Thread by @pishgoo44444

#یونان_باستان
#معماهای_زنون

اگر یادتون باشه پارمنیدس فیلسوفی از شهر الئا بود واسه همین به مکتبشون میگفتن #الئایی

پارمنیدس دو تا عقیده مهم داشت
یکی اینکه همه چیز هستیه
و هستی یه چیز واحده (اساس عالم هستیه)

دوم اینکه حرکت و تغییر وجود نداره و این تغییراتی که میبینیم توهمه
👇

زنون الئایی یکی از شاگردای پارمنیدس بود که خیلی به استاد و نظریاتش علاقه داشت واسه همین معماهایی طرح کرد که به همه نشون بده، اینایی که پارمنیدس رو مسخره میکنن، احمقن، البته هدف دیگه اش هم اموزش نظام فلسفی پارمنیدس بود
👇

زنون معماهای زیادی داشته ولی خیلیاش به ما نرسیده، ولی بحث کلی اکثر این معماها اینه که چطور میشه یه چیزی که بینهایت یا نامحدوده رو تو یه چیز محدود جا داد؟ چنین چیزی امکان نداره پس.... (نتیجه دلخواه رو میگرفت و اون نتیجه اینه که حرکت وجود نداره و همه چیز یکی است)
👇

مثلا اولین و معروفترین معماش رو به اسم آشیل و لاکپشت میشناسیم...
اشیل نماد یه دونده سریع و لاک پشت نماد یه دونده کُنده (میتونید مثال رو با لامبورگینی و پراید هم بزنید - فرقی نداره)

بحث اینه که لاکپشت و اشیل تو یه مسابقه دو میدانی، هر دو از نقطه a شروع کردن،

فرض کنید
👇

لاک پشت یه کم زودتر حرکت کرده و به نقطه b رسیده و بعد از این اشیل هم استارت میزنه؛ قاعدتا اشیل باید خیلی سریع به لاک پشت برسه و ازش سبقت بگیره
ولی زنون میگه اینطور نیست
چرا؟

وقتی لاک پشت به نقطه b رسیده، اشیل حرکت کرده، وقتی اشیل به نقطه b رسیده؛ لاک پشت که بیکار نبوده
👇

اونم تو این زمان (مثلا t1) یه کم دوییده رفته جلوتر و به نقطه c رسیده درسته؟

باز اشیل داره میدوئه و میرسه نقطه c ولی باز لاک پشت بیکار که نبوده، اونم تو این زمان (مثلا t2) یه کم حرکت کرده (ولو خیلی اندک) به نقطه d رسیده، باز به همین شکل اشیل داره میدوئه و به d میرسه ولی 👇

باز هم لاک پشت تو این زمان بیکار که نبوده و تو این زمان (مثلا t3) به نقطه e میره و همین روند تکرار میشه و الی اخر تا بینهایت.

نتیجه اینه که اشیل هیچ وقت به لاک پشت نمیرسه، چون این زمانهای t1 و t2 و t3 و... تا بینهایت میره و هیچوقت صفر نمیشه

👇

(البته ما به #تجربه میبینیم که اشیل به لاک پشت میرسه و از لاک پشت جلو میزنه، ولی به لحاظ تحلیل عقلی میبینیم که هیچوقت این اتفاق نباید بیفته (و هدف زنون هم همینه که نشون بده حرکت و تغییر که ما حس میکنیم - با حواسی مثل بینایی میبینیم - توهمه)
درواقع معمای زنون میگه

👇

هیچوقت اشیل به لاک پشت (یا لامبورگینی به پراید) نمیرسه چون بینهایت زمان رو چطور در یه فاصله محدود باید جا بدیم؟
پس اشیل هیچوقت به لاک پشت نمیرسه

برای درک بهتر به شکلها یا معمای بعدی نگاه کنید

👇

به این معما نگاه کنید:
زنون میگه فک کن یه تیر و کمان دست ماست، یه سیبل هم اون جلو (مثلا تو فاصله 100متر جلوتر) که میخوایم بهش تیر بزنیم، ولی ما هیچوقت نمیتونیم اینکار رو بکنیم
چرا؟

چون تیر برای اینکه به هدف برسه (فاصله 100 متره) اول باید 👇

نصف این فاصله رو طی کنه (یعنی 50 متری رو) درسته؟

ولی واسه رسیدن به این فاصله باز هم اول باید نصف این فاصله رو طی کنه (یعنی 25 متری رو باید رد کنه)

باز برای رسیدن به این فاصله باید نصفش رو طی کنه (یعنی 12.5 متری)
باز واسه این فاصله باید نصفشو طی کنه (یعنی 6.25 متری) 👇

دوباره واسه این فاصله باید نصفشو طی کنه و نصف بعدی و نصف بعدی و نصف بعدی و....و....و....

