Thread by @FatihKumas4

1) Üstadın iktisat anlayışıyla sadece yeme, içme ve harcamada aşırıya kaçmayı engellemek amacında olmadığı, nefsi terbiye ederek mala düşkünlüğün doğrucağı ahlaksızlığı engellemek istediği anlaşılıyor. Bu hali müminler ve ehl-i hizmet için sanki zaruret görmekte. Nurlara bakalım:

2) Üstad diyor ki: Bedâvette bir adam dört şeye muhtaç iken, medeniyet yüz şeye muhtaç ve fakir etmiştir. Sa’y masrafa kâfi gelmediğinden, hileye, harama sevketmekle, ahlâkın esasını şu noktadan ifsad etmiştir.

3) Cemaate, nev’e verdiği servet, haşmete bedel, ferdi şahsı fakir, ahlâksız etmiştir. (Asar-ı Bediyye, Envar Nesriyat, sf. 123). Modern zamanda insanların masrafları gereksiz şekilde çok arttığı için, çalışmalarının karşılığında elde ettikleri ücret harcamalarına yetmemektedir.

4) Bunu diğer pasaj ile beraber okursak, yine Üstad diyor ki: Su-i istimâlât ve israfat ve hevesatı tehyiç ve havâic-i gayr-i zaruriyeyi, zarurî hâcatlar hükmüne getirip görenek ve tiryakilik cihetiyle,şimdiki o medenî insanın tam muhtaç olduğu dört hâcâtı yerine,

5) yirmi şeye bu zamanda muhtaç oluyor.(Emirdağ,II,74). Yani yaşadığımız zamanda gereksiz bir çok şeyi kullanıyor, gereksiz bir çok şeyi israf ediyoruz. Çünkü heveslerimiz bu yönde coşturuluyor. Tüketim kültürünün nefse hoş gelen cazibedarlığı ile

6) birey olarak bundan çok fazla geri kalamıyoruz. Neden? Zira göze dayalı bir kültürde yaşıyoruz, göre göre görenek sahibi oluyoruz. Her gördüğümüz şey bizim için bir reklam oluyor, gördüklerimizi elde etmeden de rahat edemiyoruz.

7) Hep iştahamıza hitap edip müptela ediyorlar. Ve dediği gibi bunlar bizde bir tiryakilik oluşturuyor. İki pasajı birleştirerek düşünecek olursak, hem gereksiz şekilde masrafları çoğalmış, hem de tiryalık cihetinde nefsinin iştahası açılmış insanoğlu,

8) kazandığına kanaat getiremiyor, kendini tatmin için ya hileye, ya harama düşüyor. Üstad başka bir yerde müminlerin bu fitneden beri kalmayacaklarını, bunun bir ahir zaman fitnesi olduğunu, kendisine sorulan bir soru üzerinden cevaplıyor ve

9) hayatı bir Ramazan gibi yaşamayı, riyazet yapıyor gibi düşünmeyi telkin ediyor:

Sual: Bu âhirzaman fitnesinde, açlık ehemmiyetli bir rol oynayacak. Onunla ehl-i dalalet, bîçare aç ehl-i imanı derd-i maişet içinde boğdurup, hissiyat-ı diniyeyi ya unutturup, ya ikinci, üçüncü

10) derecede bırakmağa çalışacak diye, rivayetlerden anlaşılıyor. Acaba, herşeyde hattâ kahr azabında ehl-i iman ve masumlar için bir vech-i rahmet ve kader-i İlahî cihetinde adalet olduğu, bunda ne tarzda olur?Ve ehl-i iman,hususan Risale-i Nur talebeleri bu musibete karşı

11) iman ve âhiret hesabına ne cihetle istifade edip, nasıl davranacaklar ve mukavemet edecekler? Elcevab: Şu musibetin en ehemmiyetli sebebi; küfran-ı nimet ve şükürsüzlük ve nimet-i İlahiyenin kıymetini takdir etmemeklikten gelen bir isyan olduğundan,

12) Âdil-i Hakîm nimetinin hususan gıda kısmının, hususan hayat noktasında en büyük nimet olan ekmeğin hakikî lezzetini ve çok ehemmiyetli kıymetini ve nimetiyet noktasında fevkalâde derecesini göstermekle, hakikî şükre sevketmek hikmetiyle,

13) Ramazan gibi riyazet-i diniyeye riayet etmeyen şükürsüz insanlara bu musibeti verip, aynı hikmet için adalet etmiş.Ehl-i iman, ehl-i hakikat, hususan Risale-i Nur talebelerinin vazifesi; bu musibetli açlığı,

14) Ramazan riyazet-i diniyesinin tarzındaki açlık gibi vesile-i iltica ve nedamet ve teslimiyet yapmağa çalışmaktır. Ve zaruret bahanesiyle, dilenciliğe ve hırsızlığa ve anarşiliğe yol açmasına meydan vermemektir.

