Thread by @IPradipK

#चंद्रशेखर_आझाद : मृत्यु-आक्षेप, संशयाचे धुके!
#थ्रेड #Thread भाग-3

आझाद यांचा मृत्यू : भारतीय फंदफितुरी व संबंधित ब्रिटिश दस्तावेज (रेकॉर्ड्स) संदर्भ

आपण पहिल्या भागात पाहिले, आझाद यांचे पूर्व सहकारी #यशपाल ब्रिटिशांना फितूर होते.

त्याचसंदर्भात अधिक माहिती देत आहे…

चंद्रशेखर आझाद यांच्याविषयी उघड झालेल्या फितुरांच्यामध्ये प्रामुख्याने यशपाल याचे नाव येते. जे स्वतंत्र भारतात एक लेखक म्हणून प्रसिद्ध झाले.
नेहरूंची कन्या व राजकीय उत्तराधिकारी इंदिरा यांनी यशपाल (3 डिसेंम्बर 1903 - 26 डिसेंम्बर 1976) या प्रमुख कॉम्रेडला सन्मानित केले होते

ज्याने आझादांचा विश्वासघात केला होता. सुखदेवचा भाऊ थापर असा आरोप करतो की "यशपाल हा एक पोलिस खबऱ्या होता. तो जय गोपाल यांच्याकडून सर्व माहिती गोळा करायचा

आणि नंतर ती पोलिसांकडे द्यायचा. आता काही वर्षांनी मृत्यू झाला असला तरी, त्याच्या चाहत्यांना तो एक महान क्रांतिकारक व कोणतेही

महत्त्व नसलेला हिंदी लेखक म्हणून आठवतो." यशपाल यांनी त्यांच्या आत्मचरित्रात HSRA च्या (आझाद यांच्या नेतृत्वाखालील क्रांतिकारी पक्ष) केंद्रीय समितीने यशपाल पक्षाशी विश्वासघात करण्याची शक्यता आहे असे समजून त्यांना गोळ्या घालून ठार मारण्याचा आदेश जारी केला असल्याची पुष्टी केली आहे.

यशपालने HSRAच्या एका महिला सदस्यासोबतच्या प्रेमसंबंधांविरोधातील नाराजीला या निर्णयाचे श्रेय दिले होते. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की यशपाल, जो त्याच्या स्वतःच्या म्हणण्यानुसार HSRA चा सर्वोच्च नेता होता, त्याला भगतसिंग, चंद्रशेखर आझाद यांच्यासारखे फाशी देण्यात आलेली नाही किंवा

सेल्युलर जेलसारख्या कठीण परिस्थितीत तुरुंगात टाकले गेले नाही, जसे की दुसरे नेते सचिंद्रनाथ सन्याल होते.

शिवाय, बहुतेक क्रांतिकारकांचा तुरुंगात कठोरपणे छळ होत असताना, यशपालला ब्रिटीश तुरुंगात अतिशय चांगली वागणूक मिळाली. त्यांची तब्येत बरी होण्यासाठी त्यांना तुरुंगातून एका

सेनेटोरियममध्ये पाठवण्यात आले (याउलट सन्याल यांना क्षयरोगाच्या अंतिम टप्प्यात सेल्युलरमधून गोरखपूरला हलवण्यात आले).

तुरुंगात शिक्षा भोगत असताना यशपालला लग्न करण्याची परवानगी देणे व ब्रिटिश उपायुक्ताने नागरी समारंभात सहभाग घेणे हे भारतीय तुरुंगाच्या इतिहासातील पहिलेच प्रकरण आहे.

कैद्यांसाठी असे समारंभ रोखण्यासाठी भारतीय दंड संहितेत नंतर एक नवीन कलम जोडण्यात आले.

परंतु यशपाल हा पोलिसांचा गुप्तहेर असल्याचा पुरावा ब्रिटीश भारतीय प्रशासनातील गुप्तचर विभागाचे संचालक #धर्मेंद्र_गौड यांनी प्रदान केला होता. त्यांच्या व्यावसायिक क्षमतेनुसार गुप्तचर फाईल्सच्या

आधारे, त्यांनी यशपालचे नाव त्या माणसांपैकी एक म्हणून ठेवले होते ज्यांनी भयंकर चकमकीच्या दिवशी आझादच्या ठावठिकाणाविषयी माहिती दिली होती.

