Thread by @hosseyn1988

بیهقی خیلي اهل ابراز احساسات و این سوسول‌بازیا نیست. اما یه جا که دلش برای مرگ استادش کباب شده یه جمله می‌گه که بر صدرِ جملاتِ مرثیه‌ای می‌درخشه: لَختي قلم بر وی بگریانم.
حالا من می‌خوام لَختي کی‌بورد بر کسي بگریانم که همیشه مردم رو قَرّار (بسیار قِر دهنده) می‌خواست: #آقاسی

خیر. این دوستمون رو که ظاهراً در حال رسیدن به تاریخی‌ترین ارگاسمِ زندگی‌شونن عرض نمی‌کنم.

این‌یکی آقاسی. آقای موسیقی و قِر. مردي که ارادتم بهش، بیشتر از ارادتِ یه طرفدار به یه هنرمنده؛ و هر روز هم بیشتر می‌شه.

اطلاعات زندگیش رو می‌تونید از ویکی‌پدیا پیدا کنید. من مرادم از نوشتنِ این رشته توییت، چیز دیگه‌ایه.
آقاسی سه ویژگی مهم داشت که در تمام زندگیش، اون ویژگیا شخصیتش رو تعریف می‌کرد: اول: صاف‌وصادق و بی‌ریا بود؛ دوم: شیفتهٔ شادی و قِر بود؛ سوم: مردم‌دار و خاکی بود.

ویژگیای دیگه‌اي هم هست که شخصیتش رو کامل تعریف نمی‌کرد. مثلاً مذهبی بودنش که در راه هنرش قرار نمی‌گرفت، یا (ظاهراً) گرفتار شدنش به اعتیاد در اواخر عمرِ نه چندان مفصلش، یا این‌که سوادِ خیلي بالایي نداشت. هیچ‌کدوم از این ویژگیای جزئی‌تر، آقاسی رو آقاسی نکرده بود.

در بابِ قِری بودنش، بحث یه‌خرده مفصل‌تره. آقاسی در تمام عمرش با یکپارچگیِ نادر و خالصانه‌اي قِری بود. منظورم طبعاً این معنای جدیدِ قِری نیست. همین مونده بود آقاسی با اون عظمت شب منتظر «آقایی» بمونه، روی دم‌ودستگاهش سیب‌زمینی آب‌پز بریزه بگه برات شام عشق پختم. منظورم رقص‌آوریه.

آقاسی قِر آور نبود. آقاسی خودِ قِر بود. آهنگ «آمنه» رو تحلیل می‌کنیم.
با یه نوازندگیِ گروهیِ بی‌اعصاب اما به‌شدت رقص‌آور شروع می‌شه. بعدش یه آواز کاااااااملاً قهوه‌خونه‌ای، و درست وقتي که می‌گید این چرا این‌قدر غمگینه، بعد از یه سکوت درخشان، شروع آهنگ با «آمنه، چشم تو...».

قِر از همه‌جای آهنگ می‌باره. تک‌تک جزئیات رو در قِری بودن رعایت کرده‌ن؛ هم آهنگساز، هم خواننده، هم تنظیم‌کننده. مثلاً اونجا که آغاسی به‌جای «رنج و عذابِ منه» می‌گه «رَنِج و عذاب منه»، یا اون صدای «دینگِ» بسیار ظریف و بسیار طرب‌آور، که در اینجا مشهوده. لحظهٔ بالا رفتنِ لُپ.

اون «آهنگ خالی» که وسطش می‌زنن، واقعاً یه طوري رقص‌آوره که آدم اگه با صدای بلند گوش کنه محاله بتونه خودشو کنترل کنه. خیییییییییلي بیشتر از «آقامون جنتلمنه» و اینا.
بگذریم از آهنگای دیگه‌ش که سرآمدِ آهنگای رقص‌آورِ تاریخ این مملکتن؛ مثلاً لب کارون.

