Thread by @SaadatYusef

به واژه‌هایی مثل "پروردن"، "برداشتن"، "گردآوردن" و "تلفن‌کردن" می‌گن #مصدر و همین اسمِ شاید نادرست باعثِ سوءتفاهم‌هایی شده، یعنی خیلی‌ها فکر می‌کنن اینها تو فارسی محلِ صدور و ریشۀ فعل هستن. این برداشت حتی باعث می‌شه بعضی‌ها گاهی این واژه‌ها رو تو جمله‌هاشون کمتر به کار ببرن!/۱

یعنی فکر می‌کنن اینها یه جور فعل هستن و اگه بخوان معادلی برای یه اسم انگلیسی که با tion- یا ty- ساخته شده پیدا کنن، بعیده از چیزی که بهش می‌گن مصدر استفاده کنن یا اگه بخوان تو جمله اسم به کار ببرن، احتمالاً از اسم‌های پرورش، برداشت، گردآوری و تماس (تلفنی) استفاده می‌کنن./۲

ولی پروردن، آوردن، کردن و... درواقع خودشون اسم‌های مشتقی هستن که از بُنِ گذشتۀ پرورد-، آورد-، کرد، و... ساخته شده‌ن.
البته مصدر در اصل از بنِ گذشته + پسوند -َن (مثل کرد + -َن) ساخته نمی‌شده و این صورت‌بندی محصول #بازتحلیل بوده که تعمیم داده شد و بعدها درعمل روش ساخت مصدر شد./۳

عنصر سازندۀ مصدر تو #فارسی_باستان "تَنَی" بوده که به ریشه اضافه می‌شده. مثلاً یه ریشۀ فعلی به شکل "کَر-" به معنی «کردن و انجام دادن» وجود داشته که بهش عنصر "تَنَی" اضافه کرده‌ن و به واژۀ "کَرتَنَی" رسیده‌ن. واژۀ فارسی "کردن" از همین صورت باستانی مونده./۴

https://twitter.com/SaadatYusef/status/1287447474878259207