Thread by @pishgoo44444

#یونان_باستان
#سقراط قسمت پنجم

3- روح، اثبات جاودانگی روح، تناسخ

تا اینجا در مورد تعاریف کلی و استقرا، دربخش اول و مساله اخلاق (و تو دل این مساله، فضیلت، معرفت، سعادت و البته سیاست) در بخش دوم تفکرات سقراط نوشتیم

ولی اخرین بخش تفکرات سقراط 👇

در مورد روح و جاودانگی روح و تناسخه

بیشتر تفکرات سقراط در مورد روح، تو رساله #فایدون اومده، افلاطون تو این رساله داستان دادگاه و اخرین روزهای زندگی سقراط رو نوشته، انقدر این رساله زیبا و دلنشینه که

👇

به نظر من اوج هنر افلاطون رو نشون میده، چون جدا از فلسفی بودن اخرین گفتگوهای سقراط، این رساله یه شاهکار ادبیه، تو این رساله سقراط تو اخرین بحث های عمرش با دونفر به اسم کبس و سیمیاس در مورد روح و جاودانگی روح حرف میزنه
👇

بطور کلی، سقراط معتقد بود که نه تنها روح #وجود داره، بلکه جاودانه هم هست و مرگ چیزی جز جدایی روح از بدن نیست

از نظر سقراط فیلسوف کسیه که به دنبال #معرفت و #شناختِ_حقیقت میره و حقیقت از طریق بدن بدست نمیاد، بلکه از طریق روح بدست میاد

👇

پس فیلسوف کسیه که از مرگ هراسی نداره و عاشقانه به سمت مرگ میره و از دنیای مادی و دنیای جسم (یا بدن) فاصله میگیره

چرا؟
چون حقیقت از طریق #عقل بدست میاد، نه تجربه، و این روح ادمه که حقیقت رو درک میکنه
در واقع از نظر سقراط بدن یه جور مزاحمه و این روحه که تعقل میکنه 👇

و حقیقت رو کشف میکنه
پس حرف سقراط اینه که، #تجربه از طریق بدن مادی ادمی بدست میاد، یا بقولی بدن با #محسوسات و امور #حسی سر و کار داره و حقیقت هم چیزی ورای محسوسات و امور تجربیه که از طریق عقل و تعقل بدست میاد

👇

پس سقراط وظیفه داره که قبل از هر چیز، وجود روح در بدن انسان رو اثبات کنه

دلایل سقراط که تو رساله فایدون اومده ایناست:

1- اضداد (ضدها تو طبیعت)
سقراط برای اثبات وجود روح میره تو همون سنت فکری فیثاغوری (در واقع سنت فکری اورفئوسی- آیینی که تو یونان باستان

👇

رواج داشت و تو شرح فلسفه فیثاغوری ها گفتیم چقدر از اورفئوسی استفاده میکردن)

حالا این اضداد چطور به اثبات وجود روح میرسه؟
سقراط اینجور استدلال میکنه که سرد از گرم بوجود میاد و گرم از سرد، یا مثلا بزرگ از کوچیک زاییده میشه، یا مثلا خواب و بیداری رو اگر دوتا ضد در نظر بگیرید، 👇

خواب از بیداری میاد و بیداری از پس خواب، پس توی این اضداد اگر توجه کنید، این به اون تبدیل میشه و اون به این تبدیل میشه، در واقع همه ی اضداد همینطورن، انگار بین اضداد مثل سرد و گرم، بزرگ و کوچیک، تر و خشک و...، یه #شدن (اصطلاحا میگن صیرورت یا becoming) برقراره

پس :
👇

با این مقدمات،این جریان یا این #شدن (یا صیرورت، یا تغییر و تبدیل یه چیز به چیز دیگه) تو مرگ و زندگی هم برقراره، یعنی مرگ از پس زندگی میاد و زندگی از پس مرگ میاد

پس بعد هر زندگی که ما میکنیم مرگ میاد، بعد مرگ دوباره یه زندگی میاد و عملا انگار تو یه چرخه مرگ و زندگی گیر کردیم

👇

پس سقراط اینجا داره اعتقادش به نظریه #تناسخ رو شرح میده، قبلا هم گفتم سقراط -افلاطون- عملا فرزندان مکتب فیثاغوری هستن (گرچه سقراط تحت تاثیر اناکساگوراس بوده که من از شرح مطالعاتش درمورد اناکساگوراس و علاقه اش به واژه #nous و بعد ناامید شدنش از اناکساگوراس گذشتم)

👇

پس تو اینجا سقراط از نظریه تناسخ فیثاغوری ها و نظریه اضداد هراکلیتس (و حتی امپدوکلس و اناکسیمندر) استفاده میکنه تا وجود روح و جاودانگی روح رو اثبات کنه
و کل حرفش اینه بعد زندگی، مرگ میاد و بعد مرگ هم زندگی
پس چیزی به اسم روح درون ما وجود داره که بعد از مرگ، زنده میمونه

