Tefsirlerden sonra Şah Veliyyullah ed-Dihlevi'nin kitabını da örnek olarak gösterelim. Mesela o meşhur kitabına "Ḥüccetullahi’l-baliga" ismini vermiştir. Bu tabir de Kur'an-ı Kerim'den alınmıştır:

8) De ki: “Kesin delil(el-hüccetü’l-bâliga” (en isabetli, gerçek delil) ancak Allah’ındır. Allah dileseydi elbette hepinizi doğru yola iletirdi.”(En'am/149)

9) Sonra Anadolu neşriyat tarihinde önemli bir yer tutan ve İslami dergiciliğin mihenk taşlarından birisi olan "Sebilürreşad"'a değinelim. Bu derginin ismi de Kur'an-ı Kerim'den alınmış bir tabirdir:

10) İman eden (adam) dedi ki: "Ey Kavmim, siz bana tabi olun, ben sizi doğru yola(sebile'r reşad) iletip yönelteyim"(Mu'min/38). Bu isim verilmesi ile alakalı da şöyle bir hatıra nakledilir:

11) Dergi ismi için Eşref Edip, Abbas Halim Paşa’nın köşkünde Mehmet Akif ile birlikte bulunduğunu ve Abbas Halim Paşa’nın “Kuran’da bir sahife açalım ne isim çıkarsa oradan alalım” teklifinde bulunduğunu, kendilerinin bunu kabul ettiğini ifade eder.

12) Kuran’ı Kerim’in açılmasıyla karşılarına “Sebilürreşad” isminin yer aldığı ayet çıkar. İsim böylece kabul edilir (aktaran Arabacı, C. (2005). Eşref Edip Fergan ve Sebilürreşad üzerine, 101-102).

13) Gerçi dergi Sebilürreşad ismi ile çıkmadan önce Sırat-ı Müstakim ismi ile çıkmıştır. Bu tabirin de Kur'an'da geçtiği malumdur. Meraklısı için Sebilürreşad arşivi bu linkten okunabilir: bagcilar.bel.tr/Files/eKitap/S…

14) Mesela Üstad'ın da önemli risalelerinden birisi Âyetü’l-Kübra'dır. Üstad bu ismin Hz. Ali'nin ifadelerinde geçtiğini söylüyor. Bunun yanında bu tabir de Kur'an-ı Kerim'de geçmektedir: (Musa) Ona büyük mucizeyi(ayetel kübra, büyük mucize, delil, alamet) gösterdi.(Naziat/20)

15) Hocaefendi de bir roman yazsaydım ismini "...Ve insan aldandı" koyardım diyor. Bu bilgiyi vereceğim linkteki sohbetin başında dinleyebilirsiniz: .

16) Hocaefendi bu ifadeyi o sohbette Goethe'nin Faust eseri ve bir hadis-i şerif ile açıklıyor, ama benzer bir ifade Kur'an-ı Kerim'de geçmektedir: Ey insan, nedir seni o kerim Rabbin hakkında aldatan?(İnfitar/6)

17) Netice itibari ile Kur'an kültüründe yetişen insanlar, kitaplarına da Kur'an-ı Kerim'de geçen ifadeleri isim olarak koymuşlardır. Eskiden Anadolu'da çocuklara konulacak isimlerin özellikle Kur'anda geçmesine önem verilirdi.

18) Üstadın ifadeleri ile: Kur’an şu kitab-ı kebir-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi ve ayat-ı tekviniyeyi okuyan mütenevvi dillerinin tercüman-ı ebedisi ve şu âlem-i gayb ve şahadet kitabının müfessiri ve

19) zeminde ve gökte gizli esma-i İlahiyenin manevi hazinelerinin keşşafı ve şu İslamiyet âlem-i manevisinin güneşi, temeli, hendesesi ve avalim-i uhreviyenin mukaddes haritasıdır. (Sözler, 589)