چند سال پیش ابراهیم نبوی همین موضوع رو به طرز استادانه سوژهٔ طنز کرده بود و گفته بود بابا اگه دلت شده کاسهٔ خون چرا دستمال می‌چرخونی؟
موضوع فقط این نیست. یه آهنگ داره فوق‌قری، توش می‌خونه: «با دلي که غرق خونه»، چهارصد تا نره‌خر جواب می‌دن: «هی!» جینگیل آلیساست مگه؟

در زمینهٔ شعر هم کلاً موضوع براش بی‌نهایت بیضه‌انگارانه بود و هرچی می‌دادن می‌خوند. مثلاً اول آهنگ سنگ‌تراش با صدای بادی‌بینگولی و خطرناک می‌گه: سنگ‌تراش! سننننگ‌تراش! چون نقشِ بیستون، تندیسي از امّید بتراش، تا بماند یادگار، تا بماند، یادگار، گار، گار، گار.

بدون این‌که اصلاً توجه کنه این مزخرفات یعنی چی.
و البته بدعاقبت‌ترین آهنگشم همین آهنگِ «غمگین» شد، که از رسالت حقیقی آقاسی، یعنی قِر، به دور بود: تو آهنگش به «سنگتراش» توصیه می‌کنه سنگي از «معدن درد» براش بیاره (معدن درد کجاست حالا تو این بدبختی؟) و روش نقشای مختلف بزنه؛/

مثلاً چون خواننده از دست معشوق اعصابش خراب شده، روی سنگش عکسي از چهرهٔ زیبای نگارش بتراشه. منتها شاعر بدبخت چون تو قافیه گیر کرده بوده، هی سفارش طراحی کسشر رو سنگ قبر می‌ده: عکس نگار، دل صد پاره، دل سنگی، خروس جنگی!
بعد از مرگ آقاسی، در یکي از خنده‌دارترین کلیپای عمرم،/

\عین چیزي رو که خوانندهٔ مادرمرده سفارش داده رو سنگ قبرش طراحی کردن. یارو یه قلب قرمز کشید وسطش نوشت دل صد پاره. یه قلب آبی کشید توش نوشت دل سنگی، یه خروس جنگی کشید در حال قوقولی‌قوقو. بلایي سر سنگ بیچاره آوردن که آخوندا سر مملکت نیاوردن. می‌تونید سرچ کنید «آقاسی سنگتراش».

نکته اینه که آقاسی هرگز از مرامِ قر فاصله نگرفت، جز وقتي که مجبورش می‌کردن. «ذیلاً» یه ویدیوی سوپربامزه از ایشون می‌بینیم کنار یه شخصیت گوگولی شبیه حسین پناهی، و بقیه‌شون تو مایه‌های قیافه‌های اعضای کابینهٔ شاه، ظاهراً تو خزینه.

ویدیوش خیلي نکته داره. بشکن دودستی زدن استادانه‌ش و بغلیش که امتحان می‌کنه بعدش می‌بینه این کارا بهش نیومده و ساده دست می‌زنه، و صدای بشکن آقاسی از دست زدنِ همه‌شون بلندتره، شادیش موقع شاد کردن بقیه، ممه لرزوندنش، رقص فیلمبردار با زوم...

آقاسی ضمناً نماز روزه‌ای بود و «مرد خدا» بود؛ و من آرزو می‌کنم کاش همهٔ اهل نماز و روزه همین‌طور می‌بودن.
تو فیلماش معمولاً یه صحنهٔ سلام و تشهد نماز جا می‌داد؛ و از اون مهم‌تر، تو یکي از کنسرتاش می‌گه خانم لیلا فروهر برام یه شامپاین فرستاده، دستش درد نکنه ولی من اهلش نیستم.

