Başından beri söylüyoruz: SARSCOV2’de binlerce mutasyon var ve bu çok normal. Bu mutasyonlar etkisiz. Bu mutasyonların daha zayıf veya ölümcül olduğuna dair hiçbir veri yok. Bugün de çıkan bir yayın kabak gibi aynı şeyi söylüyor. 1/n nature.com/articles/s4146…
2/n 👉46,723 SARSCOV2 genomuna baktılar.
👉12,706 mutasyona baktılar, aralarında 398 tanesi birden çok kez görüldü. Bunlardan sıkça görülen 185 mutasyon üzerine odaklaştılar (D614G dahil).
👉Gördüler ki bu mutasyonların hiçbiri enfeksiyonun akışını değiştirecek frekansta değil.
3/n 👉Veriler şunu gösteriyor: daha çok sıklıkta görülen D614G gibi mutasyonlar evrimde ‘founder effect’ dediğimiz erken yerleşim sayesinde sıklıkla görülüyor (örneğin: Avrupa’ya gelen ilk vakada bu mutasyon zaten vardı ve yerleşti, gibi.)
4/n 👉Hatırlatma: Tüm canlılarda, virüsler dahil (evet, virüsler de bizler gibi nükleik asit çoğaltma ivmesiyle yaşayan bir canlıdır) mutasyonlar olur. Her insanda tek bir günde trilyonlarca mutasyon olur. Sebep: her genom kopyalandığındaki hata oranı.
5/n 👉Bir hatırlatma daha: Tüm genomumuzun sadece %2’si gendir. Bu yüzden genomumuzda oluşan mutasyonların çoğu etkisizdir, bazıları hücrenin ölümüne sebep olur (yani mutasyon yok olur ve görülmez), çok ender bazıları da hücreye üreme avantajı (Örnek: kanser) sağlar.
6/n 👉Mutasyonların yerleşmesi için Adaptasyon ve Seçilim gerekir. Örnek: antibiyotikler eksik veya yanlış kullanılırsa tesadüfen dirençli mutasyona sahip bakteriler seçilir ve mutasyon yerleşir.
👉Bir de Founder Effect sayesinde tesadüfen ilk nesillerdeki mutasyon yerleşebilir.
7/n 👉Virüslerde de benzer durum var: Bir mutasyonun yerleşmesi için seçilim (mutasyona bir seçilim baskısı, veya virüse üreme avantajı) gerekli. Bunu frekans hesapları ile anlayabiliriz ve bu yayında görüyoruz ki sıklıkla karşımıza çıkan 185 mutasyondan hiçbirinde avantaj yok.
8/n 👉Yani, bu yayında 185 SARSCOV2 mutasyonları virüsün yayılmasında herhangi bir etkisi yok.
👉Bu, bir gün etkisi olmaz anlamına gelmez. Örnek: Teoride herkes tek tip bir antikor üretse o zaman o antikor seçilim baskısı yapar ve kaçabilecek virüs mutasyonlarını seçebilir.
9/n 👉Ama aşılar tek antikor değil, çeşitli antikor ve çok yönlü hücre bağışıklığı oluşturabildiği için virüs köşeye sıkışır. “Sampling Space” dediğimiz mutasyon alanı darlaşır. Bu yüzden doğru aşılama sayesinde virüsün mutasyon ile kaçma ihtimali azdır. Tabii her zaman veri veri
10/n 👉Bir hatırlatma daha: Virüslerde mutasyonlar 3 şekilde oluşabilir:
1️⃣Genom kopyalanırkenki hatalar
2️⃣Birden çok virüs hücreyi enfekte ederse genomlar arasındaki rekombinasyon
3️⃣Konak hücrede nükleik asit kurgulayan enzimler mutasyon sokabilir (örnek: APOBEC proteinleri)
11/n 👉Bu son noktayı açalım: İnsanlarda dahil pek çok canlıda RNA moleküllerini ‘edit’ (kurgu) yapabilen enzimler evrimleşti. Bunlardan en önemli ailelerden biri APOBEC ailesidir.
