Thread by @pishgoo44444

#کثرت_گراها
#یونان_باستان

فیلسوف دیگه ای که به دنبال این بود که جهان از چه چیزی ساخته شده #اناکساگوراس بود، اناکساگوراس ادم متفکری بود، یافته هاش از نظر علمی حیرت اوره، مثلا فهمیده بود خورشید یه جسم داغ گداخته شده اس، یه گوی اتشین تو اسمون که متاسفانه خدا نیست، و فهمیده بود 👇

ماه جنسش از خاکه (گویا یه شهاب سنگ رو بررسی کرده بوده) ، اناکساگوراس اینم فهمیده بود که ماه نوری از خودش نداره و عملا داره نور خورشید رو بازتاب میده، این یافته ها، حدود 450 سال قبل میلاد شگفت اوره، اما فارغ از بحثای علمیش، اندیشه های متافیزیکی اناکساگوراس هم جالبه 👇

اناکساگوراس معتقد بود که جهان از یه چیز واحد ساخته نشده، بلکه از بینهایت عنصر یا تعدادی نامحدود ریشه ساخته شده، یعنی مثلا امروز میگیم فلان ماده رو تجزیه کنی، به مولکول ها بعد اتم ها بعد به ذرات بنیادین میخوریم و تمام. اما اناکساگوراس میگه نه، هر چقدر هی بشکافی باز به یه عنصر 👇

یا یه ریشه جدید میخوری

در مقابل اناکساگوراس،دموکریت و اتمیستها ظهور کردن، اینا معتقد بودن که یه جسم یا یه ماده رو هی بشکافی و بری جلو، بالاخره این روند یه جا متوقف میشه و دیگه اون ذرات رو نمیتونی بشکنی، این ذرات که جز نهایی جهان 👇

و جز سازنده جهانند، اسمشون رو گذاشتن atom یعنی ناشکستنی
(اون حرف a تو یونانی منفی کننده است - مثل #تئیسم که میشه خداباوری، #اِی_تئیسم، که میشه بیخدایی)

پس اگر دقت کنید میبینید که اتمیست ها که تئوری امروزیتری دارن، در واکنش به یه مکتب دیگه ظاهر شده بودن👇

پس یه #مقایسه کنیم بین اناکساگوراس پیر و دموکریت جوان (از سال زندگی دموکریت فقط اینو میدونیم که تو جوانیه دموکریت، اناکساگوراس پیر بوده)

اناکساگوراس میگفت جسم رو هر چی بشکنی، دوقسمت کنی، باز شکسته میشه و هیچوقت به یه جز که دیگه شکسته نشه نمیخوری👇

این روند تا بینهایت میره، پس فرق اشیا تو چیه؟ اناکساگوراس معتقد بود هر ماده ای از اون ریشه، تخمه یا عنصر مربوط به خودش بوجود اومده، همه ی مواد از همه ی این ذرات یا عناصر توشون هست، ولی مثلا چرا یه چیز سنگه؟ یه چی طلا؟ چون از یه عنصر مربوط به خود اون چیز، بیشتر توش هست، مثلا 👇

تو طلا، بیشتر از هرچیزی عنصر یا تخمه طلا وجود داره ولی همه عناصر دیگه هم وجود داره
(تاکید داره عناصر دیگه هم توش هست، چرا اینو میگفت؟ چون اینجوری میتونست بفهمه چرا ما مثلا علف میخوریم، تبدیل به گوشت میشه، یعنی اینجور تبیین کرده بود که تو علف هم باید عناصر دیگه باشه👇

که تبدیل به گوشت میشه، اناکساگوراس درواقع اینجوری میتونست تغییرات تو عالم رو توجیه کنه)

اناکساگوراس دوتا حرف مهم دیگه هم داره، یکی اینکه معتقد بود که خلا وجود نداره و جایی که فک میکنیم خلا هستش، تو اونجاها هم هوا هست که ما نمیبینیم
دوم اینکه از یه مفهومی به اسم نوس nous حرف 👇

میزد که نیروی زندگی بخشه، درواقع تفاوت جاندار و بیجان رو تو وجود روح یا نوس میدونست، که درکل جهان جاریه و..... (درمورد این نوس هم بعدا جداگانه توضیحاتی میدم ولی ارسطو بابت اوردن این اندیشه خیلی تحسینش کرده)

اما در مقابل، اتمیستها 👇

معتقد بودن که جهان از اتم ها تشکیل شده که تعدادشون خیلی زیاده، درواقع اتمها از لحاظ فیزیکی قابل تقسیمند (مثلا صدتا اتم یا میلیون ها اتم) ولی از لحاظ هندسی قابل تقسیم نیستن (یعنی دیگه هر یک عدد اتم رو در نظر بگیریم، شکسته نمیشه یا تجزیه نمیشه و تقسیم پذیرنیست)
تفاوت اشیا هم 👇

بخاطر تفاوت این اتم هاست، مثلا دموکریت میگفت اتم های اب باید دایره ای باشن، یا اتم های فلان چیز مثلثی شکلن، بیسار چیز مربع شکلن و.....
نکته دیکه اینکه این اتم ها ازلی و جاودانه و فناناپذیرند، حرکت هم، ذاتی این اتمهاست یعنی حرکت همیشه توشون وجود داره، بین اتم ها فضای خالیه و 👇

این اتمها تو فضای تهی دارن حرکت میکنن.

