Thread by @gscevher

1- Finansal piyasalarda işlem yapanların yaptığı en büyük hatalardan birisi nedir biliyor musunuz?
Ve bu hata çok kişi tarafından farkında bile olmadan sistematik olarak sürekli yapılır.

2- Bu hatanın bilimsel adı: Heuristic, yani kestirme çıkarımdır.
İnsanlar finansal piyasalarda işlem yapmadan hemen önce karar verme noktasında birçok değişkene bakarlar.

3- Açıklanan Finansal verileri, yurtiçi ve yurtdışında piyasalarla ilgili yapılan açıklamaları, haberleri, analist yorumlarını vs… takip ederler. Karşılarında olumlu olumsuz birçok veri ve bilgi vardır.

4- Şu kişi şu açıklamayı yaptı; olumsuz. Bu kişi bu açıklamayı yaptı; olumlu. Yurtdışı piyasalarında düşüş var; olumsuz. Dolar/TL düşüyor; olumlu. Bir analist düşecek diyor, birisi çıkacak diyor. Vs vs

5- Peki böyle bir durumda nasıl karar vereceksiniz? Hem olumlu hem olumsuz birçok veri ve bilgi depoladınız. Normal şartlarda bu verileri analiz ederek bir karar vermeniz gerek. Yani olumlu olumsuz verileri sistemli bir şekilde analiz ederek kararınızı şekillendirmeniz gerek.

6- Ancak şu bir gerçek ki, yeterince eğitilmemiş bir beyin, tembeldir.
İşte bu noktada beyniniz aşırı bilgi ile yüklendiğinde, bilgiyi analiz etme noktasında tembel davranır ve aslında daha önce de defalar kez işe yaramamış kestirme çözümler üretir.

7- Ve üretilen bu kestirme çözümler sonucunda verilen kararlar, genelde son birkaç olayı genelleme yaparak önyargıyla verilen kararlar olur. Yani, daha önce alınan birçok bilgi, veri, olumlu olumsuz durumlar bir kenara itilir, gerçekleşen son birkaç olaya göre karar verilir.

8- Örnek vermek gerekirse: “Geçenlerde kapa haber düştüğünde sert yükselmişti, şimdi de kap haberi bekleniyormuş, yükselişe gireyim.” (ama bu seferki kapta hisse düşer)

9- Veya “Geçenlerde merkez bankası faizi arttırdığında borsa sert yükselmişti, şimdi de arttırırsa sert yükselir.” (ama sonrakilerde hiçbir etki yapmadı)

10- Olayı teknik analiz kısmından örneklendirirsek:
“Şu hisse geçen direnci geçince %10 daha yükselmişti, şurda da şu direnç var, burayı da geçerse yükselir, ben yükselişe gireyim” veya “Geçenlerde de flama vardı, kırınca gitti, şimdi de flama var, hemen gireyim.”

11- Şu hisse düşeni kırınca gitmişti, bu da düşeni kırmış, hemen gireyim. (ama bu hisse düşeni kırınca gitmez)
Bir diğeri (genelde en sık rastlanılan) “İkidir adam paylaşıyor, hisseler gidiyor. Bir daha paylaşırsa sağlam giricem. (Paylaştı sen aldın ama gitmedi, gümledi)

12- Finansal piyasalarda hiçbir yöntem, sürekli çalışmaz. Özellikle Trading’de.
“Geçen de 50 ortalamadan dönmüştü, şimdi de döner” diyerek işleme girilmez. Şu tarihte de böyle bir oluşum olmuş, yükselmiş. Ama bu sefer yükselmeyebilir.

13- Fazla uzatmadan özetlersem, işlem kararları vermeden önce kararınızı durun bir düşünün, kestirme çözüm mü yapıyorsunuz? Son 2 olayı genelleyip önyargıyla mı karar veriyorsunuz? Bunu sorgulayın.

14- İnanın, farkında olmazsanız bu hatayı sürekli yaparsınız. Sonra da “Yahu hep bana mı denk geliyor, geçenlerde çalışmıştı şimdi ben aldım diye çalışmadı.” Diyerek piyasalardan şikayet edersiniz.
Ve hep kendinizin şanssız olduğunu düşünürsünüz.

15- Ama bunun şansla bir ilgisi yoktur. Beyinle ilgisi vardır. Kararlarınızı tekrar tekrar gözden geçirin.
Beyninizin tembelleşmesine izin vermeyin.
Herkese selamlar..