Thread by @LvdSt

Mark Rutte is echt niet ineens de meest incapabele en incompetente politicus ooit. Maar het is - nog even los van 'Pieter Omtzigt: functie elders' - volgens mij heel goed te verklaren dat zijn manier van het land besturen nogal onder druk is komen te staan. [Draad] (1)

Sinds januari schrijf ik over een nieuwe portefeuille: sociale economie. Ik heb daar nog weinig over getwitterd en dat is niet voor niks. Het speelveld is knap ingewikkeld en veel dingen overzie ik na drie maanden nog niet helemaal. (2)

Wat me in korte tijd al wél helder is geworden: de toeslagenaffaire staat niet op zichzelf. Het is een symptoom van grotere en dieper liggende problemen in ons stelsel van sociale zekerheid. Dat is te ingewikkeld, te hardvochtig en er is te veel willekeur. (3)

De situatie van mensen die werken naast een uitkering, zoals in dit verhaal omschreven door @IAmBarbaraV, is daarbij tekenend. Ik ben al weken bezig met een vervolgverhaal waaróm zij zo vaak in financiële problemen komen. (4)

trouw.nl/nieuws/wie-met…

Dat krijg ik maar moeizaam op papier, want het ís bijna niet uit te leggen. Kort basisvoorbeeld: iemand in de bijstand krijgt doorgaans (afgerond) 1.000 euro per maand. Als iemand ernaast gaat werken kan dat zomaar tijdelijk naar ruim 900 euro zakken. (5)

Dit zijn voor minima substantiële gaten die écht tot problemen kunnen leiden. Let wel: dit is een simpel basisvoorbeeld. Als iemand ook nog eens een wisselend salaris heeft, wordt het nog veel onoverzichtelijker. Want dan fluctueren de toeslagen enthousiast mee. (6)

Dan is alleen met minutieus administreren en budgetteren nog enig overzicht te krijgen. En zelfs dan zijn er veel onzekerheden, en kan een buiten je schuld te laat aangeleverde salarisstrook ineens voor een maand zonder uitkering zorgen. (7)

Vul je zo'n gat dan op met een gift - al dan niet in de vorm van een tas boodschappen - van een bekende, dan kan je dat uiteindelijk duur komen te staan. (Al is daar inmiddels dankzij Tweede Kamer en gemeenten zicht op iets meer menselijke maat): (8)

trouw.nl/nieuws/steeds-…

Het fnuikende is dat mensen die toch al in een kwetsbare positie zitten, verantwoordelijk worden gemaakt voor minutieus bijhouden van een ingewikkelde administratie om überhaupt te krijgen waar ze recht op hebben. Om vervolgens alsnóg in de problemen te komen. (9)

Dit speelt niet alleen rond uitkeringen. Ik zie hem ook in mijn oude portefeuille - de agrarische sector - terug. Een hoge administratielast met risico op fouten, waar de overheid de burger/boer dan keihard op afrekent: Bijstandsfraude! Kalverfraude! (10)
trouw.nl/duurzaamheid-n…

Het probleem van de bestuurscultuur van de afgelopen jaren is dat de overheid hard voor de burger is, maar zacht en begripvol voor zichzelf. Rutte geeft dingen die niet goed gaan uiteindelijk wel toe: hij maakt ook fouten. Hij is ook maar een mens. (11)

Het recht om fouten te maken wordt zo een privilege. Dat privilege heb ik trouwens ook. Ik ben bijvoorbeeld heel slordig in mijn administratie. Als ik daardoor een boete krijg, dan betaal ik die omdat ik de middelen heb om die op te vangen. (12)

Natuurlijk is de ingewikkeldheid van het systeem niet alleen de schuld van Rutte, hoewel hij er een grote verantwoordelijkheid in heeft. De vraag is vooral: is Rutte de man die met deze cultuur kan breken? Dat is misschien wel de kernvraag die nu op tafel ligt. (13)

Als ik zie wat er de afgelopen maanden/weken gebeurt, snap ik wel dat bijna iedereen behalve de VVD zelf die vraag met 'nee' beantwoordt. Rutte lijkt niet zijn eigen bestuurscultuur, maar de man die ertegen in het geweer komt als het probleem te zien. (14)

En als dat hem vervolgens in de problemen brengt, dan moeten we begrip hebben voor het feit dat ook Mark Rutte niet onfeilbaar is en hij ook wel eens iets vergeet. Als het al waar is: zoveel begrip is er dus niet voor mensen met een bijstandsuitkering. (15)

Ik denk overigens dat de verontwaardiging van veel #palachterrutte-VVD'ers oprecht is. Zij snappen niet goed dat juist het privilege op het maken van fouten misschien wel de crux is van wat in deze situatie zoveel ergernis wekt. (16)

Als je echt helemaal uitzoomt, is het misschien nog wel veel simpeler. Het gaat momenteel niet zo goed in Nederland. Dan is het - de coronabonus bij de verkiezingen ten spijt - misschien niet de juiste tijd voor optimistisch, liberaal succes-is-een-keuze-leiderschap. (17)

Dan is er behoefte aan een overheid die een cultuuromslag maakt en dichterbij de mensen komt te staan. Of dat lukt? Moeilijk, want dit gaat niet alleen om politieke maar ook om ambtelijke cultuur. Maar de vraag is wel of Mark Rutter dáár een logisch uithangbord bij is. (18/eind)

Rutte*, maar dat begrepen jullie natuurlijk ook wel. (Waarom kan ik nooit eens een draadje zonder tikfout posten...)