O fermoso equinocio do sábado na capela de San Miguel de Celanova, coa luz atravesando o templo de Rosendo, é un magnífico exemplo para explicarmos esa idea de paisaxe cultural que falabamos o outro día ao fío das eólicas.
Podemos ver esta marabilla de puñeteiro miragre. 👇
Podemos ver esta marabilla de puñeteiro miragre. 👇
O arquitecto de San Miguel orientou a capela en 2,8º graos de diverxencia con respecto ao leste para recoller o sol cando xorde polo monte de San Cibrao, o obstáculo natural do horizonte. Alí arriba, en San Cibrao, hai unha necrópole megalítica e unha capela tamén medieval.
A óptica da cámara permite recoller ás veces ese incrible efecto dunha estrela hexapétala. O efecto recrea a representación do sol.
Este monumento NON pode ser comprendido sen a paisaxe. Non só foi concibido dentro dela. É que, dalgún xeito, 'execútase', actívase con ela.
Este monumento NON pode ser comprendido sen a paisaxe. Non só foi concibido dentro dela. É que, dalgún xeito, 'execútase', actívase con ela.
Aínda que a alineación equinocial foi determinante para o deseño do edificio no século X, este coñecemento non nos chegou escrito. Os monxes, tan gabadores das virtudes de San Rosendo, 'esqueceron' este fenómeno. Sempre me sorprenderon estas ausencias na Idade Media.
Foi o enxeñeiro Xosé Benito Reza quen á volta do ano 93/94, despois de darlle moitas voltas, lle pediu as chaves ao cura e madrugou un 21 de marzo para comprobar o que levaba tempo sospeitando.
E alucinou.
Ese incrible fenómeno ficara totalmente esquencido durante séculos!
E alucinou.
Ese incrible fenómeno ficara totalmente esquencido durante séculos!
E estamos falando dun elemento central (non o único, logo explico) para comprender a ubicación desta igrexiña, punto inicial da devoción a San Rosendo e matriz do espectacular desenvolvemento monástico.
A cuestión é que ao efecto non lle faltou nada para desaparecer.
A cuestión é que ao efecto non lle faltou nada para desaparecer.
Naquel momento estaba redactándose o Plan Xeral de Ordenación Municipal de Celanova. O plan incluía o desenvolvemento urbanístico por baixo da finca do mosteiro.
No círculo está a capela, a súa orientación e no rectángulo os edificios da área.
No círculo está a capela, a súa orientación e no rectángulo os edificios da área.
O concello estableceu unha limitación de altura para os edificios que vedes nesta foto (pero non polo equinocio, eh?). Creo que son 4 plantas. Se chegan a permitir unha 5ª: ADEUS EQUINOCIO.
Unha parte básica do templo teríase perdido nos vindeiros séculos.
Zafou de miragre.
Unha parte básica do templo teríase perdido nos vindeiros séculos.
Zafou de miragre.
E agora estaredes pensando... co fervor construtivo dos 80 e dos 90, isto terá pasado noutros sitio? Pois non o Boa pregunta.
Todo isto nos ensina que no pasado, o edificio non está só: dialogan con seu contorno.
Aínda que ás veces aínda non saibamos entender como.
Todo isto nos ensina que no pasado, o edificio non está só: dialogan con seu contorno.
Aínda que ás veces aínda non saibamos entender como.
Iso fai que debamos ser moi precavidos e mirar sempre fóra. Non tratar os edificios como unha mera propiedade cunha delimitación de protección administrativa. Hai historias que poden ficar ocultas durante mil anos ata que alguén se decata, ata que unha técnica as desvela.
Por iso a paisaxe debe ser moi coidada: porque nela se agochan claves que ás veces veremos nós, ás veces os que virán. A propia capela de San Miguel de Celanova é o máis fermoso exemplo disto. Veredes.
O equinocio de Celanova xoga con tres espazos aliñados que vedes aquí marcados. É un exemplo incrible de continuidade e respecto entre épocas (e de lexitimación).
No canto de construír uns por riba dos outros, que é o habitual nas igrexas, aquí se desprazaron sobre o eixo!
No canto de construír uns por riba dos outros, que é o habitual nas igrexas, aquí se desprazaron sobre o eixo!
En primeiro lugar está o Pedrón (que curioso, como o de Padrón), un posible espazo ritual galaico sobre o que logo se erixiu unha cruz. Logo a capela de San Miguel e xusto despois, aliñada no centro, a igrexa actual.
O normal sería construír por riba uns dos outros. Pero non.
O normal sería construír por riba uns dos outros. Pero non.
De Celanova podemos aprender algo importante: os monumentos non só son pedras. Son espazo. Como cultura, enchen a natureza de significados ao crear a paisaxe. E por iso a paisaxe cultural é un recurso tan escaso. Mirade que pouco nos faltou para perder 1 das marabillas do país.
A todo isto, desculpas por eses "equinocios". O correcto é *equinoccio. Despisteime! Se queredes ver máis historias destas que me gusta contarvos, aquí tedes unha escolma.
twitter.com/i/events/13622…
twitter.com/i/events/13622…
E aínda que el non o diga, aquí tedes ao gran popularizador do equinoccio de Celanova: Antonio Piñeiro, un dos máis vedraios técnicos culturais municipais do país.
Hai que reivindicar aos técnicos culturais municipais, ás veces tan ignorados!
Hai que reivindicar aos técnicos culturais municipais, ás veces tan ignorados!
https://twitter.com/ourensalia/status/1374078680188735490
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