15) Ve aç fakirlere acımayan bir kısım zengin ve bazı ehl-i maaş dahi Risale-i Nur'u dinleyip, bu mecburî açlık hissiyle açlara merhamete gelip zekatla yardımlarına koşmaktır. Ve nefsini güzel yemeklerle şımartan,

16) serkeş eden ve hevesat-ı rezile ve tuğyanlara sevkedip sarhoş eden gençler dahi, Risale-i Nur'un irşadıyla, bu hâdiseden merdane istifade ederek, fuhşiyat ve günahlardan ellerini bir derece çektiği ve

17) nefislerinin zevklerini ve pisliklere karşı galeyanlarını kırdığı vesilesiyle taate ve hayrata girip, o hâdiseyi kendi aleyhlerinden çıkarıp, lehlerinde istimal etmektir. Ve ehl-i ibadet ve salahat dahi, ekser insanların aç kaldığı bu zamanda ve

18) çok karışmış ve haram ve helâl farkedilmeyecek bir tarza gelmiş ve şübheli mal hükmünde ve manen müşterek olan erzak-ı umumiyeden helâl olmak için mikdar-ı zaruret derecesine kanaat ediyorum diye,

19) bu mecburî belaya bir riyazet-i şer'iye nazarıyla bakmaktır. Kader-i İlahiyeye karşı şekva ile değil, rıza ile karşılamaktır.” (Kastamonu Lahikası, 140)

20) Ayrıca Üstad iman hizmeti yapanlara çok ehemmiyetli bir ders olarak, korku, riya (şan u şeref) ve dünya malına tamah etmediğini şu veciz sözlerle ifade ederek, insanların bu zaafiyetlerini kullandırmamaları gerektiğini de beyan etmiş oluyor:

21) Nasıl ki korku ve tamah ve şan ü şeref cihetinde çalışıyorlar. Çünkü insanın en zaif damarı olan “korku” cihetinde bir halt edemediler, idamlarına beş para vermediğimizi anladılar.

22) Sonra insanın bir zaif damarı “derd-i maişet ve tamah” cihetinde çok soruşturdular. Nihayetinde, o zaif damardan birşey çıkaramadılar. Sonra onlarca tahakkuk etti ki, onlar mukaddesatını feda ettikleri dünya malı,

23) nazarımızda hiç ehemmiyeti yok ve çok vukuatlarla onlarca da tahakkuk etmiş. Hattâ bu on sene zarfında yüz defadan ziyade resmen “Neyle yaşıyor?” diye mahallî hükûmetlerden sormuşlar.

24) Sonra en zaif bir damar-ı insânî olan “şan ve şeref ve rütbe” noktasında bana çok elîm bir tarzda o zaif damarımı tutmak için emredilmiş. İhanetler, tahkirlerle, damara dokunduracak işkencelerle dahi hiçbir şeye muvaffak olamadılar. Ve kat’iyen anladılar ki,

25) onların perestiş ettiği dünya şan ve şerefini bir riyakârlık ve zararlı bir hodfuruşluk biliyoruz, onların fevkalâde ehemmiyet verdikleri hubb-u cah ve şan ve şeref-i dünyeviyeye beş para ehemmiyet vermiyoruz, belki onları bu cihette divane biliyoruz.(Emirdağ, I, 188)

26) Sonuç olarak şunları söyleyebiliriz, günümüzün tüketim kültüründe insanlar zaruret dışı bir çok masrafla karşılaşmakta, ve bunlara karşı da görenekle tiryakilik kazanmaktadırlar. Lakin çoğu zaman da kazandıkları ücretler, iştah duydukları şeylere yetmemektedir.

27)Bu hem çalışırken daha fazla kazanmak için insanı hileye sevk etmekte, hem de tüketmeye alışmış nefis ahlaksızlığa kapı aralamaktadır. Ehl-i dalalet maişet noktasında ehl-i imanı ifsad edebilmektedir ki, günümüzde canlı olarak görüyoruz. İktisat ve kanaat bu sorunlara çaredir.