Thread by @matinkh_fa

این هفته کتاب Ordinary Men رو خوندم که ماجرای گروهیه که زندانبان یهودی‌ها تو اردوگاهی بودن و رکورد حیرت‌انگیزی در کشتن زندانی‌ها ثبت کردن - ۸۰٪ کشته‌های یهودی‌ها کار اینهاست!
اینکه کتاب به این گروه میگه «مردهای عادی» طنز نیست. اینها واقعا افراد عادی‌ای بودن مثل من و شما! /۱

نود درصد کتاب به بازخونی جلسات دادگاههای این افراد اختصاص داره. ولی ۱۰٪ دیگه‌اش تحلیل روانشناسی رفتار اینهاست.

اینها کی بودن؟ یه عده کارمند! نه سابقه کشتن کسی رو داشتن و نه اصلا عضو ارتش بودن. در نگاه اول، به نظر میاد اینها بدترین کاندیدا برای پستی بودن که بهشون محول شده بود. /۲

شاید فکر کنیم اینها به خشونت و آدم‌کشی علاقه داشتن و دنبال موقعیت مناسب بودن. ولی مستندات عملکرد اونها نشون میده که همه‌شون در برخورد با اولین صحنه‌ی کشته شدن آدمها منقلب شدن و وحشت اون واقعه براشون غیرقابل تحمل بود. از آدمکشی قطعا لذتی نمی‌بردن. /۳

فرضیه دیگه اینه که "اینها مجبور بودن. تو سیستم آلمان نازی که نمیشد سرپیچی کرد." ولی باز مستندات نشون میده که در اون زمان آلمان انقدر سرش شلوغ بوده که به این گروه نظارت خاصی نداشته. مافوق زورگویی هم نداشتن. در مواردی که کسی از فرمانی سرپیچی میکرد، تقریبا کاری به کارش نداشتن. /۴

پس اینها چطور تونستن این همه آدم (از جمله زن، بچه، پیر و جوون) رو بکشن؟

روانشناسهایی که پرونده اینها رو بررسی کردن علتهای این پدیده رو اینطوری توضیح دادن:
یک. بطور مرتب برای اونها یهودی‌ها رو غیرآدم نشون میدادن (dehumanize میکردن) تا اینها کمتر حس همدردی باهاشون داشته باشن. /۵

دو. در خیلی از موارد، بین عمل اونها و کشته شدن زندانی یک پرده‌ای وجود داشت که باعث میشد بطور مستقیم شاهد کشتن کسی نباشن و تبعات کار خودشون رو اونطور که واقعا بود درک نکنن. /۶

سه. به مرور زمان و در اثر تکرار، دلخراشیِ کشته شدن آدمها برای افراد حاضر در صحنه عادی میشه. عادی شدن جان دادن انسانها از اثرات جانبی جنگ بوده، و به روحیه‌ی این افراد ربطی نداشته. /۷

چهار. (و احتمالا جالبترین مورد) فرمانبرداری از مقام بالایی، حتی اگر اون مقام بالایی خیلی زورگو و خشن نباشه، جز رفتار آدمهاست. مثلا تو ماجرای معروف «زندان استنفورد» افراد خیلی جدی دستورالعملهای محققین رو گوش می‌کردن، با اینکه قدرت سرپیچی داشتن و اتفاقی هم براشون نمیافتاد. /۸

این رفتار در واقع برای هماهنگ شدن در گروه، و پذیرفته شدنه. ربطی به مجازاتِ سرپیچی از اون قوانین نداره. وقتی آدمها از نظر روانی با نظر مقام بالایی هم نظر شدن، باهاش همراهی می‌کنن و دیگه به تبعات کارشون فکر نمی‌کنن؛ بلکه توجیه می‌کنن. /۹

مثلا این گروه، کشتن بچه‌ها رو پیش خودشون توجیه کرده بودن و کار درستی هم می‌دوستن. می‌گفتن "این بچه، بدون پدر و مادر چطور می‌خواد زندگی کنه؟ ما در واقع داریم بهش لطف می‌کنیم که می‌کشیمش و زجرش رو تموم می‌کنیم" /۱۰

پنج. هر فردی ممکنه نسبت به زشتیِ کاری واکنش نشون بده. ولی وقتی اون کار رو بصورت گروهی و با بقیه انجام میده، حساسیتش به موضوع به شدت کمتر میشه. این آدمها شاید بصورت فردی توان کشتن کسی رو نداشتن، ولی وقتی در گروهشون بودن، با این قضیه راحتتر برخورد می‌کردن. /۱۱

جالبه بدونین این افراد بعد از تموم شدن جنگ برگشتن سر خونه زندگی‌شون و دوباره شهروندان قانونمداری شدن. ذره‌ای از اون خشونت و آدمکشی در رفتارشون دیگه مشاهده نشد

کتاب اینطور نتیجه میگیره که اینها واقعا آدمهای معمولی بودن. هرکس دیگه‌ای هم جای اینها بود احتمالا همون کارها رو میکرد/۱۲

هرچقدر افراد دیرتر نه بگن و بیشتر درگیر سیستمی بشن، بعدا سختتر میتونن ایده‌های اون رو به چالش بکشن. از نظر روانی اون ایده‌ها رو توجیه میکنن، و متوجه زشتی و تبعات کارشون نمیشن. اگه اون سیستم آسیب رسوندن به بقیه رو تایید کرده باشه، این امر تبدیل به نُرم میشه، نه استثنا. /۱۳ و پایان