اصلاً با لحن پرخاش و طعنه اینو نمی‌گه. کاملاً با حالت قدرشناسانه و «البته ما که اهلش نیستیم ولی دمش گرم.» اگه راست گفته باشه، که ظاهراً همین‌طور بوده، نشون می‌ده اسلام رو زیادی جدی می‌گرفت.
این نکته رو هم دربارهٔ خوانندگی آقاسی ناگفته نذارم:
جز این‌که صداش بسیار رسا و حجیم بود،/

می‌تونست «بندری» بخونه. ببینید، خیلي از خواننده‌های لوس‌آنجلسی، یه «من» رو می‌کردن «مو» و یه «رفتَم» رو می‌کردن «رفتُم»، بقیه‌شو در حد مرتضی احمدی با لهجهٔ تِیرونی می‌خوندن، این می‌شد بندری.
آقاسی بچهٔ دزفول بود؛ و وقتي می‌خوند: «هرچی دارُم سي تو دارُم، دیگه نَم‌بَـــــرُم گُمون/

\همه‌نَه خرجِ تو کُردُم، سَرْ قَبالهٔ حَموم»، دقیقاً می‌فهمید چی می‌خونه، و به لهجهٔ سایر شهرای بندر یا نمی‌خوند، یا اگه می‌خوند، بندریِ خُلَّص و دقیق می‌خوند. بگذریم از ادای واضح و دقیقش از کلمات.
و اما برسیم به تلخیِ قصهٔ آقاسی. آقاسی هم مثل هر قصه‌اي که توی این چهل سال/

\تموم شد، پایانش تلخ بود.
آقاسی پیش از انقلاب بسیار از زندگیش راضی و شاد بود. این نامه نشون می‌ده چه روحیهٔ خوبي داشت. اگه واقعاً خودش، با دست خودش نوشته باشه، نشون می‌ده که چقدر در محاوره‌نویسی هم کارش درست بوده:

بعد از انقلاب اوضاع فرق کرد. دیگه مملکت، مملکتِ قِر نبود. مملکتِ سینه‌زنی بود. مجبور شد بره.
حتی در خارج هم آسایش نداشت. مثلاً مجبور شده بود تو کنسرتاش به‌جای «آمنه » بگه «آی ننه چشم تو جام شراب منه». یه آهنگ گوگولی و شاد رو تبدیل کرد به یه آهنگ ترسناک مال ده‌کوره‌های آلاباما.

اما موضوع از اینم بغرنج‌تر بود. موضوع رفتنش ظاهراً قِر و مِر نبود. بلافاصله بعد از انقلاب ظاهراً امثال شیخ جعفر شجونی و رفیق‌دوست و اینا برای «اموالش» دندون تیز کرده بودن و گرفتار پرونده‌سازی بودن. جوابش رو به این شائبه‌ها بخونید:

تفاوت لحنش رو با لحن نامهٔ قبلی دیدید؟
خلوص و صمیمیت اون، خشکیِ این.
من بعد از چهل سال، دلم به حال پریشانی آقاسی، این مرد بی‌نهایت شاد و دوست‌داشتنی، موقع نوشتن این نامهٔ دوم می‌سوزه. هر چقدر با نامهٔ اول کیف کردم و براش خوشحال شدم.
آقاسی مجبور شد بره. شد «خوانندهٔ لوس آنجلسی.»

ولی آخه نعمت نفتی که آدمِ بار و ویسکی و کلاب و اینا نبود. بابا، آقاسی بچهٔ همین سمتای خودمون بود. تو دزفول، تو جنوب تهران، با این مردم، این مردمِ رذل یا شریف، زشت یا زیبا، بزرگ شده بود. اوضاع مملکت فرق کرده بود، ولی آقاسی که همون آقاسی بود. همون ایرانی خالص. شاد و شادی‌خواه.

بقیه‌شو به‌زودی می‌نویسم و هوا می‌کنم.

