1/Just like many other evolutionary biologists, I have been receiving questions about whether #SARSCov2 will mutate to a more aggressive form. I am not an expert in the field of emerging infectious diseases. Therefore, the best I can do is to point out people who knows the stuff.
2/I will summarize the threads of two prominent evolutionary biologists, @CT_Bergstrom (cited before) and @trvrb (). I will make this summary in Turkish in order to provide a reliable source for Turkish-speaking community. Here we go:
3/Birçok evrimsel biyolog gibi ben de virüsün mutasyona uğrayıp daha agresif formlara dönüşüp dönüşmeyeceğine dair sorular alıyorum. Konuda uzman olmadığım için yapabileceğim en iyi iş uzmanların görüşlerini aktarmak. Alıntıladığım iki bilim insanının görüşlerini özetleyeceğim.
4/Öncelikle mutasyon dediğimiz genetik değişimler sürekli ortaya çıkar. SARSCov2 genomunda gözlemlenen mutasyonlara nexstrain.org sitesinden bakabilirsiniz. Bu mutasyonların çoğu nötral denilen, virüs üzerinde bir etkiye sahip olmayan mutasyonlardır.
5/Bizim göz önünde bulundurmamız gereken mutasyonlar ise virüsün bulaşıcılığını ve öldürücülüğünü arttıracak mutasonlar. Bulaşıcılık ile başlayalım. Eğer bir mutasyon virüsün bulaşıcılığını arttırıyorsa doğal seçilim sürecinde bu mutasyon avantajlı hale gelecektir.
6/Böylelikle bu yeni tip mutant virüslerin atasal virüslere oranla daha fazla insanı enfekte edebilmesi sayesinde hızlıca insanlar arasında yayılacağını öngörebiliriz. Böyle bir mutasyon ortaya çıkabilir mi? Evet. Şu anda bu şekilde bir mutasyona dair kanıtımız var mı? Hayır.
7/Yakın dönemde ortaya çıkabilir mi? Carl Bergstrom virüsün mutasyon hızı ve genom yapısından dolayı önümüzdeki yıl boyunca bu ihtimalin düşük olduğunu söylüyor.
8/Peki virüsün öldürücülüğü artacak mı? Bu konudaki argümanlardan biri patojenlerin konaklarını hızlıca öldürecek şekilde evrimleşmeyeceklerini çünkü ölü bir konağın patojenin yayılmasını sağlamayacağını söylüyor.
9/Özellikle uzun dönemli (yüzbinlerce yıl) birlikte evrim süreçleri için bu şekilde bir mantık patojenin insan popülasyonlarındaki sürekliliğini açıklayabilmek açısından uygun. Ancak COVID19, kuş gribi gibi yeni ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar için bu mantık geçerli olmayabilir
10/Çünkü yeni virüs büyük ihtimale henüz optimum bulaşıcılık-öldürücülük değerlerinden oldukça uzaktadır. Virüs bu değerlere ulaşana kadar geçen süre içerisinde çok yüksek veya çok düşük öldürücülük oranlarına sahip olabilir.
11/Hangisinin olacağını tahmin etmek oldukça zordur ve tamamen hangi mutasyonun önce oluştuğuna bağlıdır. Unutmayın ki mutasyonlar rastgele oluşur. Peki yine de bir şekilde COVID19 daha öldürücü hale gelebilir mi? Evet gelebilir.
12/Şu anda bu şekilde bir mutasyona dair kanıtımız var mı? Hayır. Fakat virüsün öldürücülüğünün artması konusunda çok da endişeye kapılmamamızı gerektirecek bir baska nokta daha var.
13/Şu anda aktif olarak hasta olan insan sayısı 450000 civarında. Eğer bu insanlardan birindeki bir virüste hastalığın öldürücülüğünü %10a çıkaran bir mutasyon oluştu diyelim. Bu yeni tip daha öldürücü virüsü sizin kapma olasılığınız nedir? Yaklaşık 450000’de 1.
14/Yani eğer bu mutasyon aynı zamanda virüsün çok hızlı bir şekilde yayılmasını da sağlamıyorsa şimdilik korkmamız için bir sebep yok. Bu sebeplerden dolayı şimdilik virüsün bulaşıcılık ve öldürücülük değerlerinde ciddi değişiklikler olmayacağını bekleyebiliriz.