याशिवाय, गौड यांनी त्यांच्या पुस्तकात (पृ. १९५) एफआर स्टॉकवेल, एसपीएसडी यांनी १० मार्च १९४७ रोजी सेंट्रल इंटेलिजन्स ऑफिसर, ई वॉल्श, आयपी यांना

लिहिलेला गुप्तचर खात्याचा पत्रव्यवहार दिला आहे, त्यातील मजकूर पुढीलप्रमाणे : "आमच्याकडे तीन सर्वात महत्त्वाचे RSPI/CPI, MUSLIM LEAGUE आणि AICC मधील सूत्रे आहेत. त्यांना या शाखेच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांकडून स्वतंत्रपणे हाताळले जात आहे. RSPI आणि CPI या दोन्ही पक्षांची खबर देणारे

HSRA चे नेते यशपाल, नासीर खान मार्फत तुम्हाला पहिल्याच विनंतीनंतर सुपूर्द करत आहेत.
तुमच्या तात्काळ मार्गदर्शनासाठी यशपालचा संक्षिप्त इतिहास खालीलप्रमाणे आहे: तो फिरोजपूर येथील पंजाबी हिंदू आहे. 1947 मध्ये वय 44 वर्षे . सुरुवातीचे शिक्षण पश्चिम उत्तर प्रदेशात आणि नंतर मॅट्रिकनंतर

लाहोर येथे झाले, जिथे त्यांचा क्रांतिकारक आणि दहशतवादी यांच्याशी संपर्क आला. 1930-31 मध्ये त्याने विभागाला अनौपचारिकपणे मौल्यवान माहिती पुरवली. त्याचा तुरुंगवास कालावधी: 1932-38. 1941 मध्ये त्याने दिलेल्या माहितीमुळे अनेक CPI आणि इतर फरारी लोकांना शस्त्रे आणि दारूगोळा,

प्रिंटिंग मशीन आणि आक्षेपार्ह साहित्यासह अटक करण्यात आली. तो एक निष्ठावान आणि विश्वासू सहकारी आहे. इतर दोघे अनुक्रमे सहारनपूर (MUSLIM LEAGUE SOURCE) आणि अलाहाबादचे (AICC SOURCE) आहेत. त्यांना आणखी काही वेळ लागू शकतो".

देशद्रोहाच्या आरोपाखाली यशपालची स्वतंत्र भारतात कधीही चौकशी झाली नाही. त्याऐवजी त्यांना साहित्यिक कारकिर्दीत भरभराटीची परवानगी देण्यात आली आणि 1970 मध्ये त्यांना पद्मभूषण आणि 1976 मध्ये 'मेरी, तेरी, उसकी बात' या पुस्तकासाठी साहित्य अकादमी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

2003 मध्ये त्यांच्या नावाचे टपाल तिकीटही जारी करण्यात आले होते. अशा तत्कालीन पुरस्कार विजेत्यांपैकी बरेचसे नेहरू-गांधी कुटुंबाचे निष्ठावंत होते.

ब्रिटीश गुप्तचर सूत्रांनी नमूद केले आहे की त्यांना अलाहाबाद येथील उच्च स्थानावर असलेल्या स्त्रोतापर्यंत प्रवेश होता ज्याने त्यांना AICC (ऑल इंडिया काँग्रेस कमिटी) मध्ये घुसखोरी करण्यास मदत केली होती. दस्तऐवजात जरी स्त्रोताचे नाव दिलेले नाही, तरी हे स्पष्ट आहे की त्याची ओळख

लपवण्यासाठी खूप काळजी घेतली गेली होती.

भारताने संबंधित व्यक्तीची ओळख पटवून त्याच्यावर मरणोत्तर राजद्रोहाचा खटला चालवून या साऱ्या प्रकरणातील संपूर्ण सत्य समोर आणले पाहिजे.

यांवरून दोन ठळक बाबी लक्षात येतात.

