Thread by @iuefsosyoloji

Excel’in ilk sürümünün piyasaya sürülmesinin üzerinden 30 yılı aşkın zaman geçti ve yazılım hâlâ ilk günkü kadar (eğer daha fazla değilse) rağbet görmeye devam ediyor.

Gelin Excel’in tarihini birlikte inceleyelim.🔍

Excel piyasaya sürülmeden önce piyasada halihazırda dominant bir tablo yazılımı vardı: Lotus 1-2-3.

Lotus, IBM’in bilgisayarları için tasarlanmıştı ve IBM’e diğer bilgisayar üreticileri karşısında ciddi bir avantaj sağlıyordu.

Excel’in ilk sürümü 30 Eylül 1985 tarihinde piyasaya sürüldü. Bu sürüm Apple’ın Macintosh bilgisayarları için tasarlanmıştı. Güçlü grafiklere ve hızlı veri işleme yeteneğine sahip olan bu yeni tablo yazılımı kısa süre içerisinde popüler oldu.

Excel’in ikinci sürümü (ki bu sürüm Windows işletim sisteminde çalışan ilk sürümdür) 1987 yılında piyasaya sürüldü. Lotus’un Macintosh’ta çalışan bir sürümü yoktu, Windows’ta çalışan bir sürüm yapmakta da gecikince tablo yazılımı pazarındaki hakimiyet Excel’in eline geçti.

Excel, diğer ofis programları ve nihayetinde Windows işletim sistemiyle birlikte bilişim sektöründeki çok önemli bir paradigma değişiminin öncüsüdür.

Kişisel bilgisayar devriminin ilk zamanlarında bilgisayarlarda çalışacak yazılımların çoğu bilgisayar üreticileri tarafından üretiliyor ve bilgisayarlar, etikete yazılım giderleri de dâhil edilerek son kullanıcıya ulaştırılıyordu.

Yazılım şirketleri yok değildi ama bu şirketler günümüzdeki yazılım şirketlerinden epey farklıydılar. O dönemde yazılım şirketleri bilgisayar üreticileri için “taşeron” olarak çalışan kurumlar gibiydi, IBM ve Apple gibi bilgisayar üreticilerinin yanında ikincil bir konumdaydılar.

Excel’in üreticisi olan Microsoft kurulduğu sıralarda, bilgisayar üreticileri için dışarıdan yazılım üretip satmak fikri bile daha çok yeniydi, hele bunu perakende olarak son kullanıcılara satma fikri kulağa hepten delilik gibi geliyordu.

Yıllar sonra D5 Konferansı’nda birlikte sahneye çıktıklarında Jobs, Gates için şöyle diyecekti: “Bill, daha kimsenin konu hakkında ufak bir fikri dahi yokken endüstrinin ilk yazılım şirketini kurdu.”

O dönemlerde yazılım gibi fiziki varlığı olmayan bir şeyin para edebileceğini insanlar anlamıyordu ama tüm bu hengâme içinde bir adam yazılımın gerçek potansiyelini görüyordu.

1981’in Eylül ayında Cupertino’daki Apple kampüsünü ziyaret ettiği sırada oradaki insanlara bunu anlatmaya çalışmıştı. Yıllar sonra Gates, o günü şöyle hatırlayacaktı:

“Orada dolaşıp karşıma çıkan herkese soruyordum, ‘Bu çok büyük bir olay değil mi?’ diyordum ama kimse umursamış görünmüyordu.”

Gates haklıydı ve bu onu kısa süre içinde bilişim sektörünün en güçlü insanı yapacaktı.

Yani, içinde Excel olmayan bir bilgisayarı ne yapacaktınız ki?

Microsoft’un yazılımlarını kullanma lisansı vermediği şirketleri zor günler bekliyordu. İlk kurbanlardan biri Apple’dı. Bir diğeri ise Jobs’ın Apple’dan kovulduktan sonra kurduğu şirket olan NeXT olacaktı.

Excel’in kısa hikayesine ilişkin paylaşımımızı Erhan KÖŞ @erhankos0 arkadaşımız hazırladı.

Çok teşekkür ederiz.

Erhan KÖŞ 2018-2022 lisans öğrencimizdir.