Thread by @tuncaliku

Ne yazık ki Alfred Marshall'dan itibaren ekonomi filozofları da Newton'a özenip ekoloji ve antropolojiyi dışlayan uyduruk bir bilim yarattılar: Neoklasik iktisat teorisi (mikroekonomi, makroekonomi vs.)

https://twitter.com/turkerkilic/status/1014798236715028480

Ekoloji, sosyoloji ve antropoloji gibi konularda donanımsız ekonomi düşünürlerinin fizik özentisini anlatan güzel bir yazı

(gerçek yaşama uymayan zorlama matematiksel modeller, sahte bilim)

Few things are as dangerous as economists with physics envy
aeon.co/ideas/few-thin…

Ekonomi öğretisine hakim olan “zorlama matematik”ten (premature mathematization) ilk söz eden ekonomi düşünürlerinden biri de Küçük Güzeldir’in yazarı E.F. Schumacher’di.

Small is Beautiful internetten pdf veya e-kitap (epub) dosyası olarak indirilebilir.
daastol.com/books/Schumach…

Benim “zorlama matematik” terimiyle ifade ettiğim “premature mathematization” tam kelime anlamıyla “erken, oturmamış ve olgunlaşmamış matematikselleştirme” anlamına geliyor.

Zorlama matematiğin (premature mathematization) nedeni:

Konuyu bütün yönleriyle incelemeden, kısa ve uzun vadede bütün etken faktörleri hesaba katmadan, kısa vadede gözlenen istatistiksel sonuçlara (tencereye kapak uydurur gibi) dar kapsamlı matematiksel modeler yakıştırmak..

Zorlama matematiğin en güzel(!) örneklerinden biri, doğanın ve yerelin parasallaşmamış üretimini hesaba katmayan, üretim denince sadece paraya odaklanan Gayrısafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) gibi toplumları aldatan ve yanlış yönlere sürükleyen “ekonomik büyüme” ölçekleridir.

Nasıl oldu da Marshall, Walras ve Samuelson gibi anaakım (neoklasik) iktisat öğretisinin kurucusu sayılabilecek akademisyenler bu kadar büyük hatalara düştüler? Bunlar kesinlikle çapsız insanlar değildi; çoğu iyi birer matematikçi veya fizikçiydi.

Bu akademisyenler, her nedense (bu nedenlerden söz edeceğim) fizik ile ekonomi arasındaki çok önemli bir farkı göremediler:

Fizik sadece cansız maddeler ve kütleler için öngörülmüş bir bilim dalıdır; karmaşık canlı davranışlarını hesaba katmaz.

Anaakım (neoklasik) ekonomi teorisine hakim olan, ekolojiyle olduğu kadar, insanın doğasıyla da ilişkili (antropoloji, sosyoloji, psikoloji) etkenleri görmezden gelen aşırı mekanik ve zorlama matematiğin olası nedenleri: ..

1) Adam Smith ve Ricardo’yla başlayan klasik iktisatın, ekolojiyi ve psikolojiyi dışlayan (basitleştirici, indirgemeci) varsayımlarının zamanla kemikleşerek ideolojiye dönüşmüş olması (örn. para harcadıkça mutluluğu artan Homo economicus karikatürü)

2) Walras ve Samuelson gibi, ekoloji ve antropoloji gibi doğa bilimleri yönünden yeterince donanımlı olmayan tek yönlü matematikçilerin bu işe el atmış olmaları (fizik özentisi)

3) En önemlisi: Ekolojiyi ve insan psikolojisini hesaba katan ekonomi teorilerinin (dar ve kısa vadeli parasal çıkarları açısından işlerine gelmediği için) finans ve iş dünyası tarafından rağbet görmemesi; hatta sistematik olarak gözden düşürülüp elenmesi

Ekonomi öğrenmeye başladığım 2004 yılından beridir bir düşüncem hiç değişmedi;

anaakım (neoklasik) iktisatın, küresel şirketokrasinin dar ve kısa vadeci çıkarlarına hizmet eden bir sahte bilim olduğu..
tuncaliku.wordpress.com/2018/03/30/ana…

Adam Smith, Ricardo ve Marx gibi gerçekten insan refahına kafa yoran çok yönlü filozoflarla yola çıkan klasik iktisat, 20. yüzyılda nasıl sahte bilime dönüştü?

Bu gelişimi (daha doğrusu gerilemeyi) anlamak için önerebileceğim kitaplar..

Sadece parasal üretime odaklanmış anaakım (neoklasik) iktisatın ve neoliberalizmin gelişim tarihini anlamak için önerebileceğim güzel bir kitap:

Doughnut Economics, Kate Raworth

Ekonomi teorisinde entropinin (geri dönüşü olmayan tek yönlü fiziksel değişimler) ve biyolojik geri-dönüşüm sorununun ihmal edilmesi:

The Entropy Law and the Economic Process, Nicolas Georgescu-Roegen

Neoliberalizme hizmet eden anaakım (neoklasik) iktisat ideolojisinin (her türlüsü iyidir anlamında) kutsallaştırıp, (toplumsal yarar bağlamında) niteliksel sorgulamadan kaçırdığı kavramlar:

Üretim, teknoloji, yatırım, altyapı, eğitim, sanayi, ekonomik büyüme, ekonomik gelişme

16 yıllık ekonomi öğrencisi olarak şimdiye kadar okuduğum en önemli ekonomi kitabı: Çöküş, Jared Diamond

Ekolojiyi, antropolojiyi ve psikolojiyi hesaba katan bütüncül ekonomi analizi: Toplumlar nasıl yaşar, nasıl geçinir ve ne isterler?

2015’te yazdığım Paskalya Adası Trajedisi (ağaçlarını yok eden bir uygarlığın hazin sonu) Çöküş’ün bir bölümüyle ilgiliydi.

Bu trajedideki “toplumsal öngörüsüzlüğün kısır döngüsü” bugün Türkiye için de geçerli.
tuncaliku.wordpress.com/2015/09/20/pas…