Avustralya'da bahar aylarında başlayan ve halen devam eden büyük yangınların altında yatan sebepler ve bu yangınların olası ekolojik ve politik sonuçları hakkında bilgi vermek isterim. #AustraliaOnFire #iklimkrizi #iklimdeğişikliği #ormanyangını
Bu yaz Avustralyayı aşırı sıcaklıkların ve düşük nem koşullarının kavurduğunu belirtmekte fayda var. Tüm kıta, kayıtlar tutulmaya başlandığından beri en sıcak yılını yaşamakta. Bu durum, aylardır devam eden büyük yangınları iklim değişikliğinin tetiklemiş olduğunu düşündürmekte.
Bununla birlikte, her büyük yangından sonra olduğu gibi medya & sosyal medyada büyük bir bilgi kirliliği var. Yangınların biyolojik çeşitliliği tamamen yok ettiği, çok sayıda türün ortadan kalktığı ve yangınlarda "500 milyon" hayvanın öldüğüne dair haberler öne çıkmış durumda.
Avustralya'daki orman yangınları bu yıla özgü bir olay değil. Avustralya'da her yıl ortalama 45 milyon hektar alan doğal ve antropojen yangın rejimlerinin etkisi altında yanmakta.
Aslında, Avustralya orman ve çalılık ekosistemleri, on milyonlarca yıldır yangına maruz kalmakta. Bu nedenle, Avustralya'da bitkilerin yangına uyarlanmaları sadece birkaç milyon yıldır yanan Akdeniz Havzası ormanlarında rastladığımızdan çok daha çarpıcı.
Avustralya'da gövdeden sürgün verme, kalın kabuk ve kozalak kapalılığı gibi yangın sonrası popülasyonun devamlılığını sağlamaya ilişkin uyarlanmalara aynı bitki türünde rastlayabiliyorsunuz (çoğu yerde bitkilerde bu özelliklerden sadece birisi bulunur). #Banksia
Büyük yangınların sürdüğü güney doğu Avustralya'daki ormanları oluşturan Ökaliptus ağaçları aşırı yanıcıdır ve bu nedenle çok şiddetli yanarlar. Ancak Ökaliptuslar yangın sırasında ölmeyip yangından hemen sonra gövdelerinden sürgün vererek yaprak dokularını yeniden oluştururlar.
Ökaliptus ağaçlarının yangından dolayı ölmemesi ve sürgün vererek kısa sürede yenilenebilmesi, güney doğu Avustralya'daki yangınlardan sonra çoğu ormanda bir habitat kaybı yaşanmayacağı anlamına gelmektedir.
Yıllar önce yapılan birçok araştırma, hareket kabiliyetlerinin sınırlılığından dolayı yangından en çok etkilenen memeli hayvanlardan biri olan koalaların bile popülasyonlarının yangın sonrasında yıllar içinde yenilenebileceğini göstermiştir.
Tüm dünyada medya organlarında yer alan "500 milyon hayvanın Avustralya yangınlarında öldüğü" konusundaki önerme, sadece bir kişinin yaptığı oldukça kaba bir hesaptan kaynaklanmakta.
Bu hesap, Avustralya biyoçeşitlilik veritabanlarında yanan bölgelerde kaydı bulunan ve yangından kaçamayacağı düşünülen hayvan sayısını temel almakta, ancak hayvanların yangına davranışsal tepkilerini göz ardı etmekte.
Örneğin, birçok büyük memeli türü yangınlar sırasında güvenli bölgelere kaçabilmekte, küçük memeliler ve sürüngenler ise toprak altında korunaklı yerlerde yangını canlı atlatabilmektedir. Uçma yeteneğine sahip organizmaların çoğunun yangın sırasında ölmediğini de söyleyebiliriz.
Elbette yangından kaçamayan çok sayıda hayvan da var (birçok böcek türü dahil) ve bu grupları dahil ettiğinizde, "yangınlarda ölen hayvan sayısı" milyarları da bulabilir. Bu nedenle, yangında ölmüş birkaç kanguru fotoğrafı eşliğinde sunulan bu veri, tamamen bir spekülasyondur.
Bununla birlikte, yangınların büyüklüğü ve şiddeti göz önüne alındığında, son Avustralya yangınlarının canlılar üzerindeki etkilerinin, daha önceki yangın mevsimlerine kıyasla daha büyük olacağı da aşikardır.
Bu yangınların bazı politik sonuçları da olabilir. Avustralya'nın aynı Trump gibi iklim değişikliği gerçeğini kabullenmeyi reddeden bir başbakanı var ve Avustralya hükümetleri yıllardır karbon salımı azaltılması konusunda isteksiz davranmakla suçlanıyor.
Başbakan Scott Morrison, en son Avustralya'nın karbon emisyonları ile mevcut yangınların bir ilişkisi olmadığına dair bir demeç verdi. Yangından etkilenen halk ve çevreciler ise başbakanın bu kayıtsızlığı nedeniyle ona karşı ateş püskürüyor.
Bir eyaletin polis teşkilatının müdürünün yangınların kundaklamadan çıktığını ve suçluları bulmak için timler oluşturduklarına ilişkin "klasik tarzda" açıklaması, Türkiye'de yetkililerin büyük yangınlardan sonra zaman zaman yaptıkları açıklamaları anımsattı.
Elbette, bu polis müdürü doğal yangın rejimlerinden ve iklim değişikliğinin bu yangın rejimlerini nasıl değiştirebileceğinden habersiz. Hem başbakanın hem de diğer yetkililerin demeçleri, hükumetin sorunun özü ile ne kadar ilgisiz olduğunu da göstermekte.
Büyüklükleri ve şiddetleri ile ekosisteme ve insana zarar verici nitelikteki son #Avustralya yangınları, iklim değişikliğinin tüm dünyada nasıl etkileri olabileceğini göstermesi adına çok çarpıcı. #İklimkrizi kapımızda ve bu tip felaketler yavaş yavaş yeni normalimiz olmakta.
