Thread by @ezgimou

Dun Sapiens'in Afrika'dan cikisina dair enfes bir sunum dinledim. Sunumu yapan Prof. Michael Petraglia idi. Haydi kosun zincire! 🦴👇

Kendisi daha cok Asya'ya yayilmayi calistigi icin, sunumu ozellikle Asya uzerineydi. Calismalar buyuk oranda Avrupa'da yapildigindan Avrupa-merkezci bakis acisinin buraya da yansidigini soyledi. Bunun en temel sebebi, Afrika'da yapilan calismalarin o donem ++

daha az olusu ve buluntularin gozardi edilisi gibi gorunuyor. Zaten o donemlerde hala Cok Bolgede Evrim hipotezi tartisiliyor. Ancak 80'lerde genetik calismalar da isin icine girince Afrika'dan cikis daha net bir hipotez olarak one cikti.

Bu noktadan itibaren insan evrimi calismalari da Afrika uzerine yogunlasmaya basladi.
Petraglia, iki farkli yaklasimdan bahsetti. Bunlardan biri "Sapiens Devrimi"ni vurgulayan model, digeri "Tedrici Model (Gradualism)". Bunlar birbirine karsit modeller.

"Sapiens Devrimi" olarak adlandirilan, Afrika'dan cikan Sapienslerin digerlerinden "daha modern" oldugunu vurgulayan gorusu elestirdi. Bu goruse gore, sanatin ortaya cikisi, silahlarin daha iyi hale gelisi, daha genel ifadeyle soyutlama becerisinin gelismesi++

Afrika'dan cikmis olan Sapienslerin ozellikleriydi. Yakin donemde bu gorusu destekleyen calismalar yapan Mellars'tan bahsetti. O calismalar sunlar:
1- pnas.org/content/103/25…
2- pnas.org/content/110/26…

Bu calismalara gore Afrika'dan cikan Sapiens hizli bir sekilde, tek dalga haline Avustralya'ya goc ediyor. Mellars ve arkadaslari, "Ust-Paleolitik Devrimi" olarak adlandiriyorlar. Asya'daki Sapienslerin davranissal acidan daha "geliskin" oldugunu dusunuyorlar.

Bu davranissalliktan kasit ileri duzey aletler, sanat vs yukarida belirttigim gibi. Ellerinde birtakim genetik sonuclar da var. Hatta su calisma da acikca ayni seyi soyluyor: science.sciencemag.org/content/308/57…

Temel olarak durum su: Insan bir "devrim" yasadi ve bu sayede yepisyeni aletler yapti. Kosarak sahilden Avustralya'ya kadar gitti. Ki Afrika'dan cikis ile Avustralya'ya varis arasinda ortalama 10 bin yil var, bu az bir sure.

Bu gorusun karsisinda duran "Tedrici model" ise aslinda modernlesmenin Afrika'da basladigini ve Asya'ya veya Avrupa'ya gittiginde devrim olarak adlandirilacak bir durumun yasanmadigini soyluyor. Bu goruse dair bir makale: in-africa.org/wp-content/upl…

Asya konusunda ise Petraglia, yukaridaki haritada gorulen modelin dogru olmayabilecegini soyluyor. En onemli kanitlarindan biri de su: O sahil hatti boyunca yapilan calismalarda kalinti bulunamamis. Ic kisimlarda var, kiyida yok.

Bu kalintilarin sular altinda kalmis olabilecegi soylenmis, lakin jeolojik calismalar gostermis ki orada levhanin cokmesi degil, yukselmesi goruluyor. Tabii ben bunlari Petraglia'nin soylediklerine dayandiriyorum. Henuz okumaya firsat bulamadim.

Bir diger konu da alet meselesi. Aslinda Asya'da sadece "ileri duzey" aletler gorulmuyor. Bir mozaik soz konusu. Benzer sekilde Afrika'da da sadece eski alet teknolojileri gorulmuyor. Yani Mellars'larin 60bine tarihledigi modernlesme yalan oluyor.

