سیاستِ مورد به مورد به جای نفی و پذیرش مطلق
ظرفیت فیزیکی ایران بیش از این توان تحمل سیاست‌های ویرانگر گذشته را ندارد. به عبارت دیگر، ظرفیت کشور تکمیل شده است. تغییر بنیادی سیاست‌ها و روش‌های ادارۀ کشور گریزناپذیر است.یا این اتفاق می‌افتد و یا وارد تونلی بی‌پایان از وحشت می‌شویم.
ظرفیت فیزیکی ایران بیش از این توان تحمل سیاست‌های ویرانگر گذشته را ندارد. به عبارت دیگر، ظرفیت کشور تکمیل شده است. تغییر بنیادی سیاست‌ها و روش‌های ادارۀ کشور گریزناپذیر است.یا این اتفاق می‌افتد و یا وارد تونلی بی‌پایان از وحشت می‌شویم.
هر نیرویی که نه صرفاً به موقعیت و منافع خود بلکه به سرنوشت کشور و آیندۀ آن می‌اندیشید لاجرم باید از هر راهِ مقدور به تغییر روش ادارۀ کشور کمک کند و این نیازمند بحث آزاد و بازاندیشی در کلیشه‌های سیاسی مرسوم است.
بزرگترین مانعی که پیشِ روی نیروهای سیاسی برای این کار وجود دارد، مانع روانی است. ما ایرانیان از هر گروه و دسته و حزب و نحله‌ای و با هر نوع مرام و مسلک و اندیشه‌ای، خود را مظهر عموم خیرات و فضایل بشری و رقیب و مخالف و دشمن خود را تجلی همۀ رذایل و شرورِ عالم امکان فرض می‌کنیم
و به همین علت هر اختلافی را به صورتِ تضادی لاینحل در می‌آوریم. اگر مفهوم پیچیدۀ ناخودآگاه جمعی یا کهن الگوی تاریخی کارل گوستاو یونگ را بپذیریم این نوع نگرش و رفتار ما ایرانیان عمدتاً در همین کهن الگو ریشه دارد.
نیاکان ما در عهد باستان، جهانِ هستی را عرصۀ نزاع بین خیر و شر و نور و ظلمت می‌دانستند. این ثنویتِ شناختی در آموزه‌های پیامبران ایرانی مانند زرتشت و مانی هم تبلور یافته و ناخودآگاه جمعی ما را شکل داده است.
حتی پس از ورود نگرش توحیدی اسلام به ایران و نفی جهان‌بینیِ ثنویت‌گرایی توسط آن، به قول زنده‌یاد محمد اقبال لاهوری پاره‌ای فرقه‌های غالی شیعی آموزه‌های ثنویت‌گراییِ ایران باستان را در پوشش قرائتی از اسلام، بازسازی و احیاء کردند
تا در واقع نشان داده باشند که نگاه ثنویت‌گرایانه به جهان و پدیده‌ها، در ژرفای ناخودآگاه جمعی قوم ما لانه دارد.
در صد سال اخیر، عوارض این ناخودآگاه جمعی، وارد منازعات سیاسی و اجتماعی جامعۀ ایران شده و قرائتی از مارکسیسم روسی که پایۀ آن نیز بر تضاد اصطلاحاً آنتاگونیستی بین طبقات اجتماعی استوار است، آن را به شدت تقویت و مستحکم کرده است.
کافی است نگاهی به ادبیات و فرهنگ مبارزۀ سیاسی در یک قرن اخیر ایران بیاندازیم. هر فرد یا گروهی که با دشمن‌سازی از یک پدیدۀ داخلی یا خارجی، بر سازش‌ناپذیری و ادامۀ جنگ و نزاع با آن تا سرحد مرگ بیشتر تأکید کرده، مقبول‌تر و محبوب‌تر بوده،
صرف نظر از اینکه سازش‌ناپذیری‌اش چه مصائبی را برای کشور رقم زده است! در مقابل، هر فرد و گروهی که برای کاهش هزینه یا رنجی عمومی، گرایشی از لزوم تعامل و گفتگو از خود نشان داده چنان ملکوک و بی‌حیثیت و رسوا شده است که دیگر نتوانسته سر راست کند!
این فرهنگ با تمام قدرتِ تاریخی خود هم اکنون نیز از سوی همۀ نیروهای سیاسی جاری و ساری است و ظاهراً قرار است بار دیگر تراژدی‌های بی‌پایانِ تاریخ کشورمان را تکرار کند.
نیروهای اصلاح‌طلب خود را از این نگرش جدا می‌بینند اما اگر به روش کار آنها دقت کنیم از قضا، جمع بزرگی از آنها یکی از پایه‌های اصلی تقویت این نگرش در بخشی از بدنۀ اجتماعی خود و در سطحی کلان‌تر در جامعۀ سیاسی ایران بوده‌اند.
در واقع آنها نیز خود را مظهر تمام خیرات عالم فرض می‌کنند و هنگامی که با پدیده‌ای وارد منازعه می‌شوند، آن را تا سرحد شرورترین شیاطین، سیاه و ظلمانی معرفی کرده و جز به خواری و شکست او رضایت نمی‌دهند.
اگر اصلاح‌طلبان نتوانند این نگاه عمدتاً پنهان را تغییر دهند، رقیب اصولگرای آنها در فضای تبلیغاتی و روانی کنونی، امکان تغییر مسیر پیدا نخواهد کرد و حتی اگر هم به فرض تغییر مسیر دهد، کارش یا به چشم نخواهد آمد و یا به فریبکاری محض تعبیر می‌شود
و در نتیجه، وضع کشور بیش از پیش پیچیده و نابسامان خواهد شد. از این رو، به جای شیوۀ نور و ظلمت‌سازی از خود و دیگران، باید "سیاستِ مورد به مورد" را در پیش گرفت. بدین صورت که اگر در هر مورد خاصی، گامی درست در جهت صحیح برداشته شد، آن را دید و ستود و ترغیب و تشویق کرد
و در هر موردی هم که گام اشتباه یا مخرب و ویرانگر برداشته شد، بدون هرگونه ترس و واهمه آن را به زبانی عالمانه نقد کرد و از تمام ابزارهای مشروعِ شناخته شده در عرف جهانی برای خنثی‌سازی و مقابله با آن بهره جست.
این نوع سیاست‌ورزی هم منصفانه‌تر است و هم کارآمدتر و هم در این شرایط برای کشور کم هزینه‌تر. اگر برخی اصلاح‌طلبان هم نخواهند اینگونه عمل کنند به طور قطع علاقمندان به راه چهارم لازم است این مسیر را در پیش گیرند.
#احمد_زیدآبادی
#احمد_زیدآبادی
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
