Thread by @hadikhosroshah1

#رشتو1 #برجام #مذاکرات_وین #ایران_آمریکا
گره کور مذاکرات وین کجاست؟
هادی خسروشاهین/روزنامه نگار
گفت و گوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا در وین طی 6 مرحله سرانجام به یک سند پیش نویس رسید؛سندی که یک متن و 3پیوست دارد شامل رفع تحریم ها،اقدامات هسته ای و طرح اجرایی.

تقریبا 90 درصد این پیش نویس کامل شده است و طرفین گفت و گوها قرار است در دور هفتم پرانتزهای اندک باقیمانده آن را پر کنند. گزارش های غیر رسمی از مذاکرات هم نشان می دهد که طی این 6 دور گفت و گوها ایالات متحده با لغو یا تعلیق 6بخش(انرژی،پتروشیمی،بامک،خودروسازی،کشتیرانی و بیمه)

و در عین حال 748 نام و مقام موافقت کرده است و تقریبا از کل تحریم های وضع شده در دوره ترامپ 517 تحریم باقی مانده است که اکثرا در حوزه تروریسم،موشکی،حقوق بشر،سایبری و انتخابات تعریف می شوند و البته دولت بایدن به هیچ عنوان حاضر به لغو آنها نیست.)

شاید مهمترین تحریم باقی مانده در این حوزه ،تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بر اساس فرمان اجرایی 13949 به تاریخ 21 سپتامبر 2020 باشد)با این همه نشانه های دلگرم کننده ای از وین نمی آید و به نظر می رسد طی یک یا دو هفته آینده فضای پرچالشی در روابط ایران و غرب بوجود آید.اما علت چیست؟

واقعیت این است که دولت بایدن استراتژی کاملا متفاوتی نسبت به دولت اوباما دارد؛اگرچه هر دو دولت از حیث مفید بودن و ضرورت اجرای برجام از دیدگاههای تقریبا مشترکی برخوردارند؛با این همه تفاوت بزرگ این دو دولت به دو واژه کلیدی بازمی گردد.

در کانون سیاست خارجی اوباما کلید واژه sequence یا توالی قرار داشت؛یعنی دولت اول دموکرات ها قائل به حل گام به گام مشکلات خود با ایران بود اما این استراتژی بدلیل مخالفت های داخلی در واشنگتن،تعارض های منطقه ای و بدبینی مزمن در تهران نسبت به واشنگتن در همان زمان دولت اوباما ابترماند

،یعنی برجام قبل از اینکه در می 2018 توسط ترامپ به کام مرگ کشانده شود،مرده بود.بدلیل همین تجربه ناکام دولت بایدن کار خود را بر این کلید واژه متمرکز کرده است: simoltaneousیا همزمانی؛یعنی تجربه برجام نشان داد که نمی توان مشکلات با ایران را بصورت گام به گام یا بصورت متوالی و

پشت سر هم حل کرد؛یعنی حل یک مشکل قابلیت اشاعه همکاری ها به سایر حوزه ها را ندارد.(این استراتژی تقریبا در گزارش 10 هزار کلمه ای که ایلان گلدنبرگ و همکاران اش در آگوست 2020 به ستاد انتخاباتی بایدن و جیک سالیوان تحویل دادند،آورده شد و سپس از سوی دولت بایدن مورد پذیرش قرار گرفت)چرا؟

چون به زعم تیم بایدن ،آمریکا مجبور است برای ترغیب ایران به تفاهم با ایالات متحده در یک حوزه، بخش بزرگی از مهترین ابزار خود یعنی تحریم ها را از دست بدهد.در عین حال این تیم واقف است که هر یک از مشکلات امریکا با ایران بسیار پیچیده و به همان نسبت به زمان طولانی برای حل آن نیاز است.

پس راه حل چیست؟از نگاه دولت بایدن باید استراتژی همزمان را با برجام کلید زد ولی احیای آن را منوط به مرحله بعدی و همینطور مرحله بعدی را هم به اطمینان از مذاکرات در آینده منوط کرد و اتفاقا گره بزرگ در مذاکرات و شاید بتوان گفت دومینوی بحران از همین نقطه آغاز شده است.

از میان گزارش هایی که تاکنون منتشر شده است،می توان به این نتیجه گیری رسید که ایالات متحده پس از نشان دادن عزم خود برای لغو یا تعلیق بیش از هزار تحریم از دور چهارم گفت و گوها به ناگهان دستور کار جدیدی را وارد مذاکرات وین کرد و آن موضوع "همکاری های آینده" بود.