👇

2- نظریه ی #تذکار
تذکار از همون واژه #تذکر میاد، که به معنی یاداوری کردنه، قبلا هم گفته بودم که نظریه یاداوری خیلی دیدگاه مهمیه و تو کل تاریخ فلسفه (و حتی ادیان هم) اشکال مختلفِ این نظریه رو میبینیم، مبدع این نظریه سقراطه، که اولین بار تو رساله #منون اومده

👇

اما این نظریه چی میگه؟
سقراط معتقد بود که ما هیچ چیزی رو نمی اموزیم بلکه همه چیز رو به یاد میاریم، بخصوص هندسه رو، یعنی اگر کسی رو سوال و جواب کنی، بشکل عجیبی میبینی پاسخ درست رو بلده، حتی اگر یکبار هم تاحالا هندسه نخونده باشه

سقراط برای اثبات این حرفش👇

حتی غلامِ منون رو میاره و باهاش چندتا سوال جواب میکنه تا خود این غلام، یه مساله هندسه رو حل کنه، که همینم میشه

اما حرف سقراط تو اینجا چیه؟

یه بحث جالب و طولانیه که تو رساله منون هم هست، من خلاصه و مضمون حرفاشو، تو این دوتا رساله (منون و فایدون) رو اینجا میارم

👇

سقراط میگه دو تا چوبی که طولشون با هم برابرند رو فرض کنید، ما میگیم این چوب ها با هم #برابرن، درسته؟

ولی به لحاظ تجربی، این دو تا چوب دقیقِ دقیق و یا بطور مطلق با هم برابر نیستن و یه اختلاف ولو خیلی جزیی با هم دارن، درسته؟

پس این حرف درسته که به لحاظ تجربی

👇

این دو چوب، بطور #مطلق برابر با همدیگه نیستن، ولی خود #مفهومِ برابری وجود داره و ما این مفهوم رو، بطور مطلق میشناسیمش یعنی هیچوقت نمیشه گفت برابری، نابرابریه،

درواقع حرف سقراط اینه، ما مفهوم #برابری رو بطور مطلق میشناسیم، از کجا؟

👇

از جهان قبلی ای که توش بودیم، درواقع روح ما قبل اینکه به این جهان بیاد؛ این مفاهیم رو میشناسه، یعنی یه #ایده ای از مفهوم برابری داره، یا بقولی ذهن ما، یه #نمونه یا یه #مثالی از برابری رو میشناسه (پس دقت کنید، اینجا نقطه ورود ما به نظریه ایده ها یا مُثُل -مثالها- هستش،

👇

که بزودی، کل نظریه مُثُل افلاطون رو با جزییات و مثالهای زیاد توضیح میدم)

پس ما وقتی دو تا چوب رو دستمون میگیریم #مفهومِ برابری (یا ایده ای از برابری) رو قبل از هرگونه تجربه ای در خودمون (در روحمون) داریم

پس حرف سقراط اینه که ما هیچی رو نمیاموزیم، بلکه

👇

این چیزهایی که فکر میکنیم داریم یادمیگیریم رو، درواقع داریم به یاد میاریم

این کلیت نظریه ی یاداوری یا تذکاره که سقراط بهش اعتقاد داشت، نظریه ای که بطور خلاصه میگه، ما ایده ها یا مفاهیم کلی رو از جهان قبلی میشناسیم، ولی الان یادمون نیست و تو تجربیات زندگی

👇

اروم اروم به یاد میاریم (این اندیشه جدا از فلسفه، تو ادیان هم به شکلای مختلف وارد شده، مثلا تو اسلام از عالم #ذُر یا #پیمان_الست - سوره اعراف؛172 - حرف میزنن)

👇

ولی بحث اصلی، اثبات وجود روح و جاودانگی روح بود، اینجا رفقای سقراط بهش یاداوری میکنن که سقراط جون، این حرفات (به فرض درستی) در بهترین حالت اثبات میکنه روح قبل از این زندگیِ ما وجود داشته و الانم وجود داره، ولی اثبات نمیکنه که بعد مرگ هم وجود داره، سقراط حرفشونو قبول داره

👇

پس از اینجا به بعد میخواد دلیلی بیاره که روح بعد مرگ هم وجود داره، ولی انگار حرف دیگه ای نداره و باز به نظریه تناسخ (استدلال اول) دست میندازه، میگه وقتی تناسخی هست، خوب روح ما بعد مرگ هم زنده میمونه دیگه، (یعنی تا اینجا نظریه #یاداوری -به فرض درستی- اثبات

👇

وجود روح، تو زندگی قبلی و حال حاضر رو میکنه، ولی واسه بعد از مرگ حرفی نداره و سقراط باز هم به استدلال اول در مورد تناسخ برگشته و حرف جدیدی نمیزنه.

گویی نظریه تذکار یا یاداوری واسش در ادامه استدلال قبلیشه، یعنی استدلال قبلیش پایه این یکی استدلال شده و اگر
👇

قبلی رو رد کنی این یکی استدلالش هم در جاودانه بودن روح، با مشکل روبرو میشه

پس تا اینجا سقراط دو تا استدلال بر وجود روح و جاودانگی روح و نظریه تناسخ اورده، که باید نقد و بررسی بشه.

دوتا استدلال دیگه هم داره که تو رشتوی بعدی میارم (بعدش میمونه دادگاهش و نوشیدن شوکران)