आज १५ डिसेंबर…

हिंदुपदपादशाह अजातशत्रु पुण्यश्लोक शाहूछत्रपतींची २७२ वी पुण्यतिथी.

महाराजांच्या पुण्यस्मृतिस त्रिवार वंदन💐🙏🏼

आजच्याच दिवसाचे अवचित्य साधून सर्वांसमोर एक अत्यंत महत्त्वाचा, प्रकाशित परंतु दुर्लक्षित असलेला कागद सादर करत आहे.

१/५
१७४९ मध्ये पुण्यश्लोक शाहूछत्रपतींनी २ याद्यांद्वारे मराठा साम्राज्याची सगळी जबाबदारी श्रीमंत नानासाहेब पेशव्यांवर सोपवली हे तर सर्वश्रुत आहे.

या दोन याद्यांसोबतंच शाहूछत्रपती आणि नानासाहेब यांच्यात झालेल्या कराराचा करारनामा देखील अस्तितवात आहे.

२/५
काही दिवसांपूर्वी माझे मार्गदर्शक व मित्र, इतिहास संशोधक व लेखक @kasturekaustubh यांनी मला या करारनाम्याबद्दल सांगितले.

हा करारनामा रियासतकार सरदेसाईंनीच ‘ऐतिहासिक पत्रव्यवहार’ मध्ये प्रकाशित केलेली आहे. दुर्दैवाने हा करारनामा दुर्लक्षित राहिला.

३/५
शाहूछत्रपती नानासाहेबांमध्ये झालेल्या करारातील काही अत्यंत महत्त्वाचे मुद्देः

🔸पेशव्यांव्यतिरिक्त राज्य राखून चालवण्यायोग्य कोणी नव्हते ह्याची खातरजमा छत्रपतींना झालेली.

🔸सगळे सरदार, कारकून, चाकर व सर्व राजमंडळ शाहूछत्रपतींनी नानासाहेबांना दिलेले. (सांगोल्याचे बीज)

४/५
शाहूछत्रपतींनी ‘राज्य राखण्याची’ केलेली आज्ञा नानासाहेबांनी “महाराजाचे पाय दिव्य” म्हणत मान्य केलेली.

या करारनाम्यावरुन पुन्हा एकदा पुण्यश्लोक शाहूछत्रपतींचा नानासाहेब पेशव्यांवर असलेला विश्वास आणि नानासाहेबांची स्वामीनिष्ठा सिद्ध होते!

संदर्भः ऐतिहासिक पत्रव्यवहार ले.८३

५/५

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Devashish Kulkarni

Devashish Kulkarni Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @AjaatShatrruu

16 Nov
#Thread: शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे आणि एक साहेबप्रेमी

“राजर्षि शाहू छत्रपती आणि लोकमान्य आयुष्यभर भांडले. आरोपांची राळ उडवली. पण लोकमान्य गेल्याची वार्ता शाहू छत्रपतींना कळल्यावर शाहू छत्रपती ‘मोठा लढवय्या पुरूष गेला’ म्हणून जेवत्या ताटावरून उठले”.

- सचिन खोपडे-देशमुख

१/५
फेसबूक वर सक्रिय असणाऱ्यांपैकी बहुतांश लोकांसाठी सचिन खोपडे-देशमुख हे नाव काही नवीन नाही.

काल शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे ह्यांचे निधन झाले. निधनानंतर समाज माध्यमांवर अनेक लोकांनी त्यांचे संस्कार व वैचारिक दारिद्र्य दाखवत बाबासाहेबांच्या निधनावर आनंद व्यक्त केला.

२/५
काल घडलेल्या विकृतीवर सचिन खोपडे-देशमुख यांनी एक लेख लिहीत आपल्या भावना व्यक्त केल्या आहेत.

प्रत्येकाने हा लेख अवश्य वाचावा👇🏼

माझी आणि सचिन जी ह्यांची विचारधारा आणि राजकीय कल हा पूर्णपणे विरुद्ध आहे.

पण तरी देखील अनेक वेळेला त्यांनी दाखवलेला तर्कशुद्धपणा मला आवडतो.

३/५
Read 5 tweets
15 Nov
शिवशाहीर श्रीमंत #बाबासाहेब_पुरंदरे ह्यांच्या अंत्यदर्शनासाठी अथांग जनसागर लोटलेला.

तरुण युवक-युवतींपासून वृद्धांपर्यंत प्रत्येकाने आपल्या लाडक्या बाबासाहेबांचे अंतिम दर्शन घेतले.

सरस्वतीपुत्राने आयुष्यात काय कमवले हे आज लोकांच्या डोळ्यातील आश्रू बघून लक्षात आले.

२/६
पद्मविभूषण आणि महाराष्ट्रभूषण या सारख्या पुरस्कारांचे मान वाढवणाऱ्या बाबासाहेबांचे अंत्यविधी शासकीय इतमामात झाले.

२१ बंदूकांची सलामी देण्यात आली. हा मान मोलाचाच. परंतु लोकांच्या डोळ्यातून वाहणारे आश्रू हीच बाबासाहेबांची खरी कमाई होती.

