Thread by @baydno

Üçüncü yazı: Boğazlardan geçen gemiler ücret ödüyor mu?

Bu sorunun cevabı, #Kanalİstanbul ile birlikte tekrar gündeme gelmeye başladı. #Montrö'ye göre boğazlardan geçen gemilerin harç ve vergi ödemesi gerekiyor.

2019 yılında boğazlardan geçen 42 bin gemi, kılavuz, römorkör ve diğer yan hizmetler kapsamında toplam 143 milyon dolarlık bir ücret ödedi. Bu da gemi başı ortalamasının 3.400 dolar olduğu anlamına geliyor.

Yine aynı yıl verilerine göre Ulaştırma Bakanlığı’nın, yabancı gemilerden net ton başına yaklaşık 0,90 Amerikan dolar ücret aldığı biliniyor. Fakat ücret ile ilgili şöyle bir ayrım söz konusu.

Montrö’de geçiş ücretleri güncel “altın-frank” paritesindeyken, 1983 yılında o anki net tutar üzerinden dolar ile sabitlendi.

1982 yılında "altın-frank" geçiş ücreti 10 kat artırılmış ancak gelen tepkiler nedeniyle bu uygulanamamıştı.

Üstüne üstlük geçişlerde %75 indirim yapıldı ve "altın-frank" kuru sabitlendi. Bu sabitleme ve indirim ile Türkiye, 38 yılda milyarlarca dolar kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor.

Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı’ya göre 1983 yılında 1 altın/frank, 'indirimli değeriyle' 0.8063 dolara sabitlendi. Türkiye, sabit kuru 1 gram altını 2.78 dolar, 1 ons altını ise (31.1 gram) 86,38 dolar olarak kabul etmeye başladı.

Şayet güncel kurlar ile hesaplansaydı, şu anki yıllık gelir olan 143 milyon dolar, asgari olarak 2.5 milyar dolara yakın bir meblağa ulaşacaktı. Bu rakam yaklaşık olarak Panama Kanalı’nın gelirine yaklaşıyor, Süveyş’in ise yarısına tekabül ediyor.

Yani boğazlardan gelir elde ediyoruz fakat çok çok az. Bu da tamamen o dönemdeki siyasilerimizin yaptığı hatalardan kaynaklanıyor. Yani anlayacağınız, yine kendi ayağımıza sıkmışız.

Peki ne yapılabilir?

BM Deniz Hukuku’na göre Türkiye’nin hakkı olan “#Altın-frank” paritesi tekrar gündeme gelebilir. Geçiş gelirlerini artırmak istiyorsak, öncelikli olarak bunu masaya getirmeliyiz. Böylece milli gelire yıllık 2.5 milyar dolar yakın bir katkı sağlayabiliriz.

Bu da S-400’ler için Türkiye’nin Rusya’ya ödeyeceği ücret ile eşdeğer.

Montrö ile ilgili 4. (son) yazı için takipte kalın: @baydno