👉Bir hücre içi bağışıklık olan APOBEC, virüs RNA’sını mutasyonlayarak virüsü durdurmaya çalışır.
12/n 👉Örneğin HIV hastalarında mutasyonlardan bazıları insan APOBEC3G enzimi sayesinde olur. Peki HIV nasıl başarılı? Çünkü APOBEC proteinlerine karşı gelmek için kendisi Vif isimli proteini evrimleşmiş. HIV’nin Vif proteini insandaki APOBEC’leri durduruyor.
13/n 👉Gelelim SARSCOV2 virüsüne. Bu yayında gördülerki bazı SARSCOV2 mutasyonları insan hücresindeki APOBEC enzimleri sayesinde oluşmuş olabilir. Bu yüzden yok olan virüsler yok oldu, ama kalan virüsler kaldı (yani virüse zarar vermeyen mutasyonlar kaldı).
n/n
👉Bunu nasıl anlıyoruz? APOBEC enzimleri deaminaz enzimidir. RNA’daki Sitozin (C harfli) nükleotidleri Urasil’e (U harfine) çevirir.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
Virolog hatırlatması:
Doğal enfeksiyonun oluşturduğu bağışıklık ile aşının oluşturduğu bağışıklık farklıdır. Bu gerçek, eksik veya yanlış bilgilerden dolayı saptırılıyor ve maalesef “Covid19’a aşılar etki etmez” gibi hatalı sözler ortaya çıkıyor.
Açıklayayım:
👉Pek çok virüste konak canlıdaki bağışıklığı kontrol edecek proteinler evrimleşmiştir. Örneğin, Koronavirüslerinde Nsp15 isimli protein hücre içindeki en önemli bağışıklık moleküllerinden birini (PKR) engeller. Virüsle bu yüzden çok yönlü bağışıklık oluşamaz, ama aşılarla oluşur
👉Aşılar, cinslerine göre bağışıklık sisteminin farklı dallarını aktive edebilirler ama viral enfeksiyonlarda her dal aktive olmayabilir. Örnek: hücresel bağışıklığın dalları var (mesela TH1, TH2, vb) ve viral enfeksiyonda oluşmayan hücresel bağışıklık aşı ile oluşturulabilir.
Oxford aşısı diye bilinen Oxford/Vaccitech/Astrazeneca aşısı klinik deneylerinin bugün açıklanan verilerinde birincil etkinlik son noktasına (primary efficacy endpoint) ulaşıldı. Detayları açıklıyorum:
👉Deneylerde 131 Covid19 vakasında aşının ortalama %70 etkinliği görüldü. 1/n
2/n 👉AZD1222 isimli aşı bir viral vektör aşısıdır (detayları aşağıda açıklayacağım). Bir ay ara ile 2 doz olarak verilir.
👉%70 etkinlik ortalaması iki farklı gurupta görülen %90 ve %62 etkinliklerin yaklaşık ortalaması (etkinlikler istatistiksel olarak da olumlu, p<0.0001).
3/n 👉COV002 (%90 etkinlik) grubunda Birleşik Krallık ülkelerinde 12,390 katılımcıdan şimdilik 2,741 kişi bir ay arayla 2 doz aşılandı. İlk doz yarım doz (25milyar vektör), 2. doz tam doz (50milyar vektör). Plasebo olarak iki dozda da MenACWY isimli menenjit aşısı verildi.
