چرا به‌صورت غیر مستقیم سرمایه‌گذاری کنیم؟
صادقانه بگویم، یکی از عمده‌ترین دلایلی که سرمایه‌گذاران خرد در بازارهای مالی موفق نمی‌شوند، به ذات آدمی باز می‌گردد، ما چیزهای سکسی دوست داریم و سرمایه‌گذاری به‌صورت غیر مستقیم، فراگیری دانش و داشتن صبر اصلاً چیزهای سکسی‌ای نیستند! //۱
صادقانه بگویم، یکی از عمده‌ترین دلایلی که سرمایه‌گذاران خرد در بازارهای مالی موفق نمی‌شوند، به ذات آدمی باز می‌گردد، ما چیزهای سکسی دوست داریم و سرمایه‌گذاری به‌صورت غیر مستقیم، فراگیری دانش و داشتن صبر اصلاً چیزهای سکسی‌ای نیستند! //۱
به همین بهانه، ابتدا به دلیل سرمایه‌گذاری غیر مستقیم می‌پردازم، چند نکته آموزشی می‌گویم و سپس یک پیشنهاد هم خواهم داد. (چون این #رشتو خیلی طولانی شد، پیشنهاد را در توئیت دیگری می‌دهم) //۲
بازارهای مالی یک وظیفه اصلی دارند و آن‌هم رساندن پول‌ها یا وجوه اضافیِ کسانی است که پس‌انداز کرده‌اند (عرضه‌کنندگان وجوه) به کسانی که قصد دارند بیشتر از درآمدشان خرج کنند (مصرف‌کنندگان وجوه). خب حالا این تامین مالی به دو صورت انجام می‌شود، یا مستقیم است یا غیر مستقیم. //۳
تامین مالی به‌صورت مستقیم یعنی آن‌جایی که یک شرکت، در بازارهای مالی، سهام منتشر می‌کند و اوراق قرضه (در ایران اوراق مشارکت) به‌فروش می‌رساند و عرضه کنندگان وجوه آن را مستقیماً خریداری می‌کنند. تامین مالی به‌صورت غیر مستقیم نیز می‌تواند صورت گیرد. //۴
یعنی مثلا پس‌انداز کنندگان، پول‌هایشان را در یک بانک، سرمایه‌گذاری می‌کنند و آن بانک (واسطه مالی) آن وجوه را به مصرف‌کنندگان (مثلا یک شرکت تولیدی) خواهند رساند. آن‌ها این‌کار را با ارائه وام یا خرید اوراق قرضه آن شرکت انجام می‌دهند. //۵
با این مقدمه نسبتاً طولانی، برویم سراغ سوال اصلی؛ چرا باید به‌صورت غیر مستقیم در بازارهای مالی حضور داشته باشیم؟ برای این‌کار باید به دو موضوع اشاره کنم؛ هزینه داد و ستد (Transaction cost) و اطلاعات نامتقارن (Asymmetric information). //۶
هزینه داد و ستد یعنی مقدار وقت و پولی که برای داد و ستدهای مالی صرف می‌شود. هزینه‌هایی از قبیل تنظیم قرارداد وام، شیوه پرداخت بهره و بازپرداخت آن، هزینه‌های تحلیل اوراق بهادار، حسابداری معاملات و مانند آن. //۷
حالا شرایطی را فرض کنید که علی یک یک تحلیل‌گر خبره است و پورتفولیوی ۱۰۰ میلیون تومانی شخصی دارد و می‌خواهد ساختار پورتفولیوی خود را ایجاد کند. //۸
نگارش فلسفه سرمایه‌گذاری و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری، تجزیه و تحلیل اوراق بهادار هزینه‌های زمانی و پولی زیادی برای او دارد و یک‌جوری به دردسرش نمی‌ارزد! حالا یک صندوق سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که ۱۰۰۰ میلیارد تومان AUM یا دارایی تحت مدیریت دارد. //۹
او هم باید همین کارها را انجام دهد. اما یک تفاوت وجود دارد؛ صندوق سرمایه‌گذاری، یک صرفه‌جویی مقیاس (Economies of scale) دارد. یعنی او، همین‌کارهای هزینه‌بر و نیازمند وقت را برای ۱۰۰۰ میلیارد تومان انجام می‌دهد، //۱۰
در نتیجه به‌ازای هر واحد از سرمایه‌گذاری، هزینه داد و ستد کاهش می‌یابد.
