Thread by @VishwambharMule

#Thread
#गुरुपौर्णिमा
श्रीगुरु आणि सद्गुरु :-
आषाढ शुद्ध पौर्णिमा हा दिवस भारतवर्षात 'गुरुपौर्णिमा' म्हणून साजरा केला जातो. प्रत्येक जीवाच्या जीवनात गुरूचे अनन्यसाधारण महत्व आहे. आज भारतातील दिव्य ज्ञानामृत केवळ आणि केवळ 'गुरू - शिष्य' परंपरारुपी
१/
#GuruPurnima2021
@ShefVaidya

गंगेतूनचं प्रवाहित होत होत आपल्यापर्यंत आले आहे.
भारतवर्षातील अनेक थोर ऋषीमुनींनी व संत मंडळींनी आपल्या दिव्यवाणीद्वारे गुरुमहिमा सांगितला आहे. त्यापुढे माझा हा लेख म्हणजे सूर्यप्रकाशासमोर एखाद्या पणतीच्या प्रकाशासारखे आहे. पण ह्या थोरामोठ्यांकडून जे
२/

काही मतीस कळाले ते मांडण्याचा प्रपंच इथे करत आहे.
आता महत्वाचा प्रश्न म्हणजे की 'गुरु' या शब्दाची व्याख्या काय? तर शास्त्रकारांनी गुरु ह्या शब्दाची व्याख्या अशी केली आहे की,
गुरु -
गु शब्दस्तु अंधकारः स्यात् रु शब्दस्तन्निरोधकः।अंधकारनिरोधत्वात् गुरु इति अभिधीयते ।।
३/

अर्थात 'गु' कार म्हणजे अज्ञानरुपी अंधकार व 'रु' कार म्हणजे त्या अंधकाराचा नाश करणारे ज्ञानरूपी तेज.
थोडक्यात सांगायचं तर जे आपल्या ज्ञानरूपी तेजाने अर्थात दिव्य ज्ञानाने शिष्याचा अज्ञानरुपी अंधकार दूर करतात तेच गुरु होय. इथे लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे की हे 'अज्ञान'
४/

कुठल्याही प्रकारचे असू शकते आणि ते दूर करणारा व्यक्ती किंवा वस्तू सुद्धा असू शकते. म्हणूनच तर नाथ भागवतात दत्तात्रय अवधूत सांगतात की,
"जो जो जयाचा घेतला गुण |
तो तो गुरु म्या केला जाण ||"
अर्थात त्यांनी ज्या ज्या कडून 'गुण' म्हणजेच ज्ञान घेतले त्यांना गुरु केले जसं की सूर्य,
५/

वायु,समुद्र,हत्ती,मधमाशी,मासा असे २४ वेगवेगळ्या प्रकारचे गुरु दत्तात्रयांनी केले. समर्थांनी पण दासबोधात सतरा वेगवेगळे गुरु सांगितले आहेत - मातापिता,मंत्रगुरू,यंत्रगुरु,राजगुरू,कुलगुरू,देवगुरू वैगरे.
ज्ञानेश्वरीत तर ठिकठिकाणी ज्ञानेश्वर महाराज आपले गुरू निवृत्तीनाथ महाराज
६/

यांची महती वर्णन करतात. त्यांचं त्यांच्या गुरूंवर निरतिशय प्रेम होते.
माऊली ज्ञानेश्वरीत बोलतात -
सायिखडयाचे बाहुले। चालवित्या सुत्राचेनि चाले।
तैसा माते दावीत बोले। स्वामी तो माझा।।१७६८।।
(ज्ञानेश्वरी अध्याय १८वा)
ज्याप्रमाणे बाहुलीचा खेळ करणारा दोरीच्या मदतीने बाहुलं
७/

चालवतो. त्याप्रमाणे माझे गुरु मला बोलवतात. म्हणजे गुरुंशिवाय विश्वात वावरणे केवळ अशक्य आहे.
मग गुरू आणि सद्गुरू वेगवेगळे असतात का? जर असतील तर मग सद्गुरू म्हणजे कोण? तर याचे उत्तर आहे की, केवळ गुरू जे असतात ते आपल्याला व्यावहारिक आणि सांसारिक गोष्टींचे आकलन करून देतात.
८/