این همکاری ها از نظر آمریکا شامل سه بند است:1-توسعه روابط اقتصادی با ایران 2-اقدامات بیشتر برای اعتماد سازی و طولانی تر شدن روابط و 3-امنیت منطقه ای.اما تیم رابرت مالی برای اینکه ایران را در پذیرش این موضوع تحت فشار دیپلماتیک و سیاسی قرار دهد؛لغو دو تحریم حیثیتی را منوط به

گنجاندن این بندها به متن نهایی وین کرده است اما آن دو تحریم حیثیتی برای ایران چیست؟اول خروج نام سپاه از لیست تروریستی وزارت خارجه و دوم لغو تحریم های بیت رهبری.در واقع تیم آمریکایی از ابتدا با استراتژی مشخصی پای به وین گذاشته بود؛اول تلاش برای ورود ایران به مذاکرات احیای برجام،

دوم نشان دادن عزم آمریکا برای احیای برجام از طریق گسترش دادن دامنه لغو تحریم ها از تحریم های سبز به تحریم های زرد رنگ و در نهایت پس از ایجاد انگیزه لازم به ایران برای تداوم مذاکرات، گذاشتن کارت طلایی اش روی میز مذاکرات(همکاری های آینده)این استراتژی حساب شده چند خاصیت داشت

اول اینکه شکاف میان امریکا و اروپا را که پس از خروج ترامپ از برجام بوجود آمده بود،پر می کردودوم اینکه عزم یا حسن نیت ظاهری واشنگتن را در لغو تحریم ها و احیای برجام به جهان نشان می داد و سوم اینکه ایران را وارد بازی می کرد که در صورت برهم زدن آن با عواقب سیاسی و دیپلماتیکمواجه شود

.اما این استراتژی حساب شده واشنگتن به همینجا ختم نمی شود ؛پس از مشخص شدن هدف اصلی آمریکایی ها از احیای برجام و واکنش منفی ایران نسبت به آن طی دو هفته گذشته،واشنگتن فشارهای خود را در حوزه های سیاسی و میدانی به شدت افزایش داده است تا این متن مذاکره شده از سوی تهران

و مقامات ارشد کشور مورد پذیرش قرار گیرد.در اینجا به فهرستی کوتاه از اقدامات غرب در این بازه زمانی اشاره می شود:بلینکن:تاریخ خروج آمریکا از مذاکرات در حال نزدیک تر شدن است،بیانیه سه کشور اروپایی پس از نشست شورای حکام به تاریخ 9 جون،بیانیه تروئیکای اروپایی به تاریخ 20 جون

مبنی بر اینکه موفقیت در مذاکرات هسته ای تضمین شده نیست و گزارش آژانس به تاریخ 31 می و تند شدن اظهارات دبیر کل آژانس طی دو هفته اخیر(همه این اقدامات در راستای اعمال فشار سیاسی و دیپلماتیک برای پذیرش متن مذاکره شده انجام شده است)همچنین آمریکا در روزهای اخیر به فشارهای میدانی خود

نیز شدت بخشیده است از جمله مجوز بایدن برای حمله به گروههای نیابتی ایران (حشد الشعبی)در مرز عراق و سوریه.من این اقدامات را در سطح تاکتیکی مورد بررسی قرار می دهم؛به عبارت دیگر همه این اقدامات نشانه هایی برای برهم زدن بازی یا توافق با ایران حداقل در مرحله کنونی نیست

بلکه صرفا با این اعمال فشار تلاش می شود ایران پای متن موجود را امضا کند تا با این اقدام آمریکا بتواند این کشور را در باکس قرار دهد.اما در مقابل ایران از آن جهت که آمادگی ورود به پروسه توافق پایدار و تقریبا همه جانبه با آمریکا را پس از احیای برجام را ندارد،

در مقابل این اقدامات ،گام های تاکتیکی برداشته است.(تاکتیک علیه تاکتیک)در این چارچوب، این اقدامات ایران قابل بررسی و توجه است:نه تمدید و نه پایان دادن به توافق موقت با آژانس(تمدید دوفاکتو)،محدود کردن دسترسی بازرسان آژانس به سایت غنی سازی اورانیوم در نظنز

و تاکید بر ارائه تضمین از جانب واشنگتن برای عدم خروج دوباره از برجام (فشارهای سیاسی و فنی برای عقب نشاندن آمریکا از شرط همکاری های آینده و قید کردن آن در متن توافق وین)و فعال کردن نیروهای نیابتی خود در عراق،سوریه و یمن برای تحت فشار قراردادن آمریکا و نه برهم زدن بازی.

البته ایران از این بازی تاکتیکی استقبال می کند چرا که به این برداشت کلی رسیده است که زمان به سود این کشور و به زیان آمریکا است اما چرا؟همه چیز به نقطه گریز ایران باز می گردد.ایران با انباشت حدود 3هزار و 241 کیلوگرم اورانیوم غنی شده(طبق برجام ایران مجاز به داشتن 202 کیلوگرم

اورانیوم غنی شده بود)نقطه گریز خود را از یکسال برجام تقریبا به حدود 2ماه رسانده است.(ایران با راه اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته خود پس از خرابکاری نطنز تا کنون 6.5 کیلو گرم اورانیوم 60درصدی نیز تولید کرده است)در این میان برداشت غرب این است که اگر تهران همین مسیر را ادامه دهد

احتمالا می تواند خیلی زود نقطه گریز را به یک ماه هم برساند.از طرف دیگر در محاسبه زمانی ایران این نکته کلیدی وجود دارد که دولت بایدن در حال تغییر شفیت بزرگ در سیاست خارجی خود و تغییر کانون آن از خاورمیانه به شرق آسیا است و بدلیل همین ملاحظه قدرت ریسک پذیری اش به شدت افت کرده است.