1. भारतावर 150 वर्षे राज्य करण्यात जितका वाटा ब्रिटिश सैन्यशक्ती व मुत्सद्दींचा होता तितकाच वाटा फितुरांनी वेळोवेळी दिलेल्या माहितीचा होता.

2. तत्कालीन फितूर कोण? याचा मागोवा ब्रिटिश रेकॉर्ड्समधून घेतला तर अनेक मोठे चेहरे बेनकाब होतील.

समाप्त

आंतरजालीय व ग्रंथ संदर्भ :
1.Saswati Sarkar, Shanmukh, Dikgaj: Why British disliked Netaji and made a Mahatma out of Gandhi dailyo.in/lite/politics/…

2.Saswati Sarkar, Shanmukh, Dikgaj: How Gandhi, Patel and Nehru colluded with Brits to suppress Naval Mutiny of 1946

dailyo.in/lite/politics/…

3.Saswati Sarkar, Shanmukh, Dikgaj, Mahatma Gandhi's war on Indian revolutionaries dailyo.in/lite/politics/…

4.Treachery and the INA treasure missionnetaji.org/article/treach…

5. SC Bose, The Indian Struggle (1920-1942)

6.Manmathnath Gupta,'They Lived Dangerously'

7.G D Birla, In the Shadow of the Mahatma

8.Dharmndra Gaur, Pandit Satyanarayan Sharma: 'Chandrasekhar Azad and his two traitor comrades'

9.Jawaharlal Nehru, 'An Autobiography'

10.thehindu.com/thehindu/mag/2…

11.Corinne Friend, 'Yashpal: Fighter for Freedom, Writer for Justice'

12.Jogesh Chandra Chatterji, 'In Search of Freedom'

13.Ottawa Citizen, 12/04/1942.
https:/news.google.com/newspapers?nid=2194&dat=19420413&id=6e8uAAAAIBAJ&sjid=wdsFAAAAI

14.Hindusthan Standard, 12/04/1942, cited in "Declassified: How Nehru betrayed Netaji", Anuj Dhar, 29/01/2016 dailyo.in/lite/politics/…

व्यक्ती संदर्भ:

1. चंद्रशेखर आझाद en.m.wikipedia.org/wiki/Chandra_S…

2. जे.आर.एच.नॉट-बोवर
en.m.wikipedia.org/wiki/John_Nott…

3. सुखदेव राज
en.m.wikipedia.org/wiki/Sukhdev_T…

4. यशपाल
en.m.wikipedia.org/wiki/Yashpal

5. जवाहरलाल नेहरू
en.m.wikipedia.org/wiki/Jawaharla…

6. मोतीलाल नेहरू
en.m.wikipedia.org/wiki/Motilal_N…

7. मन्मथ नाथ गुप्ता
en.m.wikipedia.org/wiki/Manmath_N…

8. जोगेशचंद्र चॅटर्जी
en.m.wikipedia.org/wiki/Jogesh_Ch…

9. गोविंद वल्लभ पंत
en.m.wikipedia.org/wiki/Govind_Ba…

10. पुरुषोत्तम दास टंडन
en.m.wikipedia.org/wiki/Purushott…

11. धर्मेंद्र गौर
books.google.co.in/books/about/Be…

आपल्या प्रतिक्रिया कळवा.
@mechetandixit @Chetanapmarathi @gajanan137 @iAtulB @khadaksingh_ @Shaikh_Mohsin12 @gaya_MI_ @RajeGhatge_M @NikhilBhamre8 @PadmakarTillu @Yours_Pawan @Pee24Taaas @rrptweets @Rajgurunagar @rrrrajput @jaishiyaram121 @drvvkale @MandarSawant184 @mi_puneri

@thatPunekar @9900Vikram @jayant_rokade @Avadhutwaghbjp @kshatriya_patil @swami_vachan @pritesh4532 @migratorscave @BalshaliBharat @KaduAmol @randheerdeshmuk @kulkaji2013 @Jay_Kalki @Jaysing_mohan @yatin_narayan @vidarbhinpune @MercShefali @Shreekant_SN @malhar_pandey

@MatruBhakt @AjaatShatrruu @DrRisingStar1

@UnrollHelper