Thread by @pishgoo44444

در مورد هوسرل و هایدگر بحث بسیار گستردست

اساسا هر دو فیلسوف بسیار دشوار گو هستند

ولی بطور خلاصه:
ادموند هوسرل معتقد بود که دکارت مسیر خوبی را پیش گرفت که به همه چیز شک کند ولی راه را اشتباه رفت، هوسرل میگوید به جای این همه شک در مورد وجود خدا و جهان که یک فصل دکارت را 👇

https://twitter.com/pishgoo44444/status/1438480176946597894

مشغول کرده(و در اخر هم موجب دردسرش شد) خیلی ساده ما در قدم اول فقط دو چیز رو قبول داریم:

1- اصل عدم پیش فرض، که میگوید هر پیش فرضی را دوربریزید
2- دوم اینکه کل جهان را اپوخه epoche کنیم، اپوخه اصطلاح یونانی است به معنای #تعلیق کردن
یعنی همه چیز را همین ابتدای کار تعلیق کنیم

👇

توجه کنید
جهان خارج وجود دارد؟ نمیدانیم
وجود ندارد؟ نمیدانیم
اصلا #حکم نمیدهیم بلکه فقط تعلیق میکنیم
درواقع حکم به هر چیزی را تعلیق میکنیم

در قدم بعدی هوسرل میخواهد اگاهی انسان را تحلیل کند، ولی ما وقتی میگوییم اگاهی (یا #من) این اگاهی به چه چیزی ارجاع دارد؟

👇

اگاهی از دریا، اگاهی از درخت، از سیب، از دیگران، از زمین و...

در اینجا اولین چیزی که میفهمیم این است که: اگاهی یعنی:
"اگاهی از..."
یا بقولی "اگاهی از چیزی"
همین "از" در کنار کلمه "اگاهی" سنگ بنای جنبش پدیدارشناسی را میگذارد

پس هر کس پدیدارشناسی را اغاز میکند از این دو اصل 👇

بعلاوه اگاهی یعنی "اگاهی از..." شروع میکند

فارغ از بحث های دیگر هوسرل، در باب این #من، او به این نتیجه میرسد که من استعلایی کانت را میتوان پذیرفت، ولی این من انچنان هم که کانت میپندارد بیخاصیت نیست، درواقع نه تنها بی خاصیت نیست بلکه یک خصوصیت خیلی خیلی مهمی دارد و آن چیست؟👇

روی اورندگی (یا التفات یا توجه)

اگر دقت کنید:
اگاهی تنها چیز در میان چیزهای جهان است که میتواند به یک سمت نشانه گیری کند و به نوعی التفات یا توجه به سمت دیگر چیزها پرتاب کند

مثلا شما از جنگل و کوه و در و دشت و دریا و.... رد میشوید و اصلا ممکن است به چیزی توجه نکنید 👇

و حتی شاید بگویید مگر کنار دریا رفتیم؟ من ندیدم
ولی به شکل عجیبی به گوشه سنگ قرنیز یک خانه چنان توجه میکنید، انگار دارید به سمتش التفات یا توجه پرتاب میکنید
هوسرل این خاصیت را "روی اورندگی" میگوید
اگاهی به سمت چیزهای دیگر نشانه روی کرده و توجه خودش را به ان سمت پرتاب میکند
👇

این نکته شاید یکی از مهمترین چیزهایی است که از فلسفه قرن 19 و 20 به جا ماند و جنبش پدیدارشناسی را بوجود اورد و هایدگر و سارتر و شلر و مرلوپونتی و... استفاده بسیار زیادی از ان کردند.