15/Fakat mutasyonlar hala ortaya çıkıyor ve virüs genomunda görülen bu çeşitlilik aşı yoluyla veya enfeksiyon yoluyla edinilmiş bağışıklığımızı etkileyebilir. Değil mi? Evet ama yine kısa sürede (önümüzdeki birkaç yılda) değil.
16/Örneğin influenza virüsleri genetik materyallerinin çoğaltılmasını sağlayan proteinlerin hata yapmaya yatkın olması sebebiyle çok yüksek bir mutasyon hızına sahiptir, yaklaşık 10 günde bir yeni mutasyon görebilirsiniz.
17/Bu mutasyonlar üzerindeki en önemli seçilim baskısı vücudumuzun bağışıklığıdır. Yani mutasyonlar arasından virüs için avantajlı olan mutasyonlar, virüsün bizim bağışıklık sistemimiz tarafından tanınmasını engelleyen mutasyonlardır.
18/Bu mutasyonlara sahip yeni tip virüs hızlıca popülasyonda yayılabilir. Tam olarak bu sebeple her yıl grip içi kullanılan aşılar güncellenir. Çünkü eski aşı ile sağlanan bağışıklık artık yeni tip grip virüsü için işe yaramaz. Bu sürece antijen sürüklenmesi denir.
19/Antijen dediğimiz şey bizim vücudumuzun tanıyıp tepki verdiği virüs parçasıdır. Bu parçanın mutasyonlar sebebiyle yavaş yavaş değişmesi sürüklenme metaforuyla açıklanmaya çalışılmıştır. Bizim için önemli olan bu tür bir evrimsel sürecin yıllar içinde gerçekleşmesidir.
20/Örneğin 2009 domuz gribi için bir antijen sürüklenmesinin izlerini ancak 3 yıl sonra görebiliyoruz. Şu anda insanları enfekte eden mevsimsel koronavirüsler için özellikle virüsün bizim hücrelerimize bağlanmasını sağlayan “spike” proteininde birçok mutasyon var. 
21/Bu mutasyonlar bizim bağısıklık hücrelerimizin virüsü tanımasını engelliyor. Benzer bir sürecin SARSCov2 için de geçerli olacağını düşünebiliriz zira vücudumuzun SARSCov2’ye karşı ürettiği antikorların spike proteinini tanıdığını ve hedef aldığını biliyoruz.
22/Bu tanımayı engelleyecek her mutasyon virüs için avantaj demektir. Çünkü bu mutasyonlar virüsün daha önce hastalığı geçirip iyileşmi insanı tekrar enfekte edebilmesini sağlar. Yani bu süreç sonunda ya enfekte olarak ya da aşılanarak edinilmiş bağışıklık anlamsız hale gelebilir
23/Ancak yine bu önümüzdeki birkaç ayda değil birkaç yılda ortaya çıkabilecek bir durum. Özet olarak virüsün daha öldürücü veya bulaşıcı hale gelme olasılığı oldukça düşük bu sebeple ilk ve ikinci dalga salgınların şu anda neyse o şekilde devam edeceğini bekleyebiliriz.
24/Zaman içerisinde ortaya çıkacak yeni sorunları da analiz ederek uygun stratejileri önerecek bilimsel birikimimiz var ve daha da artacak. Tek yapmamız gereken bilim insanlarının sözlerine kulak vermek.
25/Türkiye için atılması gereken hayati adımlar -birçok bilim insanının onlarca defa tekrarladığı gibi- test sayısını onbinler seviyesine çıkarmak ve halkın ihtiyaçlarına yönelik ekonomik destekler ile birlikte ciddi karantina kuralları uygulamak. #COVID19 #COVID19tr #YayginTest
Doğru adres nextstrain.org olacak. Arada bir harf eksik olmuş.
Bu vesile ile #COVID19 konusunda takip ettiğim, güvenilir paylaşımlar yapan hesapları paylaşayım ki sağlıklı bilgi akışı sağlanabilsin. Her birine yürek dolusu teşekkürler
@mugecevik @DeryaTR_ @esenol @Emrah_Altindis @mesuturkiye @AlpayAzap @uosseker @timbooth75
@CaKizil
@mugecevik @DeryaTR_ @esenol @Emrah_Altindis @mesuturkiye @AlpayAzap @uosseker @timbooth75
@CaKizil
