1/16 ARAM PEHLİVANYAN'ın "Ermeni" kimliği ile "komünist" kimliği arasındaki gerilimleri arka planını vermiyor yazı; İ. Bilen'in neden "kurtulmak" istediğini de anlayamadım ama TKP'nin Ermeni (başka pek çok dinsel, etnik, cinsel...kimliğe "kör, sağır ve dilsiz" olduğuna katılırım.
2/16 Pehlivanyan'ın entelektüel kapasitesi ve bildiği diller için uluslararası ilişkilerde kullanılmış olması da mümkün ama adının Ahmet Saydam (yazıda iki kez Saydan denilmiş nedense) yapılmasının, Ermeni kimliğini gözden kaçırmak için olduğundan emin olamayız.
3/16 Aynı şekilde İ.Bilen de "Marat" gibi Laz olduğunu gizleyen bir adla tanınırdı bizler tarafından. Bu çaprazlamanın etnik kimlikleri gizlemek için yapıldığını iddia edenlere "yanılıyorsunuz" da diyemem,"haklısınız" da diyemem."Daha fazla bilgiyle tabloyu tamamlamalıyız" derim.
4/16 Ancak, TKP'yi eleştirirken konuyu birden Agop Martayan'a (Dilaçar 1934'te Atatürk'ün verdiği soyad) getirmek garip olmuş. Evet TDK ölüm ilanında o perdelemeyi, o ahlaksızlığı yapmıştır ama Agop Bey (bundan böyle AD) de, Kemalist Türkçülüğe asimile olmakta pek heveslidir.
5/16 Hikanin ana başlıkları şöyle: Mustafa Kemal CB sıfatıyla 1932’de özel vize çıkartarak, Sofya Üniversitesi'nde Şark Dilleri ve Osmanlıca hocası olan Agop Martayan’ı, I. Türk Dil Kurultayına davet eder, kendisinden Türk dili konusunda çalışmalar yapmasını ister.
6/16 Maarif Vekaleti'nin Birinci Türk Dil Kurultayı-Tezler ve Müzakere Zabıtları adlı kitapta (1933) Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin ilk genel sekreteri olan Agop Martayan’ın adı ve portresi vardır.(Aynı kurultaya katılan diğer beş Ermeni delegelerden sadece "Bey" diye bahsedilir.)
7/16 1934'ten itibaren Dilaçar soyadını alan Agop Martayan (ya da AD) 1936-1950'de DTCF’de Genel Dilbilim ve Dil Tarihi hocalığı yapar,1942-1969'de Türk Ansiklopedisi’nde baş danışman olarak çalışır.Türk Diline Genel Bir Bakış, Devlet Dili Olarak Türkçe, Türkiye’de Dil Özleşmesi,
8/16 Kutagu Bilig İncelemesi, Anadil İlkeleri gibi kitaplar; Türk Dili ve Belleten gibi resmi dergilerde yazılar yazar. Ancak AD'nin Hatay’ın Türkiye’ye katılmasından bir yıl sonra (1940'ta) İskenderun Halk Evi’nde CHP adına verdiği konferanstaki tezleri çok ilginçtir.
9/16 Konferansın amacı, eski adıyla Sancak, yeni adıyla Hatay'da yaşayan halkın "aslında Türk" olduğunu kanıtlamaktır. (Bu konudaki yazım:radikal.com.tr/yazarlar/ayse-…) Rejime göre bu önemli bir meseledir çünkü Hatay ahalisi yüzyıllardır kendilerini Arap sanmaktadır!
10/16 Hataylıları ikna etmek için AD'nin seçilmesi manidardır, çünkü Ermeni kökenli biri bile "Hataylılar Arap değildir,Türk’tür" derse bunda bir hikmet vardır! AD'ye göre,dil ve mezhep farklılıkları insan topluluklarının asıl unsurları olmayıp sonradan edindikleri unsurlardır.
11/16 AD'ye göre, etnik=dil+kültürdür. Bu yüzden ne Rumca konuşanları ne de Hataylıları ayrı bir etnik grup saymamak gerekir. Hataylılarla diğer Türkleri bağlayan şey, bir ırk-kültür grubu teşkil eden ve tarihin başlangıcında bu bölgeye gelen Proto-Türklerdir.”
12/16 “Eski Ermenistan dahi bu cümledendir” diyen AD sözlerine şöyle devam eder: “Bugün Arapça konuşan Hatay Türklerinin Samilikle hiçbir alakaları yoktur. Onları kafatası boyutları ortalama olarak 85 [cm] olduğundan, bunlar eski brakisefal Alpinlerin öz ahfadıdır. (…)
13/16 Bugün Hatay’da Arapça konuşan halk, aslen türk olup, zamanın icabı olarak Arapça yazmış olan birer küçük Farabi ve İbni Sina’dırlar. Kemalizm Türkçülüğü bugün onlara kendi öz bmenliklerini, öz menşelerini bildirmiş ve Türk etnisinden olduklarını göstermiştir.
14/16 Agop Bey'e göre "Bizdeki rasizm [ırkçılık] işte bundan ibarettir ve bunun içindir ki, Ebedi Şefimiz Atatürk, yalnız ırk değil, etni ve kültür bakımından dahi Türk olan Hatay’ı, Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları içerisine almayı” tasarlamıştır…."
15/16 Evet, daha çok örnek cümle verebilirim ama bu kadarı yeter sanırım. Kemalist rejimin inkarcılığını, tekçiliğini, asimilasyonculuğunu, imhacılığını kıyasıya eleştirelim ama herkesi kurban, herkesi mağdur, herkesi masum, herkesi edilgen aktörler olarak resmetmeyelim.
16/16 Pehlivanyan da Martayan da Ermeni kimliklerini ifşa etmek,edemiyorlarsa o kimliği inkar eden yapılara uzak durmak, yanılıp da girdilerse ayrılacak kadar şahsiyetli,donanımlı, ilişki ağına sahip kişilerdi.Sadece ölüm ilanından dolayı Agop Martayan'ı değil TDK'yı suçlarım.
