Thread by @FatihKumas4

1)Firdevs cennetine varis olacakların vasıflarından birisi "boş iş ve sözlerden yüz çevirmektir. (23/3).Beyzavi "Çünkü o kadar meşgullerdir ki, ona vakit bulamazlar" diyor.Bu seride genç yaşta vefat etmelerine rağmen hayatlarını dolu dolu geçirmiş alimlere değinmeye çalışacağım:

2) İlk bahsedeceğim Gazzali. Genç yaşta yetim kalmasına rağmen, ilimde çok önemli bir yere sahip olmuş ve etkili kitaplar yazıp 53 yaşında vefat etmiştir(1058-1111). Vakit çok iyi değerlendirilmeden o eserler yazılamaz, zira bir coğu iktibas degil, düşünülerek yazılan eserler.

3) Sonraki örneğimiz Nevevi. Hem zühd ve takvası, hem salim kişiliği meşhur olmuş bu alimimiz 43 yaşında vefat ediyor(1234-1277).Eserleri kaynak eserlerdir. Riyazu's Salihin, Takrib ve Minhac gibi kitapları baş yapıtlardandır. Bekardı. İlim harici nikah için vakit bulamamıştır.

4) Belki önemi açısından ilk sırada zikretmek gerekirdi. İmam-ı Şafii de 53 yaşında vefat ediyor(767-820). Değişik bazı beldelerde bulunmuş, talebeler yetiştirmiş ilk denilebilecek usül kitaplarını kaleme almış ve kendisinden sonraki dönemleri oldukça etkilemiştir.

5) Hadisin kutuplarından Müslim 55-58 yaşları arasında vefat etmiştir. Vefat olayı da oldukça ilginçtir. Ahmed b. Seleme, Müslim’in vefat sebebi ile ilgili şöyle bir olay anlatmaktadır: “Müslim’e kendisi için düzenlenen bir müzakere meclisinde bilmediği bir hadis soruldu.

6) Bunun üzerine meclisden ayrılarak evine döndü, lambaları yaktı ve evdekilere “Hiç kimse içeri girmesin!” dedi. Evdekiler Müslim’e bir sepet hurma hediye edildiğinden bahsedince onu istedi, getirdiler.

6) Bir yandan hadis arayıp bir yandan bu hurmalardan yiyordu. Sabah olduğunda hurmalar bitmiş ve hadisi bulmuştu.” (Zehebî, Siyer, XII, 564; Bağdâdî, Târihu Bağdâd, XIII, 103).

Hâkim en-Nisâburî bu olay sebebiyle hastalanıp vefat ettiğini söylemektedir.

7) İmam-ı Buhari 60 yaşında vefat ediyor(810-870). O da Gazzali gibi yetim büyümüştür ama bu hususta Gazzali'den daha elverişli bir hayatı olmuştur. Çünkü babasından miras kalmıştır. Hadis konusunun içine girdikçe yazdığı eserlerin hiç de kolay meydana gelmeyecekleri görülür.

8) Fahreddin-i Razi çok yönlü bir alimdi. Türkçe'ye 23 cilt olarak tercüme edilen bir tefsiri var, hem de İbn Sina'nın "Kanun" kitabını şerh edecek kadar tıbbı biliyor, hem filizof ve hem de değişik mezheplerin görüşlerine vakıf olup, onlarla münazara edecek seviyede bir insandı.

9) 61 yaşında(1149-1210) vefat eden bu alimin hayati yazdigi eserler ile doludur. Geniş bilgi birikimi, ikna edici konuşması başka mezheplerden insanların Ehl-i Sünnet'e dahil olmalarına sebep olmuştu (lbn Hallikan, IV, 248).

10) Vaktini çok iyi değerlendirmek istediği şu sözlerinden anlaşılıyor:"Gerçekten vakit çok aziz, pek değerlidir.Bu yüzden yemek yediğim için ilimden uzak ve ayrı kaldığım zaman­lara vallahi üzülüyorum"(lbn Ebi Usaybia, II, 33, (İbn Ebi Usaybia, Razi'nin talebesinin talebesidir).

11) Diğer bir örneğe bakacak olursak, Suyuti de 60 yaşında vefat etmiştir(1445-1505). Ama İslami ilimlerde yazmadığı saha neredeyse kalmamıştır. Tefsir usulünde de eseri var, tasavvufta da, hadis usulünde de eseri var, Ebu Henife'ye ait biyografi türünde de eseri de var.

12) Bazıları eserlerinin sayısının 550'den fazla olduğunu söylerler, 16 yaşında ilk eserini yazmaya başladığına göre, hayatı boyunca ilim öğrenmiş ve bunları kaleme almış bir insan olduğu gayet açık.

13) Eğitime erken başlamalarının bu hususta önemli etkileri olsa gerek, Zeyneddin el-Iraki, Ihya'daki hadislerin sıhhatini ortaya koyarken 20 yaşındaydı. Bu bilgi birikimi gerektiren bir iştir.

14) Hangi hadisin hangi kitapta geçtiğini, zayıf mi, uydurma mı, yoksa sahih mi olduğunu 20 yaşında bilmek oldukça erken yaşta öğrenime baslamayi gerektirir.

15) Sufyân İbnu Uyeyne dört yaşında Kuran’ı ezberlemiş (Kastalânî,İrşâd 7/475). Üstad da İçtihad Risalesi'nde onun çok erken yaşta içtihad yapmaya başladığını söyler. Buna bir etken olarak da yaşadığı kültür atmosferini görür.

16) İmam-ı Buhari telife başladığında henüz sakalları çıkmamış (Tezkire 2/555-56). Hadis konusundaki eğitimine de 10 yaşında başlıyor. On altı yaşına geldiği zaman İbnü’l-Mübârek ve Vekî‘ b. Cerrâh’ın kitaplarını tamamen ezberlemişti.(TDV İslâm Ansiklopedisi, VI, 375-376)

17) İmam-ı Azam vefat ettiğinde İmam-ı Muhammed 18 yasında. 3-4 sene kendisinden ders alıyor. Bu da demek oluyor ki 14-15 yaşında ders halkasına oturmuş. O yaşta bir insanın İmam-ı Azam'a yeri geldiğinde itiraz edebilecek donanıma sahip olması dehasını gösteriyor.

18) Sahabeden de çok genç yaşta eğitim görmüş ve ileriki dönemlerde İslami bilginin yayılmasına önderlik etmiş insanlar var. Rasulullah(s.a.s) ebediyete irtihal ettiğinde, İbn Ömer 19-20 , İbn Abbas 13-14, Enes bin Malik 20, Cabir 25, Abdullah b. Amr bin As 16-17 yaşındaydı.

19) İbn Ömer, Rasulullah'dan sonra 60, İbn Abbas 55, Enes bin Malik 79, Cabir 65, Abdullah b. Amr b. As ise 52 yıl yaşıyor. Daha başka örnekler de bulunmakta. Çocuk yaşta iyi bir eğitim görenler ileride büyük bir alim veya düşünür olabiliyorlar. Eskiden de böyleydi, günümüzde de.

20) Peygamber Efendimiz aleyhissaletu vesselam buyuruyor ki: “İki nimet vardır ki insanların çoğu aldanmıştır: “Sağlık ve boş zaman.” (Buhârî, Rikâk, 1)

Allahü teala vakit nimetini layıkı ile değerlendirmeyi nasip eylesin ve bizi boş şeylerle uğraşmaktan alıkoysun.