Thread by @smitprabhu

त्या साहसी उडीला आज ११० वर्ष पूर्ण !
तो दिवस होता ७ जुलै १९१० !

फ्रान्समधल्या मार्सेलिस बंदरावर हिंदुस्थानास निघालेली 'मोरिया' बोट काही काळासाठी स्थिरावली होती.

त्या बोटीत साखळदंडात कैद होते #स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर.
इंग्रजांचे अतिशय #डेंजरस् कैदी !

(१/१८)

कारण लंडनला, शत्रूच्या घरातच जाऊन सावरकरांनी तेथील भारतीय क्रांतिकारकांच्या सहाय्यानं #अभिनव_भारत या आपल्या क्रांतिकारी संघटनेचं जाळं विणलं होतं.
पिस्तुलं जमविली होती, बॉम्ब बनविण्याचं प्रशिक्षण मिळवलं होतं.
अगदी भारतात सुद्धा ते तंत्र आणि बॉम्ब पाठविले होते.

(२/१८)

भारताच्या स्वातंत्र्याचा प्रश्न जागतिक स्तरावर पोहोचविण्याचा सावरकरांचा प्रयत्न होता कारण भारतीयांच्या इच्छेनुसारच आम्ही त्यांच्यावर राज्य करीत आहोत असा अपप्रचार ब्रिटिश करत होते.

सावरकरांच्या ब्रिटिशविरोधी कारवायांमुळे त्यांना अटक करण्याची संधीच ब्रिटिश शोधत होते.
(३/१८)

आणि शेवटी ती संधी त्यांना मिळाली.

लंडनमध्ये मदनलाल धिंग्रांनी कर्झन वायलीचा वध केला, त्यातून स्फूर्ती घेऊन इकडे भारतात अनंत कान्हेरे आणि त्यांच्या साथीदारांनी जॅक्सनचा खात्मा केला. ज्योतीने ज्योत पेटते ती ही अशी.

आता सावरकरांची अटक निश्चित होती आणि ती झालीही.

(४/१८)

आंतरराष्ट्रीय कायद्याचा, इतिहास, भूगोलाचा सावरकरांचा अभ्यास होता. आपल्याला कुठल्या बोटीने, कुठल्या मार्गे जायचे आहे,बोट कुठे थांबणार हे कळल्याबरोबर सावरकरांची योजना सिद्ध झाली.
मार्सेलिस बंदरात बोट उभी राहताच ८ जुलै १९१० ला सावरकरांनी अत्यंत धाडसानं अथांग सागरात उडी घेतली.
(५/१८)

मादाम कामा, व्ही.व्ही.एस.अय्यर यांना मार्सेलिस बंदरात भेटण्याचा संदेश दिला गेला होता. त्यानुसार ते पोहोचलेही पण त्यांची वेळ मात्र थोडक्यात चुकली.

आंतरराष्ट्रीय निर्बंधांनुसार फ्रेंच पोलिसांनी ताब्यात घेतल्यावर ब्रिटिश काही करू शकणार नाहीत हा सावरकरांचा कयास होता.

(६/१८)

पण फ्रेंच पोलिसांना सावरकरांचं इंग्रजीतलं बोलणं कळलं नाही आणि त्यांना ब्रिटिश पोलिसांच्या ताब्यात दिलं गेलं.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या उडीनं काय साधलं तर मार्सेलिस महापौर जां जोरे यांनी हा फ्रान्सच्या सार्वभौमत्वाचा अपमान आहे असं म्हणत सावरकरांच्या अटकेचा प्रश्न उचलून धरला.
(७/१८)

हे अटकेचं वृत्त दडपून टाकण्याच्या प्रयत्नात इंग्रज होते.पण मादाम कामांच्या प्रयत्नानं हे वृत्त 'ल ताँ' या फ्रेंच वृत्तपत्रात आणि 'डेली मेल' मध्ये प्रसिद्ध झाले.
कार्ल मार्क्स यांचे नातू नि फ्रेंच वृत्तपत्र 'ल्यूमानिते' चे संपादक जाँ लोंगे यांनीही याबाबत एक जळजळीत लेख लिहिला.
८/१८

सावरकरांना फ्रान्सच्या ताब्यात दिलं पाहिजे असा जोरदार प्रचार फ्रान्समधली सर्वच छोटी-मोठी वृत्तपत्र करत होती. युरोपीय वृत्तपत्रांनीही या प्रकरणी फ्रेंच वृत्तपत्रांना साथ दिली.

या उडीचे सावरकारांना अपेक्षित असे पडसाद उमटले. त्रिखंडात ही उडी गाजली ती ही अशी !

