قبل از سقراط دوتا فیلسوف مهم از مکتب بسیار مهمی باقی مونده: #پروتاگوراس و #گرگیاس
سوفیست در لغت به معنی کسیه که شغلش حکمت و دانش باشه (چیزی شبیه استاد و معلم امروزی) واژه #سوفی به معنی حکمت و ist هم که یا به معنای گرایش فکریه مثل مارکسیست، 👇
یا به معنی شغل و حرفه فرده، که اینجا این دومیه هم منظورشون بوده
(کلمه فلسفه یا فیلوسوفی هم به معنای دوستدار حکمته که فیثاغورس اولین بار آورد، فیلو به معنای دوستدار یا عاشق و سوفی به معنای حکمت و دانشه)
سوفیست ها افرادی بودن که برخلاف فلاسفه ی دیگه بابت تدریس هاشون👇
پول میگرفتن، اینکار تو یونان اون زمان باب نبود، واسه همین بقیه زیاد از اینکار خوششون نمیومد، پروتاگوراس اولین کسیه که اینکار رو باب کرد
اما چرا سوفیست ها ظهور کردن؟
اگر یادتون باشه گفتیم پارمنیدس معتقد بود همه چیز وجوده، چرا؟ چون چیزی نمیتونه از عدم بوجود بیاد (امر محال)
👇
البته به این نمیگن ملوک الطوایفی
بهش میگن الیگارشی
حکومت ملوک الطوایفی که تقریبا تو کل تاریخ ایران بوده (و عملا رضاخان بالاخره تونست جمعش کنه) به حکومتهایی میگن که تو هر منطقه یه اربابی یا خانی یا طایفه ای واسه خودش یلی بوده
حالا با توجه به حکومت مرکزی و قدرتش، گاهی 👇👇
بهشون باج و خراج میدادن
مثلا دوره های سامانیان و غزنویان و سلجوقیان یا ایلخانان یه کم این دولت ها قوی تر بودن باج میگرفتن
و یا با مرگ پادشاه قدرتمند، سرکشی ها شروع میشده مثلا نمونه بارزش بعد از مرگ نادرشاهه
بعد مرگ نادر، ماشالا هر طایفه ای واسه خودش قداره کشی میکرده و ادعا 👇
داشته ولی وسط ایم دعواها، دعوای اصلی بین دو طایفه میفته، یکی قاجاری ها به رهبری محمدحسن خان قاجار که ترک های استرابادی بودن
اون طرف طایفه زند به رهبری کرمیخان زند، که قجرها شکست میخورن، اغامحمدخان خواجه و اسیر کریمخان میشه (حدود 16 سال اگه درست خاطرم باشه)
فیلسوف پیشاسقراطی دیگه ای که ارای بسیار مهمی داره فیثاغورس (=پیتاگوراس) از شهر کورتون ایتالیا بود، که همه مون کمابیش با قضیه فیثاغورس تو هندسه باهاش اشنایی داریم؛ در مورد این بشر، همین بس که راسل تو تاریخ فلسفه اش میگه 👇
من کسی رو نمیشناسم که اندازه فیثاغورس تو تاریخ بشر تاثیر گذار بوده باشه، ولی قبل از گقتن ارای فیثاغورس یه نکته رو باید یادمون باشه که در مورد این شخص تردیدهای جدی هست، از اونجا که گویا فیثاغوری ها، یه انجمن رازالود و فرقه طوری بودن که فردی به اسم فیثاغورس استاد و لیدرشون بوده
👇
و از اونجا که هر چی کشف میکردن به اسم استاد پخش میکردن، دقیقا معلوم نیست چه تعداد از این کشفیات و کدوم این کشفیات، واقعا کار خود فیثاغورس بوده و کدومشون کار شاگردها و پیروان دیگه...
فیلسوف پیشاسقراطی دیگه ای که پا به عرصه فلسفه گذاشت پارمنیدس از شهر الئا بود، به همین دلیل مکتبشون رو هم الئایی میگن، در مورد زمان زندگی پارمنیدس هم اینو میدونیم که سقراط تو جوانی، پارمنیدس رو دیده بود
👇
پارمنیدس فیلسوف دقیقتر و فنی تری بود، و یکی از موثرترین افراد تو جمع بندی ارای افلاطون بود، پارمنیدس دوتا اندیشه مهم داشت
اول اینکه هستی یا وجود، بنیان جهانه، دوم اینکه تغییر یا حرکت در جهان وجود نداره
پارمنیدس معتقد بود جهان هستی محضه، چکیده حرفش هم این بود که:
👇
هستی(یا وجود یا being) همیشه بوده و هست و خواهد بود، (ازلی و ابدیه)
چرا؟
چون وجود یا از وجود، بوجود میاد یا از عدم(لاوجود) بوجود میاد
اگر حالت اول باشه که خوب بازم از یه وجود، بوجود اومده دیگه، اینم که همونه (اصطلاحا تکرار معلومه) یا از عدم بوجود اومده که امری محاله
فیلسوف دیگه ای که به دنبال این بود که جهان از چه چیزی ساخته شده #اناکساگوراس بود، اناکساگوراس ادم متفکری بود، یافته هاش از نظر علمی حیرت اوره، مثلا فهمیده بود خورشید یه جسم داغ گداخته شده اس، یه گوی اتشین تو اسمون که متاسفانه خدا نیست، و فهمیده بود 👇
ماه جنسش از خاکه (گویا یه شهاب سنگ رو بررسی کرده بوده) ، اناکساگوراس اینم فهمیده بود که ماه نوری از خودش نداره و عملا داره نور خورشید رو بازتاب میده، این یافته ها، حدود 450 سال قبل میلاد شگفت اوره، اما فارغ از بحثای علمیش، اندیشه های متافیزیکی اناکساگوراس هم جالبه 👇
اناکساگوراس معتقد بود که جهان از یه چیز واحد ساخته نشده، بلکه از بینهایت عنصر یا تعدادی نامحدود ریشه ساخته شده، یعنی مثلا امروز میگیم فلان ماده رو تجزیه کنی، به مولکول ها بعد اتم ها بعد به ذرات بنیادین میخوریم و تمام. اما اناکساگوراس میگه نه، هر چقدر هی بشکافی باز به یه عنصر 👇
فلاسفه از همون ابتدای کارشون در پی این بودن که جهان از چی ساخته شده
نظرات مختلفی با دلایل ابتدایی خودشون میدادن
فارغ از درستی و نادرستی نظرات و دلایلشون، مهمترین وجه کارشون، این دغدغه بشری هستش که میخواستن بفهمن جهان از چه چیزی بوجود اومده یا 👇
بقولی ذات واقعی جهان چیه
یا به زبان دیگه، ماده المواد جهان چه چیزیه
یونانیا این عنصر اولیه، این ماده المواد رو #آرخه میگفتن
طبیعیه که فلاسفه اولیه جواب های ساده و اولیه هم به این موضوع بدن
مثلا #تالس معتقد بود که جهان از اب ساخته شده، چندتا دلیل هم واسه خودش داشت👇
تالس حالات مختلف اب رو میدید که به شکل جامد(یخ) مایع(اب) گاز(بخار) درمیاد با خودش میگفت، کل جهان همین سه حالت از ماده رو داریم، پس باید جهان از اب ساخته شده باشه
یا مثلا یکی از دلایلش این بود که ما به هر طرفی تو کره زمین میریم به اب برخورد میکنیم
👇