COVID19’a sebep olan SARS-CoV-2 virüsü ile SARS’a sebep olan SARS-CoV-1 (eskiden SARS CoV virüsü) hatalı bir şekilde karıştırılıyor. Covid19 da bir çeşit SARS hastalığı (Severe Acute Respiratory Syndrome) yani ciddi aküt sokunum sendromu. Bugünkü PCR testlerinde SARS-CoV-2 testi
yapılıyor. Yani havaalanlarında yapılan PCR testi sadece Covid19’a sebep olan SARS-CoV-2 virüsüne dair. Bunun sebebi PCR testinin virüse özel genom sekansı kullanması. Merak eden bilimcilere: PCR tesi için kullanılan primer/prob sekansları: cdc.gov/coronavirus/20…
Elbette tesadüf bu primer/prob sekanslarından bazılar hem SARSCOV2 hem SARSCOV1’i tanıyabilir ama PCR testi için kombine 3 sekans lazım (iki primer, bir prob) ve bu üçü birden kullanıldığı için COVİD19 testi sadece SARSCOV2’yi test eder. PCR testini merak edenlere görsel:
RNA aşıları hakkında güzel sorular var. Bu floodda bazı cevaplar getirmek istiyorum. Ama önce tekrar güzel bir haber:
Bugün Pfizer/BioNTech, BNT162b2 isimli RNA aşısının devam etmekte olan 3. faz deneylerinde EUA için (acil kullanım yetkisi) gerekli olan 170 vakaya ulaştı.
1/n
2/n 👉170 Covid19 vakasının 162’si plasebo gurubunda olduğu için etkinlik %95 olarak hesaplandı. 65 yaş grubu üstünde %94. Not: Bu 3. faz devam ettikçe bu etkinlik sayısını yakından takip edeceğiz.
👉10 ciddi Covid19 vakasının 9’u plasebo gurubunda görüldü.
3/n 👉Bu veriler 28 gün ara ile verilen ikinci dozdan en az 7 gün geçtikten sonra toplanıyor.
👉Bugün açıklanan 170 vaka 3. fazdaki First Primary Endpoint’dur (yani ilk birincil sonnokta). 3. faza yazılan 43,667 gönüllüden 41,135’i 2 doz aşılandı. Veriler gelmeye devam edecek.
Moderna RNA aşısı hakkında bugün iki önemli açıklama: 1. İlk ara analizde birincil son noktaya ulaşıldı, 2. Normal soğutucu koşullarında (4C derece) sanıldığından daha uzun tutulabilmesi.
Biyotrknoloji sektöründe rekombinant aşı geliştiren bir virolog olarak açıklıyorum: 1/n
2/n 👉3. faz çalışmaları devam eden Moderna’nın mRNA-1273 isimli aşı adayında ilk ara analizde %94.5 etkinlik görüldü.
👉Bu veriler NIH (ABD ulusal sağlık enstitüsü) tarafından atanan bağımsız bir veri ve güvenlilik takip paneli (DSMB) tarafından açıklandı.
3/n 👉COVE ismi verilen bu 3. faz deneylerde ikinci dozdan en az 2 hafta sonraki takibe göre veriler değerlendi.
👉Bu ilk ara analizinde 95 Covid19 vakasından 90’ının plasebo gurubunda, 5’inin de aşı gurubunda olmasıyla %94.5 etkinlik istatistiksel olarak (p<0.0001) hesaplandı.
“Pfizer Covid19 aşısı %90 etkili!” Güzel haber. Ne demek, sansasyon yapmadan verilerle açıklıyorum:
👉FDA onayı için 3. faz deneylerin tamamlanması ve aşının güvenli olması ve %75 etkili olması gerekli (FDA, ABD’deki ilaç ve aşı onayı yetkili ajansı. Avrupa’daki EMA).
1/n
2/n 👉Bu haber olumlu bir başlangıç ama henüz onay demek değil. FDA onayı için 3. faz deneylerin tamamlanması ve belli istatistik verilere ulaşması gerekiyor.
👉Onay sayılmasa da FDA bazı ilaç veya aşılara “EUA” (acil kullanım yetkisi, “Emergency Use Approval”) verebilir.
3/n 👉Pfizer’ın FDA’den EUA (acil kullanım yetkisi) alması için belli güvenlik ve etkinlik verilerinin olması gerek.
👉27 Temmuz’da başlayan 3. faz deneylere 43538 hasta yazıldı 3. faza. Bunlardan bir kısmı aşı, bir kısmı da plasebo gurubunda.