Bu 50-60 bin mevzulari cok dondu. Daha onceki bir seminerde Gunz da bu fikre karsi cikmis, Sapiensin evriminin tedrici (gradual) oldugunu gostermisti:

https://twitter.com/ezgimou/status/1059890355745837056

Insanin evrimi ile ilgili onemli sorunlardan biri de cografi sapmalar. 80'lere kadar Arabistan yarimadasinda hic kazi yapilmamis. Yani aslinda Asya'ya dogru hareket edilebilecek en onemli rota hic arastirilamamis.

Petraglia'nin da icinde bulundugu ekip Arabistan'da bir iklim modellemesi yaparak, Sapiensin yasayabilecegi kosullari incelemisler. @nissenjo da var calismada, belki bize daha iyi aciklar. -Turk isim gorunce atladim da hoca Turkce bilmiyor olabilir tabii:) ac.els-cdn.com/S1040618215000…

Sahilden baska rota olamayacagini savunanlar, bir de yagmur ormanlari fikrini one suruyormus. Genel kaniya gore yagmur ormanlarinda insanlarin yasayamayacagi yonundeymis, lakin sonrada gayet de yasayabildigi ortaya cikmis. Yine de cok yagmur populasyon boyutunu dusuruyor.

Bu arada bu yil bastiklari derleme calismada Arap Yarimadasi'ndaki nehir yataklariyla arkeolojik bolgelerin birbirine yakin oldugu anlasilmis. Dusunulen o ki deniz sahili yerine nehir yataklari takip edilmis goc ederken.
link.springer.com/chapter/10.100…

Insan evrimiyle ilgili bir diger konu da Toba yanardaginin etkisi. Uzunca bir cok buyuk yikici etkileri oldugu dusunulmustu. Insanligin neredeyse yok olmaktan son anda kurtuldugu dusunuluyordu. Ancak artik durum bunu gostermiyor.

Evet, kuller cok genis alana yayildi ve cevreye ciddi etkileri oldu. Ozellikle kullerin gunesi kapatmasi iklimi etkiledi ama tum bunlar insan uzerinde eskiden dusunuldugu kadar buyuk etki yaratmadi. Toba olayi 74 bin yil once gerceklesti.

Petraglia, yaptigi kazilarda (yanlis hatirlamiyorsam Hindistan'di) kul tabakasiyla karsilastiklarini ve kulun altinda ve ustunde cikan aletlerin birbirinden anlamli derecede farkli olmadigini belirtti. Yani, patlama sonrasi yasam kaldigi yerden devam etmis gibi gorunuyor.

Surada Paleolitikteki hominin dagilimi var. 60 bin oncesinde de sonrasinda da Afrika disinda Sapiens gormek mumkun. -Ucagizli'ya dikkat! :)
Su derleme okunabilir, ben de listeme aldim: science.sciencemag.org/content/sci/35…

Seminerde en cok vurgulanan seylerden biri suydu: Devrim diyen ekip, Afrika'dan cikisi insanin basarisi olarak goruyor. Ama aslinda bircok basarisiz cikis da goruluyor. Dahasi Afrika'dan cikmak icin muhtesem bir beyne sahip olmak gerekmiyor. Afrika'dan cikan bircok canli var.

Aslinda insanin evrimi konusu gittikce dallanip budaklaniyor. Bana kalirsa zaten yolun henuz daha en basindayiz. 10 sene oncesine kadar universitelerde Neandertallerle Sapienslerin asla ciftlesmedigi ogretiliyordu. Hatta Oase-1 bireyini bulan adama inanmadilar.

Afrika'da evrimin hep tek bir bolgede gerceklestigi ve oradan yayildigi dusunuldu. Simdi yeni calismalarla bu gorus de yikiliyor. Afrika'dan cikis kesin, ancak oradaki evrim tek bir noktada degil, bircok noktada gerceklesti. Genetik de gosteriyor bunu.
cell.com/action/showPdf…

Kendisinin yaptigi tum calismalara linkten ulasabilirsiniz. scholar.google.co.uk/citations?hl=e…

Aslinda zincire aksam baslamistim da bitirmesi bu saate kaldi. Ne kadar iyi toparlayabildim, orasi muamma :)
Bu arada bir zincirde max. 25 tweet siniri oldugunu daha once fark etmemisim. 25'ten sonra + isaretine basilamiyor.