آقاسی شده بود مصداق عیانِ «نه در غربت دلي شاد و نه رویي در وطن دارم.»
اما وطن، وطني که آقاسی دوستش می‌داشت، مردم اون وطن می‌پرستیدنش، ولی حکومتِ اون وطن، شادی رو دشمن می‌داشت، از فکر و ذهن آقاسی بیرون نمی‌رفت.
با همهٔ نامهربونیای حکومت جدید در حق خودش، به وطن برگشت.

بعد از چندي یه کنسرت برگزار کرد توی - حدس بزنید - لاله‌زار. لاله‌زاري که فقط بوی محو و رقیقي از قدیم داشت.
ویدیوی اجراش موجوده. یه مشت مرد و زن، جدا از هم، محجبه، با روسریای - به سبک اون موقع - بسیار وسیع و مانتوهای بسیار حجیم. بسیار معقول نشسته‌ن و دست می‌زنن

اگه فهمیدید چطور می‌شه تو کنسرت آقاسی مثل بچهٔ انسان نشست و دست زد، به منم بگید.
توی تمام کنسرتای پاپ و پاپ‌سنتیِ سالای اخیر، مثلاً کنسرتای خواننده‌های به‌دردنخوري همچون حمیدِ ایراد و باگز بانی و اینا، ملت می‌رقصن و خوشن. ایشالا که همیشه خوش باشن.
ولی تو کنسرت آقاسی باید با/

\حالتِ «باد نده سنگین حرکت کن» و «جوان آرام بنشین» کنسرت رو نگاه می‌کردن؛ ولی همینم براشون غنیمت بود. کنسرتش به یه طرز افسانه‌ای با استقبال روبه‌رو شد، و خب جمهوری اسلامی همچون هر حاکمیت نرمال و معقولي در دنیا، کنسرت خواننده رو «به دلیل محبوبیت» لغو کردن!

و آقاسی برگشت به کنج انزوای خودش. ممنوع از چیزي که بزرگ‌ترین عشق زندگیش بود: خوندن، شاد کردنِ بقیه.
روایتي شنیدم از دوستم که داییش خوانندهٔ سنتی بود و حقیقتاً صدای قوی‌اي داشت. توی یه محفل داشت می‌خوند، و آقاسی هم بود. تفاوت محبوبیت آقاسی با اون بابا، از اینجا تا آسمونه.

دایی رفیقم در کمال خاکساری بهش گفت آقا آقاسی، یه افتخار نمی‌دید؟
طفلی گفته بود «من ممنوع‌الصدام». خوانندهٔ (از نظر شهرت) درجه‌چندم به خوندنش ادامه داد و آقاسی، که تمام مملکت دوستش داشتن، هیچ موجود نرمالي ازش بدش نمی‌اومد، به سکوت زجرآورش ادامه داد و ادامه داد.

آخر توی همون انزوا، گویا دچار اعتیاد، گرفتار اضافه‌وزنِ شدید، با پایي که از بچگی آزارش می‌داد (و عجبا! هرگز جلوِ رقصشو نگرفت)، تو کرج از دنیا رفت.
ما که حالا زبونمون بسته‌ست؛ ولی به‌خدا این رفتار با آقاسی نجیبانه نبود.
اگه اسلام رو دوست دارید، آقاسی مسلمون بود.

اگه شادی رو دوست دارید، از آقاسی شادتر و شادی‌آورتر کمیاب بود. خُرد کردنِ مردِ شریف و نجیبي مثل آقاسی، نهایت رذالت افرادي رو نشون می‌ده که این‌طور خُردش کردن.
پایان.

تکمله: اون سنگ قبر کلیپ سنگتراش رو روی قبر آقاسی نذاشتن. این بزرگ‌ترین بخت زندگیش بود که البته بعد از مرگش اتفاق افتاد.
تکمله ۲:
گفته شده هر چیز که بی‌زحمت‌ نوشته شود، بی‌لذت خوانده می‌شود. خیلي چیزا ناگفته موند؛ ولی برای این رشتو زحمت زیاد کشیدم. امیدوارم لذت ببرید.