🧵گروه بحران: ششمین گزارش از وضعیت اجرای برجام بر اساس نزدیک به ۵۰ مصاحبه با مقامات کشورهای عضو برجام، آمریکا، منطقه و سازمان ملل. «مهلت نهایی» [ترجمه فارسی] @CrisisGroup
crisisgroup.org/fa/middle-east…
crisisgroup.org/fa/middle-east…
۲/ایران و آمریکا چند ماه است که به صورت غیرمستقیم بر سر احیای برجام در حال مذاکره‌اند اما موفق نشده‌اند راهکاری برای بازگشت مشترک پیدا کنند. جای تعجب ندارد که هر یک تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازد. تروئیکای اروپایی و آمریکا در یک جبهه و روسیه و چین تا حدودی با ایران هم موضع‌اند.
۳/ ما تنش‌زایی هسته‌ای ایران در سال گذشته را مرور کردیم. از نظر کمی و کیفی، مثل غنی‌سازی ۶۰٪ بعد از حمله به نطنز، پیشرفت‌ها تصاعدی بوده. اگرچه هنوز اثری از ساخت سلاح هسته‌ای نیست، اما زمان گریز – دستیابی به میزان کافی اورانیوم برای ساخت یک بمب اتمی – به سه هفته رسیده است.
۴/ یک دیپلمات ارشد اروپایی در مصاحبه با ما این طور گفت که «اگر برنامه هسته‌ای ایران در ماه ژوئن در حد و اندازه یک ماشین فیات بود، الان فراری است.» 
۵/ درحالیکه قابلیت هسته‌ای ایران رو به رشد است، شفافیت و همکاری با آژانس کاهش یافته. به عنوان مثال ایران برای آژانس پیش‌شرط گذاشته که اگر پرونده بررسی فعالیت‌های اعلام نشده‌اش بسته نشود، به تعهدات برجامی‌اش باز نخواهد گشت -- پیش شرطی که برای آژانس قابل پذیرش نیست.
۶/ در حوزه تحریم‌ها، حاکمیت در ایران با استناد به بهبود رشد اقتصادی از میانه سال ۲۰۲۰ معتقد است اوج بحران تمام شده.
اما واقعیت این است که سوءمدیریت، فساد، بیکاری، تورم، نوسانات نرخ ارز و تظاهرات‌های مداوم برای خدمات اولیه مشکلاتی است که کماکان باقی است. [نمودار از بانک جهانی]
اما واقعیت این است که سوءمدیریت، فساد، بیکاری، تورم، نوسانات نرخ ارز و تظاهرات‌های مداوم برای خدمات اولیه مشکلاتی است که کماکان باقی است. [نمودار از بانک جهانی]
۷/ در این میان، تنش بین ایران و آمریکا در منطقه ادامه دارد: در عراق، که بعد از یک دوره آرامش نسبی دوباره شاهد اوج گرفتن درگیری‌ها بودیم، همچنین در سوریه و در دریا. اگرچه هنوز طرفین در آستانه تقابل نیستند، اما خطر شدت گرفتن تنش وجود دارد.
۸/ تنش ایران/ اسرائیل در جبهه‌های مختلف بالا گرفته، اما روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس بهتر شده. یک مقام ارشد اماراتی به ما گفت: «ایران دشمن نیست...تنش‌زایی اول ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین به موازات مذاکرات هسته‌ای، در همه موارد در حال بهبود روابطمان با ایران هستیم.»
۹/ گزارش ما در مرحله بعد به مذاکرات برجامی می‌پردازد. تعلل اولیه دولت بایدن، برنداشتن گامی در جهت ابراز حسن نیت در میانه پاندمی کووید و عدم قبول مسئولیت خروج از برجام شروع مذاکرات را عقب انداخت اما در نهایت ایران و آمریکا شش دور در زمان روحانی با هم گفت‌وگو کردند.
