Tweet

Kapheros

20 Feb, 23 tweets, 12 min read

Dünyanın gördüğü en büyük savaş dehalarından biri ,
Orta Asya’daki tüm göçebe bozkır kavimlerini tek çatı altında toplamıştı.
12. yüzyılın sonlarında başlattığı ve 13. yüzyılın başlarında büyük başarılar elde ettiği mücadelesi,

bir uçtan bir uca 4800 km olan bugüne kadar ulaşılan en geniş imparatorluğun doğmasıyla sonuçlanır.

Asıl Adı Temuçin olan Cengiz Han, 1162 yılında, şu an Moğolistan sınırlarında kalan Dülün-Boldok mevkiinde dünyaya geldi.

Cengiz Han’ın babası Yesügey, bir Moğol şefiydi.
Baba Bahadır, Timuçin henüz 10 yaşındayken, Tatarlar tarafından zehirlenerek öldürülür.
Kabilesi onu ve ailesini öldürmek istedi, çok zor günler yaşayan Cengiz ve ailesi sürüldü.

Timuçin’i bu zorlu yaşam koşulları büyütür.
Bu süreçte, yakaladığı avı kendisinden zorla alan kardeşini öldürür Timuçin ,henüz 13 yaşındadır.
Bütün gününü at üstünde geçirir.

Başıboş gezen Moğol kabilelerini uzun mücadelelerden sonra bir araya toplama başarısını göstererek

Dünyayı titretecek ve kısa süre içerisinde olağanüstü fetih hareketleriyle en geniş topraklara sahip olacak Moğol İmparatorluğu’nu 1196’da kurar.
1206’da Onon Irmağı kıyısında toplanan ve tüm kabilelerin temsilcilerinin olduğu büyük kurultayda hakan ilan edilir,

hem Cengiz hem de Kağan unvanını alır.
Savaş ve yağma yoluyla Moğolları eski zenginliklerine yeniden kavuşturmayı hedefler.
Moğol kabilelerinin lideri olunca, görülmedik güçte bir savaş makinesi yaratma işine koyuldu.

Her erkeğin emrinde birkaç güçlü Moğol midillisiyle kendi silahları vardı.
Cengiz adamlarını on kişilik küçük birimlerden mevcudu 10.000'e çıkan savaşçı topluluklara kadar onarlı birimler halinde örgütledi.

Ordusunun çekirdeğini alay benzeri "binler" oluşturuyor, bunların komutanlarını da Cengiz seçiyordu.
10.000 kişilik bir seçme birlik de hem gizli servis, hem de onun kişisel koruma birliği oluyordu.
Bir yıl içinde 120.000 kişiden oluşan silahlı süvari gücü yaratmıştı.

İstihbarat ağı güçlüydü.
İyi ok atan, saatlerce at üzerinde uyumadan yol alabilen; kılıç, mızrak, balta ve ok kullanımına son derece mahir olan bu ordu, önüne geçen ne varsa yerle yeksan ediyor, ardında kül olmuş şehirler ve ülkeler bırakıyordu.

50km'de bir at çiftliği kurarak kendi haberleşme ağını kurmuştur.
Kurduğu bu ağ sayesinde bir mesajı, bir haftada Çin'den Mısır'a taşımayı başarmaktadır.
Kuzey Çin ve Kore, Cengiz ordularına yenik düştü.
Sonra Cengiz Çin'den batıya döndü.

Cengiz fethettiği toprakları yönetmek için yeni bir yönetim düzeni yarattı. Bir takım geleneksel yasalar Cengiz Han'ın koyduğu hükümlerle tamamlanıyor ve bunlar, Büyük Yasa adı verilen yazılı bir kanun olarak korunuyordu.

Toprakları Büyük İskender'in dört, Roma İmparatorluğu'nun iki katı genişliğindeydi.
Doğudaki İslam devletlerinin hemen hemen hepsi Moğol egemenliğine geçer.
Cengiz Han 1225’te Moğolistan’a döner.

Nasıl öldüğü tam olarak bilinmemekle birlikte, sefer sırasında hastalandığı ya da attan düşerek öldüğü iddia edilir.
1227’de dönemin dünyadaki en geniş çaplı ulusal posta sistemini oluşturdu. Abaküs ve pusula onun sayesinde Asya’da yaygınlaştı.

İpek Yolu’nun yeniden inşası için çalıştı.
Cengiz Han yasaları birbirini sevmeyi, zina işlememeyi, çalmamayı, yalan tanıklık yapmamayı, hain olmamayı, yaşlıları ve fakirleri korumayı emreder. Yasa dışına çıkanların cezası genelde ölümdü.

Öğretmenleri ve doktorları vergiden muaf tuttu. Hakimiyeti altındaki halklara dini konularda özgürlük tanıdı.
Cengiz Han’ın ordularının, o zamanki dünya nüfusunun yüzde 11’ini, yani 40 milyon insanı öldürdüğü kabul edilir.

Carnegie Enstitüsü Küresel İklim Bölümü’nün yaptığı araştırmaya göre de, bu katliam, 700 milyon ton civarında karbonu atmosferden temizledi ve yerküreyi soğuttu. Bunun sonucu da, pek çok yerde nüfusun azalması, ekilip biçilen tarlaların ormana dönüşmesi ve

bu ormanların da atmosferi temizlemesi.

Cengiz Han’ın cesedine ne olduğu, mezarının nerede olduğu günümüzde de hala bir sır.
Rivayetlere göre; Cengiz Han öldüğünde büyük hazineler ile birlikte gömülmüş, onu gömenler mezarı bulunmasın diye saatlerce üzerinden at ile geçmiş,

gömüldüğü yeri öğrenen herkes öldürülmüş.

“Ölümümü kimsenin öğrenmesine izin vermeyin, hiçbir zaman ağlamayın, yas tutmayın, böylece düşmanlarımızın hiçbir şeyden haberi olmaz” dediği söylenir.

Günümüzde her yüz kişiden yirmi ikisinin Cengiz Han'ın genlerini taşıdığı düşünülmektedir.

Cengiz'in ölümünden bir yüzyıl sonra, kimseye boyun eğmeyen imparatorluk dağılır.

Moğollar onu sağladığı olanaklarla hatırlıyor.
Cengiz Han’ı şimdiki kültürlerinin babası olarak görüyorlar. Medeniyetlerinin başlamasının en büyük yapımcısı Cengiz Han görülür.

1990’lı yıllarda, SSCB dağıldıktan sonra Cengiz Han bağımsız devletin bir simgesi haline gelmiştir. Moğollar bu sebeple Moğolistan’a Cengiz Han’ın Moğolistan’ı kendilerine de Cengiz Han’ın çocukları demektedirler.