یعنی این داستان تا بینهایت میره و هیچوقت این فاصله ها طی نمیشه چون بینهایت فاصله باید طی بشه، چطور میشه نامحدود رو در محدود جا داد؟

درواقع حرف زنون اینه انقدر این فواصل تقسیم میشه،👇

حتی اون یه سانت اول هم طی نمیشه، چون همونم هی تقسیم میشه،
و میتونیم تا بینهایت فواصل رو تقسیم کنیم، که این یعنی اصلا حرکتی اغاز نمیشه و بدیهیه که این نتیجه با تجربه حسی ما نمیخونه
#پارادوکس

معماهای زنون زیادن ولی بیشتر این معماها شکل های مختلفی از همین معماها هستن...

یعنی تو همه شون میخواد نشون بده واسه فلان کار باید بینهایت مکان طی بشه (یا بینهایت زمان) و این امر امکان پذیر نیست

مثلا شما یه لیوان رو میخوای بیاری بالا چایی بخوری، به لحاظ زمانی فرض کنید 30 ثانیه طول میکشه، ولی اول باید نصف این زمانو طی کنی یعنی 15 ثانیه👇

ولی واسه 15 ثانیه هم، اول باید نصف این زمان رو طی کنی یعنی 7.5 ثانیه، و واسه این هم نصف این زمان و بعدی و بعدی و بعدی تا بینهایت
پس هیچ حرکتی انجام نمیشه

اما پاسخ به این معماها:
خیلیا سعی کردن جوابایی بدن به این مساله ها...
👇

مثلا خیلیا با مفهوم مکان و زمان بعنوان کمّ متصل (تعریفشو تو توضیح اصطلاحات بعدا میارم) میخاستن جواب بدن

یا مثلا یه سری ریاضیدان ها میخواستن با ریاضیات و مبحث #سری ها جوابایی بدن، مثلا میگفتن که سری های واگرا (از صفر تا بینهایت) میتونه همگرا باشه و جواب دقیق داشته باشه

👇

که جوابشون قانع کننده به نظر میاد ولی گویا برخی ریاضیدانها این جواب رو نپذیرفتن (فک میکنم یکیش ژرژ کانتور بود)

یا مثلا یه سری فلاسفه و ریاضی دانها میگفتن که مشکل اصن از مفهوم #بینهایت هستش، مثلا شما میگی شجاعتِ سبز، شما چون مفهوم شجاعت و مفهوم سبز رو میفهمی، دلیل نمیشه 👇

مفهوم شجاعتِ سبز رو هم بفهمی

بینهایت هم همینطوره
ما مفهوم #بی و مفهوم #نهایت رو میفهمیم ولی دلیل نمیشه مفهوم #بینهایت رو هم بفهمیم... ما اصن تو درک بینهایت مشکل داریم

👇

خلاصه که من جوابای مختلف رو خوندم ولی به تا چه حد جوابها درسته بحث دیگه ایه.

بهرحال زنون با این معماها واقعا فلاسفه اون زمان رو گیج کرده بود، طوری که یه عده مثل سوفیستها رو به شکاکیت اوردن
👇

یه عده نصف عمرشونو گذاشته بودن جواب زنون رو بدن و یه عده مثل سقراط به تدقیق و بررسی کلمات بپردازن

بررسی دقیق و ریزبینانه کلمات و تعاریفشون و مصداق های بیرونیشون یکی از کارهای همیشگی سقراط (و به تبعش افلاطون و ارسطو) میشه

بررسی اینکه اصلا مکان چیه، زمان چیه، کمیت چیه، کیفیت 👇

شجاعت، عدالت، اخلاق، فضیلت و... اینها چی هستن؟)

پس در چنین فضایی بود که دوره #سقراطی شروع میشه

سقراط بعنوان اخرین فرد یا ستونیه که کاخ بلند فلسفه افلاطون رو میسازه.
و از بزرگی افلاطون همین بس که
👇

فردی مثل الفرد وایتهد میگه
"کل فلسفه غرب، حاشیه ای بر فلسفه افلاطونه"

(هر چی تا الان گفتیم، فضای فکری یونان قبل از سقراط بود، بعد سقراط تازه به اصل داستان، یعنی افلاطون و ارسطو میرسیم)