پس هوسرل هم من استعلایی را با شرایط خودش قبول دارد

اما به هایدگر برسیم:

👇

هایدگر با استادش(هوسرل) در جاهایی موافق و در جاهایی مخالف است، هایدگر چندان با اپوخه کردن جهان (تعلیق جهان) توسط هوسرل موافق نیست و معتقد است که #من (که بعدها با کلمه #دازاین از این من همگانی انسانها حرف میزند) با_در_جهان_هستن تعریف میشود و 👇

دیدگاه خوبی به جهانِ بدون دازاین و دازاینِ بدونِ جهان ندارد

هایدگر کار هوسرل را در مورد اوردن مفهوم روی اورندگی در فلسفه واقعا تقدیر میکند ولی باز معتقد است که هوسرل به قضیه بد نگاه میکند و توضیحات خیلی سخت ولی جذاب با ان زبان سخت و دشواری که گاهی خنده دار میشود اغاز میشود
👇

(مثلا میگوید: دازاین هستنده ایست که با در هستی بودن می هستَنَد) 😂

ولی هایدگر در مورد #من چه میگوید؟ از دازاین چه میخواهد؟ منظور او از دازاین چیست؟

هایدگر روی اورندگی (توجه کردن اگاهی) را با این مثال پیش میکشد:
او از شاگردش که دیر سر کلاس امده میپرسد که چگونه وارد کلاس شد 👇

و شاگردش اصلا به خاطر ندارد که دستگیره در را باز کرده، چرا؟
چون التفات یا توجه به این امر نداشته و گویی در اینجا او و جهانش یکی بوده اند
گویی اگاهی اش به راهرویی که می امده و دستگیره دری که باز کرده توجه ندارد

یا در مثال دیگر وقتی استاد نجار، میخ را به تخته میکوبد 👇

هیچگونه التفات یا توجهی به کارش ندارد و اصلا ممکن است فکرش درگیر عشقش، دخترش، یا هر چیز دیگر باشد، ولی فرض کنید یک لحظه با چکش، به جای میخ، روی دستش میزند، در اینجا #من التفات خودش را به سمت چکش و میخ پرتاب میکند

(یا مثلا شما در رانندگی اصلا توجهی به دنده و گاز و کلاج ندارید 👇

ولی اگر اتفاقی بیفتد سریع با التفات و توجه به انها روی می اورید)

هایدگر معتقد بود که چندصد سال این #من را تحلیل کردید (از دکارت تا هگل _ عصر مدرن) ولی "من هستم" یک بخش دیگر هم دارد: "هستم"

من در کجا هستم؟ با چه چیزی هستم؟ و...

در واقع هایدگر میگوید:

من کارم را از جهان _ در جهان _ با جهان اغاز میکنم

شما نمیتوانید در تحلیل من هستم، جهان را کنار بگزارید و فقط من را تحلیل کنید

از اینجا مفهوم دازاین(دا به معنای انجا و زاین به معنای وجود داشتن یا پرتاب شدن) را می اورد، دازاین (یا اگزیستنس، یا اگاهی انسان) موجودیست 👇

پرتاب شده به این جهان که خاصیت روی اورندگی دارد

اگاهی یعنی "اگاهی از..." یا اگاهی از چیزی و دازاین هم #از جهانش اگاهی دارد، زمانی #با جهانش یکی میشود (مثل استاد نجار) و زمانی #در جهانش تفکیک میشود (مثل زمانی که میخ روی دست خورد و توجه نجار به میخ و چکش و دستش پرتاب شد)
👇

دازاین یا اگزیستنس در جهان می زید، با درجهان بودن تعریف میشود، موجودیست پرتاب شده در جهان و با اموری سر و کار دارد...
پس اینطور نیست یک منِ خشک و خالی باشد...

از اینجا هایدگر بحث های مختلفی باز میکند
برای مثال مفاهیم تخنه، پرونسیس، پراکسیس و... و یا👇

مفهوم امکان و گشودگی را میاورد تا به ترس و دلهره و انتخاب و مرگ اگاهی و... دیگر امور اگزیستنسیال برسد

پ.ن:
پست مدرن محصول تفکر نیچه و هایدگر هستند
یک تفاوت بین دوره مدرن و پست مدرن در مورد همین #من هاست
دوره مدرن من را از جهان جدا کردند و تحلیل زیادی روی این من کردند 👇

ولی نیچه و بخصوص هایدگر بت شکنی جدیدی میکنند و من و جهان را دوباره پیوند میدهند... این یکی از خصوصیات پست مدرن است

از اینرو میگوید گرچه شاید این دو فیلسوف پست مدرن نباشند ولی پست مدرن محصول تفکر این دو فیلسوف است.