तर सद्गुरुंविषयी सांगताना समर्थ दासबोधात वर्णन करतात की,
जो ब्रह्मज्ञान उपदेसी। अज्ञानअंधारे निरसी। जीवात्मया परमात्मयांसी। ऐक्यता करी।।
प्राणी मायाजळी पडीले। संसारदुःखे दुःखवले।
ऐसे जेणे मुक्त केले।तो सद्गुरू जाणावा।।
।।श्रीराम।।
(दासबोध गुरू लक्षण समास)
९/

म्हणजेच जे जीवास ब्रह्मज्ञानाचा उपदेश करतात. त्याचं मायारुपी विश्वाचे अज्ञान दूर करतात,संसार दुःखातून मुक्त करतात. जीवाची परमात्म्याशी ऐक्यता करतात ते सद्गुरू जाणावेत.
मनुष्य जन्माला येतो व त्याच्या अनात्म विवेकामुळे ह्या जन्ममरणरुपी संसाराला सत्य मानतो. ह्यातच गुंतून राहून
१०/

सुखादुःखास प्राप्त होतो.त्याला ह्या मायारूपी संसाराच्या मिथ्यत्त्वाची जाणीव सद्गुरू करून देतात व 'ब्रह्म सत्य जगन् मिथ्या।'हे सत्य पटवून देतात. सद्गुरू आपल्या ज्ञानाच्या होडीतून जीवास ह्या संसाररुपी भवसागरातून पार करून देतात.
सद्गुरु स्तवनात ज्ञानेश्वर महाराज अत्यंत गोड
११/

शब्दात सांगतात,
"मावळवीत विश्वाभासु | नवल उदयला चंडांशु |
अद्वयाब्जिनीविकाशु | वंदूं आतां ॥१॥" (ज्ञानेश्वरी अध्याय १६ वा)
जसा सद्गुरूरुपी सूर्याचा उदय होतो तसा साधकाचा 'विश्वाभास' अर्थात त्याचे अज्ञान दूर होते व अद्वैतरुपी कमळाचा विकास होतो. त्या सद्गुरूंना वंदन असो.
१२/

सद्गुरू कसे असतात यावर आचार्य विवेक चूडामणिमध्ये सांगतात -
ब्रह्मण्युपरतः शान्तो निरिन्धन इवानलः।
अद्वैतुकदयासिंन्धुर्बन्धुरानमतां सताम्।।
सद्गुरू हे ब्रह्मनिष्ठ असतात तसेच इंधनरहित अग्निसमान शांत व अकारण दयासिंधू असतात. अशा ह्या सद्गुरूंच्या चरणी शरण जाऊन त्यांना प्रार्थना
१३/

करावी की,
ब्रह्मानन्दरसानुभूतिकलितैः पूतैः सुशीतैः सितैः
र्युष्मद्वाक्कलशोज्झितैः श्रुतिसुखैर्वाक्यामृतैः सेचय।
संतप्तं भवतापदावदहनज्वालभिरेनं प्रभो
धन्यास्ते भवदीक्षणक्षणगतेः पात्री कृता स्वीकृता।।
हे ब्रह्मानन्दाने युक्त प्रभो संसाराग्निने तापलेल्या ह्या जीवास तुम्ही
१४/

तुमच्या ब्रह्मानुभवयुक्त वाणीने व पावन,पुनीत वाक् रुपी स्वर्णकलशरुपी निघणाऱ्या वचनांनी सिंचन करा. अशा प्रकारे प्रत्येक जीवाने अनन्यभावाने शरण जाऊन आपला उद्धार करून घ्यावा कारण सद्गुरू शिवाय आपल्या जीवनाला परीपूर्तता नाही.
१५/

शेवटी प्रत्येक आत्म्याचे मुक्ती हेच तर सर्वोच्च उद्दिष्ट आहे.
जया संगतीने विराग झाला ।
मनोदरीचा जडभास गेला ।
साक्षात परमात्मा मज भेटवीला ।
विसरू कसा मी गुरूपादुकेला ॥
अशा सद्गुरू चरणकमलांना वंदन करून थांबतो..!
धन्यवाद..!