و اما اطلاعات نامتقارن؛ وقتی یک نفر از شما تقاضای وام می‌کند، شما نمی‌دانید قراره با این پول چه کار کند، اما او می‌داند قرار است با پول شما چه‌کار کند! (او نمی‌داند پدر من است، من که می‌دانم پدر من است!) //۱۱
و اما اطلاعات نامتقارن؛ وقتی یک نفر از شما تقاضای وام می‌کند، شما نمی‌دانید قراره با این پول چه کار کند، اما او می‌داند قرار است با پول شما چه‌کار کند! (او نمی‌داند پدر من است، من که می‌دانم پدر من است!) //۱۱
(یعنی شما از ریسک و بازده طرح سرمایه‌گذاری او اطلاع دقیق ندارید اما او به‌خوبی می‌داند)، مثلا ممکن است به شما بگوید می‌خواهم با پولی که از شما قرض می‌گیرم، رهن خانه‌ام را بدهم (کم ریسک) اما برود بیت‌کوین بخرد! (پر ریسک) //۱۲
اما این اطلاعات نامتقارن باعث دو چیز می‌شود، گزینش نامناسب (Adverse selection) و خطر اخلاقی (Moral hazard). گزینش نامناسب به‌دلیل اطلاعات نامتقارن و پیش از داد و ستد اتفاق می‌افتد، مثلا دو نفر پیش شما می‌آیند و شما هم هیچ شناختی از آن‌ها ندارید، //۱۳
اما در واقع یکی خیلی محافظه‌کار است و دیگری بسیار ریسک‌پذیر. هر دو از شما مبلغ ۱ میلیارد تومان وام می‌خواهند و می‌گویند می‌خواهند در یک طرحی سرمایه‌گذاری کنند. شما هم اطلاعات کافی در مورد طرح آن‌ها ندارید. چه‌کار می‌کنید؟ //۱۴
خب اگر قبلاً پولتان را خورده باشند، در چنین شرایطی اعتماد نمی‌کنید، اما اگر بار اولتان باشد، احتمالا آن دوست ریسک پذیر، مخ شما را خواهد زد. چرا؟ چون افراد محافظه‌کار روی زمین نمی‌مانند و بالاخره از بانک یا فرد دیگری پول قرض می‌کنند، //۱۵
در نتیجه خیلی به شما اصرار نمی‌کنند، اما افراد ریسک‌پذیر از همه‌جا رانده هستند و به اولین نفری که به پستشان می‌خورد، طرح سرمایه‌گذاری‌شان را می‌گویند و اصرار می‌کنند که به ایشان پول قرض بدهید! //۱۶
خب حالا اگر شما تصمیم بگیرید به هیچ کدام پول قرض ندهید، طرح سودآور سرمایه‌گذارِ محافظه‌کار که معقول است هم ممکن است تامین مالی نشود. این یعنی خطر گزینش نامناسب.
خطر اخلاقی مشکلی است که در اثر اطلاعات نامتقارن و پس از داد و ستد به وجود می‌آید. //۱۷
خطر اخلاقی مشکلی است که در اثر اطلاعات نامتقارن و پس از داد و ستد به وجود می‌آید. //۱۷
خطر اخلاقی یعنی ریسک یا خطری که در آن، گیرنده وام به فعالیت‌هایی بپردازد که از دیدگاه وام‌دهنده نامطلوب و ناپسند (غیر اخلاقی) است و همین امر موجب می‌شود که احتمال بازپرداخت وام کاهش یابد. //۱۸
مثلا یکی از آشنایانتان به شما مراجعه می‌کند و می‌گوید “مجید (با این فرض که نام شما مجید است)، موتور ماشین لباس‌شویی من سوخته است، به من پول قرض بده یکی نو بخرم، سر سال پول را بهت بر می‌گردانم.” //۱۹
شما هم با این فرض به او پول قرض می‌دهید، بعد می‌بینید رفته پول را در این سایت‌های شرط بندی گذاشته است و پولتان را به باد داده است. خب اینجا شما دست خودتان را داغ می‌کنید دیگر به احدی وام ندهید. //۲۰
اما... وجود واسطه‌های مالی در سیستم اقتصادی کشور باعث می‌شود که پس‌انداز کنندگان خرد، پس‌اندازهای خود را به بازارهای مالی برده و یا به واسطه‌های مالی معتبر (مثل بانک‌ها) بسپارند. //۲۱
واسطه‌های مالی از سرمایه‌گذاری‌های خود سودهای زیادی کسب می‌کنند چراکه از تشکیلات و تجهیزات بهتری (در مقایسه با افراد) برخوردارند و می‌توانند ریسک‌های سرمایه‌گذاری را بهتر تعیین کنند و زیان‌های ناشی از گزینش نامناسب را کاهش دهند. //۲۲
از طرفی از تخصص ویژه برخوردارند و بین وسیله زیان‌های ناشی از خطرات اخلاقی را کاهش می‌دهند.
ان‌قدر گفتیم واسطه‌های مالی، دقیقا منظورمان کدام شرکت‌ها است؟ منظورمان بانک‌های تجاری، صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه و... است. //۲۳
ان‌قدر گفتیم واسطه‌های مالی، دقیقا منظورمان کدام شرکت‌ها است؟ منظورمان بانک‌های تجاری، صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه و... است. //۲۳
خب تا اینجا از این رشتو چه نتیجه‌ای می‌گیریم؟ این‌که بهتر است مستقیماً در بازارهای مالی فعالیت نکنیم، حتی اگر دانش و تخصص آن را داریم. مثلا مستقیماً به‌کسی وام ندهیم (قاعدتاً استثنائاتی و ملاحظاتی هست) //۲۴
چون نمی‌دانیم با آن پول قرار است چه‌کار کند و حتی اگر بدانیم، نمی‌دانیم وقتی پول را به او می‌دهیم می‌زند جاده‌خاکی یا نه؟ اصلاً همه این‌ها به‌کنار، هزینه گفتگو کردن و قرارداد نوشتن و تعهد گرفتن و این‌ها اصلاً برای یک وام ۲۰ میلیون تومانی نمی‌صرفد! //۲۵
خیال خودتان را راحت کنید، پولتان را در بانک سپرده‌گذاری کنید، او خودش می‌داند به چه کسی و چگونه وام دهد. یا مثلا برای یک پورتفولیوی ۱۰۰ میلیون تومان، خودتان به تجزیه و تحلیل پای کدال نشینید! (البته اگر به این‌کار علاقه دارید یک بحث دیگر است) //۲۶
پولتان را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارید، آن‌ها هم نیروی متخصص دارند، هم امکان متنوع‌سازی دارند (در توئیت بعدی را این را توضیح می‌دهم)، هم اصلاً صرفه‌جویی مقیاس دارند. توئیت را همین‌جا تمام می‌کنم، باقی بماند برای بعد... /۲۷
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
