Thread by @FatihKumas4

1) Bugün hasret kaldığımız Ömer b. Abdülaziz'in yönetim anlayışına örnekler:

Zalim valilerin uygulamalarından zarar görmüş Kûfe halkının zararlarını gidererek, oradaki müslim gayr-i müslim bütün insanlara adaletle davranılmasını emretmiştir(Ebû Ubeyd, s. 65)

AYM İrademiGeriVer

2) Devlet icraatlarını denetleyen bir danışma kurulu oluşturdu. Bu heyetin ortak görüşü olmadan devlete ait işlerde kararlar alınmamaktaydı. (İbn Sa’d, V, 334).

Eş-Şa'bi ve Hasan el-Basri gibi ehil insanları kadı olarak atadı.

3) Yolsuzluğa karşı tavizsizdi: Cerrah bin Abdülhakemî’ye daha önce vali olan ve yolsuzluk yapan valileri yakalatması ve hapse attırmasını emretmiş ve o da bunu aynen yerine getirmiştir.( Belâzurî, Futûhu’l-Buldân s. 600.)

4) Fakirliğe karşı büyük bir mücadele başlatmış valilerin de özellikle bu konuların üzerine eğilmelerini ve muhtaç kişileri araştırmalarını emretmiştir. Çalışmaya gücü yetmeyen zimmet ehline de maaş bağlatmıştır. (Ebû Ubeyd, Kâsim b. Sellâm, Kitabu'l-Emval s. 357- 64 )

5) Ayrımcılık yapmazdı: fakir insanlarla beraber yemek yerdi, bazen de zimmîlerin yanına gelir onlar da Ömer’e( rahimehullah ) yemek takdim ederlerdi. Halife de onlara daha fazlasıyla karşılık verir, onlarla yemek yerdi ( İbnu’l-Cevzî, Sîret., s.192.)

6) Ömer b. Abdülaziz zekât vermeye gidilen yerlerde zekât verilecek insanların kalmadığı bilgisi kendisine ulaşınca valilere o mallarla köle satın alıp azat etmelerini emretmiştir. (İbnü’l-Cevzî, Sîret. s. 94)

7) Omer bin Abdulaziz'in bu ve benzeri sosyal devlet anlayisiyla gerçekleştirdiği uygulamaları vereceğim linkten okuyabilirsiniz : dergipark.gov.tr/download/artic…

8) Ömer rahimehullah, Hukumdar Velid'in ogluna yazdı ve dedi ki:"Baban Velid,ganimetin beşte birini sana bırakmış...Oysa hissesi Müslümanlardan herhangi birinin hissesi kadardır..Bu kadar kimsenin hakkına tecavüz eden babanın kıyamet günü bir sürü düşmanı olacaktır. (Nesai, 4066)

9) Horosan valisi el-Cerrâh b. Abdullah Ömer b. Abdu’l-Azîz’e bir mektup yazdı ve şöyle söyledi: “Horasân halkı azili bir kavimdir ve onları yola getirmenin kılıçtan ve sopadan gayri yolu yoktur. Bu yüzden, Emîrü’l-Mu’minîn bunların kullanımı için bana müsaade eder mi?

10) Halife diyor ki: Horasân halkının azılı bir kavim olduğunu ve onları yola getirmek için kılıçtan ve sopadan gayri yol olmadığını söylediğin mektubun elime ulaştı. Lakin, gerçekte yanlış konuşan sensin. Onları yola getirecek olan hak ve adalettir. Bunu onların arasında yay”

11) Ömer hazretleri maddiyattan ziyade maneviyata önem verdiğinden midir, yoksa adil yönetiminin sosyal dengeyi sağlayıp zenginleşmeye etki ettiğinden midir, hükümranlığı dönemi oldukça bereketliydi. İhtida edenlerden cizye vergisi alınmıyordu. Kendisine durum mektupla iletildi.

12) Gelirin azalacağını zanneden Horosan Valisi Cerrah b. Abdullah, bu kişilerin müslümanlıklarının sınanmasını söylemişti. Ömer b. Abdülaziz dedi ki, "Allah Peygamberi (aleyhissaletu vesselam) vergi tahsildarı olarak değil, İslam'ı tebliğ için gönderdi" (Belazuri,Ensab,VIII,146)

13) Adalet ve ekonomik gelişmişlik arasındaki Ömer b. Abdülaziz'in dönemini de kapsayacak şekilde değerli bir alim Bergamalı Mühyiddin Kafiyeci'nin (o. 1474) Seyfu'l Muluk kitabının tercümesinden örnekler aktaracak olursak;

Kafiyeci diyor ki:

14) Adâletin bir diğer fazileti, beldeleri ve kulları mamur hale getirmesi ve gelirleri artırmasıdır. Ömer b. el-Hattâb devrinde Irak’taki Sevâd arazilerinden elde edilen harâc(toprak vergisi) gelirlerinin 137 milyon [dirhem] iken kendisinden sonraki devirlerde giderek azalması

15) ve en son Haccâc devrinde 8 milyona kadar düşmesi, ardından Ömer b. Abdülazîz’in halifeliği üstlendiği ilk yıl bu gelirlerin 30 milyon, ikinci yılsa 60 milyon ve hatta denildiğine göre daha da fazla artmış olması, bu sözün doğruluğunu gösteren bir delildir.

16) Ömer b. Abdülazîz, “Ömrüm vefâ etse Ömer b. el-Hattâb (ra) devrinde elde edilen miktara ulaştırırım” demiştir. Ben derim ki; Haccâc devrinde onun zulmü sebebiyle harâc gelirleri düşmüş iken Ömer b. Abdülazîz’in adâleti sayesinde tekrar yükselmiştir.

17) Ömer b. Abdülazîz’in vâlîlerinden (âmil) biri, kendisine yönetmekte olduğu şehrin harap halinden şikâyet eden bir mektup yazmış ve imar çalışmaları için ödenek talebinde bulunmuştu. Ömer, cevâbî mektubunda şunları söyledi:

18) “Senin yazdıklarını anladım, sen de benim yazdıklarımı okuyunca şehri adâletle sağlamlaştır ve şehrin uçlarını zulümden arındır. Şehrin imarı bundan ibârettir, vesselâm.”

19) Ben derim ki; hiç şüphesiz Ömer b. Abdülazîz’in bu cümlesi, cevâmiu’l-kelim kabîlinden özlü bir sözdür. Ey anlayış sahibi değerli kişiler; bu sözlerden ibret alın ki dünya ve âhirette kalıcı yüce değerlere ve büyük iyiliklere erişesiniz.(Kafiyeci'nin Siyasetnameleri, 67)