(९/१८)

त्यांच्या साहसी उडीनं संपूर्ण युरोपातलं राजकीय वातावरण ढवळून निघालं. परदेशात प्रथमच भारताविषयी चर्चा सुरु झाली.
सावरकरप्रेमी गाय आल्ड्रेड,श्यामजी कृष्ण वर्मा, मादाम कामा आणि इतरांचेही सावरकरांच्या सुटकेसाठी आटोकाट प्रयत्न सुरु होतेच पण त्यास म्हणावं तसे यश काही मिळत नव्हते.
१०/१८

इकडे भारतात आणून, सावरकरांना आधी नाशिक आणि नंतर येरवड्याच्या कारागृहात ठेवण्यात आलं होतं तरी त्यांच्यापर्यंत या सगळ्या बातम्या पोहोचत होत्या.

सावरकरांनी त्या साऱ्या घटनेचा साद्यंत वृत्तांत लिहून ते निवेदन गुप्तपणे युरोपमध्ये पाठवलं.

(११/१८)

तिथल्या सर्व वृत्तपत्रांनी ते छापलं आणि सावरकरांना फ्रान्समध्ये पाठविण्याच्या मागणीचा सर्वच वृत्तपत्रांनी पुन्हा प्रचार सुरु केला.
या दबावामुळेे फ्रान्सनं ब्रिटनकडे, सावरकरांना फ्रान्सला परत पाठविण्याची पुन्हा मागणी केली आणि ब्रिटनलाही यावेळी या मागणीपुढे नमतं घ्यावं लागलं.
१२/१८

आणि या प्रश्नासाठी #हेग आंतरराष्ट्रीय लवादाची स्थापना झाली.

१६ फेब्रुवारी १९११ ला या प्रकरणाची सुनावणी सुरु होऊन २४ फेब्रुवारी १९११ ला घाईघाईनं ब्रिटिशांच्या बाजूनं निर्णयही देण्यात आला.

या धक्कादायक निकालाविरुद्ध इंग्लंडमधील मॉर्निंग पोस्ट,डेली न्यूज, जर्मनीतील पोस्ट-

(१३/१८)

अशा अनेक देशातल्या वृत्तपत्रातून तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या.
फ्रेंच पंतप्रधान ब्रिआँ यांना मात्र या निर्णयाची जबरदस्त किंमत मोजावी लागली. फ्रेंच लोकसभेला तोंड देणं टाळण्यासाठी त्यांनी राजीनामाच दिला.
अर्थात या निर्णयापूर्वीच भारतात ३०/१/१९११ लाच सावरकरांना २ जन्मठेपेच्या -

१४/१८

काळ्यापाण्याची शिक्षा सुनावली गेली होती.

वीर सावरकरांच्या सुटकेचा प्रयत्न जरी अयशस्वी झाला असला तरी त्यांची ती उडी पूर्णपणे यशस्वी झाली कारण सावरकरांच्या इच्छेनुसार भारताच्या स्वातंत्र्याचा प्रश्न जगभर निनादला होता.

आता अख्या जगाचं लक्ष भारताकडे होतं.

(१५/१८)

सावरकर म्हणाले होते की 'माझी उडी विसरलात तरी चालेल पण माझं सामाजिक कार्य विसरू नका.'
त्यांची ही 'जगविख्यात उडी' आपल्या लक्षात आहेच आजपासून त्यांच्या सामाजिक कार्याबद्दल जाणून घेण्याचा संकल्प करू या !

ही उडी घेताना सावरकर मात्र २७ वर्षांचे होते.

(१६/१८)

मातृभूस पारतंत्र्यातून सोडविण्यासाठी प्रसंगी प्राणांचीही पर्वा न करणारे असे नरशार्दूल या भूमीत जन्मले म्हणून आज आपण स्वतंत्र भारतात असंस्कारक्षम अभिनेते आणि परिवारवादातून जन्मलेल्या कचकड्यांच्या बाहुल्यांना आपले युवानेते, आदर्श मानू शकलो.

(१७/१८)

मूळ मजकूर सौजन्य - भगुरपुत्र स्वातंत्र्यवीर सावरकर समुह
मी केवळ माझ्या शब्दात मांडण्याचा प्र्रयत्न केला एवढंच !

वृत्तपत्रर छायाचित्रर सौजन्य - श्री. चंदशेखर साने सर FB Page.

#स्वातंत्र्यवीरसावरकर
#राष्ट्रहितसर्वोपरि
#वंदेमातरम्
(१८/१८)

हा थ्रेड लिहितेवेळी त्या उडीच्या दिनांक लिहिताना चूक झाली आहे. सावरकरांनी आजच्याच दिवशी म्हणजे दि. '८ जुलै १९१०' रोजी मोरिया बोटीतून उडी घेतली. मी चुकून '७ जुलै' असे लिहिले आहे.

ह्या चुकीबद्दल क्षमा असावी.