پس دموکریت معتقد بود این اتم ها شکل و اندازه و درجه حرارتشون فرق داره و دائم درحرکتن و وسط رفت و امدشون، گاهی بهم دیگه هم میخورن و تصادف میشه😁 و ممکنه بهم دیگه پیوند بخورن و...

👇👇

اما در کنار اینا یه فیلسوف دیگه هم هست به اسم #اِمپدوکلس که راسل میگه ترکیبی از فیلسوف و دانشمند و شارلاتان و پیامبره، این ادم خیلی جالبه،و کارهای خنده دار زیاد میکرد ولی یه دانشمند عملی بود، نه اینکه فقط نظریه پردازی کنه
مثلا با ازمایش فرو کردن سطل تو اب؛ 👇

وجود هوا رو اثبات کرده بود یا مثلا با چرخوندن فنجون اب با یه تسمه (مثل اتیشگردون قلیون که ذغال از توش نمیریزه) نیروی گریز از مرکز رو شناخته بود

امپدوکلس معتقد بود که اون عنصر اولیه جهان، اون ماده المواد (یا آرخه) ، آب یا اتیش یا هوا نیست، بلکه 👇

هر چهار عنصر (اب و هوا و خاک و اتش) باید باشه

مواد مختلف هم از ترکیب اینا بوجود میاد؛ اینا چطور با هم ترکیب میشن، با مهر (عشق) و کینه (نفرت) - روشنه که این کلمات اساطیری واسه یه ادم تو اون زمانه، میتونیم اینا رو امروز جاذبه و دافعه معنا کنیم - پس امپدوکلس میگه که 👇

جهان از 4 عنصر تشکیل شده و تحت تاثیر دو قانون عشق و نفرته
کلیت جهان هم در یه فرایند دایره ایه، که چهارمرحله طی میکنه، در اغاز (مرحله اول) تسلط مهر بر جهان بوده و همه چیز تو عالم تو یه وحدتی بودن، بعد تو مرحله دوم، کینه اینا رو از هم پراکنده کرد، مرحله سوم این پراکندگی 👇

و جدایی بشدت زیادی میرسه که تسلط کین رو نشون میده و کثرت در جهان بیشتر میشه و دوباره در مرحله اخر، تسلط مهر به کینه بیشتر میشه و مرحله حرکت به سمت وحدت و یگانگی شروع میشه
پس اگر یادتون باشه هراکلیت عامل تغییرات رو تضاد ذاتی درون جهان میدونست
ولی امپدوکلس این جنگ و کشمکش 👇

تو دنیا رو قبول داره ولی میگه دلیلش مهر و کین، یا بقول امروزی تر جاذبه و دافعه است...

مثل رشتوی قبلی اگر دقت کنید این فلاسفه دیگه به یه وحدت تو جهان قائل نیستن
ملطی ها و هراکلیت اِفِسوسی میگفتن که جهان از یه چیز واحد درست شده یکی میگفت از اب، یکی میگفت از هوا، اتیش یا اپیرون👇

درست شده ولی امپدوکلس میگه از یه چیز نیست، بلکه از 4 تا چیزه

اناکساگوراس میگه جسم رو هر چی خرد کنی و دو قسمت کنی، باز میتونی ذرات جدید رو دو قسمت کنی و تا بینهایت بری
این دو نفر رو تو مکتب #کثرت_گرایی میزارن چون وحدت رو قبول نداشتن

👇

اما همونطور که دیدیم دموکریت و شاگردانش میگن جسم رو هر چی خرد کنی بری جلو، یه جا میرسه که دیگه تقسیم پذیر نیست و اون ذرات نهایی رو بهش میگیم اتم
این دسته رو تو مکتب #اتمیستها میزارن،

اینا ماتریالیستایی بودن که سعی داشتن تبیین طبیعی از جهان بدن، عده ای معتقدن اینا هم وحدت گران، چون به یه واحد به اسم اتم اعتقاد دارن و عده ای میگن اینا هم کثرت گران چون اتم ها رو یکدست نمیدونن و...و...

پ.ن: این فلاسفه حرفاشون جزئیات زیاد داره، ولی بطور کلی، از پیشاسقراطی ها 👇

خیلی کم میدونیم
بیشتر اثارشون از بین رفته و از حرفاشون یا چند قطعه پراکنده مونده، یا از نقل قولهای بقیه میدونیم چی میگن
ولی باز تا این حد هم خیلی کمک میکنه بفهمیم بشر چه مسیری رو طی کرده و مکاتب مختلف از کجا پدید اومدن