۱۰/انتخابات در ایران وقفه‌ای ۵ ماهه در مذاکرات ایجاد کرد. بررسی روند وین، رقابت داخلی بین نیروهای محافظه‌کار و این نگاه که در نتیجه پیشرفت‌های هسته‌ای، زمان به نفع ایران است از جمله آن دلایل بودند.در نهایت دولت جدید حاضر به گفتگو شد اما با رویکردی حداکثری.
crisisgroup.org/fa/middle-east…
crisisgroup.org/fa/middle-east…
۱۱/ یک دیپلمات اروپایی در مورد دور هفتم مذاکرات به ما گفت: «فقط گفتگو برای گفتگو است... من هیچوقت کلمه «منطقی» را در یک روز اینقدر نشنیده بودم که ایرانی‌ها از آن برای توصیف پیشنهادهای غیرعملی‌شان استفاده کردند.»
۱۲/ در اواخر ماه دسامبر، دور ۸ شروع شد و تا امروز هم ادامه دارد. فضای کلی بهتر از قبل است و همه طرف‌ها می‌گویند پیشرفت حاصل شده، اما اروپا و آمریکا معتقدند روند آن به طرز غیرقابل قبولی کند است و نگران رسیدن به نقطه‌ای هستند که برجام از نظر فنی قابل احیا نباشد.
۱۳/ در نتیجه، اندیشیدن به گزینه‌های جایگزین شدت گرفته: توافق موقت، دیپلماسی قهرآمیز قدرت‌های غربی که شامل کشیدن ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا می‌شود، و گزینه‌های نظامی. هر یک از اینها ریسک‌های قابل توجهی دارند و در نتیجه احیای برجام در اولویت است.
۱۴/ واقعیت این است که نه ایران و نه آمریکا به همه آنچه می‌خواهند دست پیدا نخواهند کرد: هم برخی از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران غیرقابل بازگشت است و دولت آمریکا هم محدودیت‌هایی در مورد لغو تحریم‌ها یا مساله تضمین دارد. اما آیا طرفین می‌توانند به آنچه نیاز دارند دست یابند؟
بله.
بله.
۱۵/ ایران و آمریکا می‌توانند در یک پروسه مرحله بندی شده به تعهدات برجامی‌شان بازگردند. در این سناریو آمریکا باید یکسری از تحریم‌های نفتی را در ازای توقف یکسری از فعالیت‌های حساس هسته‌ای لغو کند. بعد از راستی‌آزمایی ایران، گام‌های دیگر برای بازگشت کامل به برجام برداشته شود.
۱۶/ آمریکا و اروپا هر دو باید از تحقق منافع اقتصادی رفع تحریم‌ها اطمینان حاصل کنند و ایران هم باید به تعهدات برجامی‌اش باز گردد و با آژانس همکاری کند. چنین ساختاری می تواند مبنایی باشد برای تعاملات سازنده در آینده.
۱۷/ به موازات مذاکرات وین، سایر مسائل نیز باید پیگیری شود: امنیت منطقه‌ای، مبادلات بشردوستانه و زندانیان دو تابعیتی در ایران. در سالهای اولیه برجام از موقعیتی که این توافق برای حل موارد اختلافی دیگر به وجود آورده بود استفاده نشد؛ این اشتباه نباید تکرار شود.
۱۸/ اگر برجام از بین برود، دیپلماسی همچنان باید بر گزینه‌های نظامی ارجحیت داشته باشد. به اندازه داشتن قابلیت‌های هسته‌ای، عملیات‌های نظامی پیشگیرانه هم خطرناک هستند. چراکه مشخص نیست به اهداف عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای دست یابند و احتمالا به بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای می‌انجامند.
۱۹/ از زمانی که برجام اجرا شد وقت بیشتری صرف نجات آن شد تا صرف اجرا و استفاده موثر از آن. مضرات فروپاشی برجام مشخص است: رنج اقتصادی مردم ایران، تهدید اشاعه تسلیحات هسته‌ای و افزایش تنش‌های منطقه‌ای تا مرز یک درگیری تمام عیار.
۲۰/۲۰ آنچه که آمریکا، ایران و ۴+۱ را دوباره بر سر میز مذاکره دور هم جمع کرده، باور به این است که برجام بهترین ساختار موجود برای رفع یک دغدغه راهبردی جهانی و تنها راهکار ایران برای عادی‌سازی اقتصادی با دنیا است.
آخرین فرصت نجات برجام را نباید از دست داد.
آخرین فرصت نجات برجام را نباید از دست داد.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