३/६
अनेक मान्यवरांसह, अथांग जनसागराच्या उपस्थितीत बाबासाहेबांना अखेरचा निरोप देण्यात आला.

हजारोंच्या गर्दीत आणि त्या २१ बंदूकांच्या सलामीच्या आवाजात देखील वैकुंठातील स्मशानशांतता इतिहासपुत्राच्या जाण्याने निर्माण झालेल्या पोकळीची जाणीव करुन देत होती.

४/६
Read 5 tweets
29 Oct
#इतिहासाच्या_पाऊलखुणा

जेव्हा एक १७ वर्षांचा तरुण आपल्या मातोश्रींना उपदेश करतो की -

“वेळ कायम राहत नाही, ती बदलते, तेव्हा आत्ता उदास होऊ नकोस, योग्य वेळ येईपर्यंत थांब. मी सुद्धा त्याकरताच आत्ता नमतं घेतो आहे. एकदा का संधी आली की मग तिचं सोनं करणं हे आपल्या हाती आहे”.

१/५
“…काळ सदैव सारखा असतो असा अर्थ नाहीं…”

- श्रीमंत थोरले माधवराव पेशवे

घरातल्या आणि बाहेरच्या शत्रुंशी लढताना देखील थोरल्या माधवरावांचे हे उद्गार त्यांच्या महानतेबद्दल बरंच काही सांगून जातात.

२/५
माधवरावांच्या आयुष्यातला एक महत्त्वाचा गुण म्हणजे - परिस्थिती काहीही असो, खचून न जाणे !

१६ व्या वर्षी स्वराज्यची शपथ घेणारे शिवछत्रपती असो वा १६ व्या वर्षी ह्याच साम्राज्याची जबाबदारी घेणारे थोरले माधवराव असो, आजच्या पिढीने ह्या महापुरुषांकडून शिकण्यासारखे खूप काही आहे.

३/५
Read 5 tweets
27 Oct
ह्या ‘लंगोटी दोस्ती’ च्या बंडलबाजी वर काही न बोललेलंच बरं.

HSRA बद्दल बोलूयात.

चौरी-चौरा घटनेनंतर गांधींनी कांग्रेसमध्ये कोणालाही न विचारता असहकार आंदोलन (Non-Cooperation Movement) मागे घेतले.

कांग्रेस चा एक युवा गट गांधींच्या या निर्णायावर नाखूश होता.

१/९
राम प्रसाद बिस्मील यांच्या नेतृत्वाखाली या गटाने १९२२ मध्ये गया मधील कांग्रेस आधिवेशनात गांधींचा खूप विरोध केला.

या मुळे १९२३ मध्ये कांग्रेस चे २ गट पडले - स्वराज पार्टी (मोतीलाल नेहरु व चित्तरंजन दास यांच्या नेतृत्वाखाली) आणि बिस्मील व त्यांच्या युवा क्रांतिकारांचा एक गट.

२/९
१९२४ मध्ये बिस्मील यांनी प्रयागराज येथे सच्चिंद्रनाथ सान्याल यांच्याबरोबर या क्रांतिकारी पक्षासाठी एक संविधान लिहीले.

३ ऑक्टोबर, १९२४ रोजी कानपूर मधील बैठकीत ह्या पक्षाचे नाव Hindustan Republican Association (HRA) ठेवण्यात आलं.

३/९
Read 9 tweets
23 Sep
#Thread : एकता

गेल्या काही दिवसांपासून ‘मराठ्यांच्या राज्याचा अखेर’- ह्या विषयावरचे समकालीन संदर्भ चाळताना यशवंतराव होळकर यांची काही महत्त्वाची पत्रे वाचनात आली.

त्यावेळची आणि आजची परिस्थिती काही वेगळी नाही. म्हणूनंच प्रत्येकाने यशवंतरावांचे विचार आत्मसात करणे गरजेचं आहे.

१/१४
महादजींच्या मृत्यूनंतर त्यांचे दत्तकपुत्र दौलतराव ह्यांच्या हाती सत्ता आली.

दौलतराव महत्वाकांक्षी होते. तुकोजी होळकरांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्या ज्येष्ठ पुत्रास (काशीराव) हाताशी धरुन सगळी सत्ता स्वतःकडे घ्यायची होती.

रावबाजी तर पहिल्यापासून दौलतरावाच्या अमलाखाली होते.

२/१४
पण नाना फडणवीस आणि मल्हारराव होळकर ह्यांना हे मान्य नव्हतं. मल्हारराव कर्तृत्ववान होते.

पेशवे-शिंदे-होळकर ह्यांच्यात रावबाजी-दौलतराव-काशीराव आणि नाना-मल्हारराव असे गट निर्माण झालेले.

नानाच्या भितीमुळे बाजीरावाने दौलतरावास पुण्यात ठेवून घेतलेलं.

३/१४
Read 14 tweets
18 Sep
छायाचित्रांचा #Thread : पुण्याचा गणेशोत्सव (२०२१)

गेल्या वर्षी (२०२०) कोरोनामुळे नेहमीसारखा गणेशोत्सव साजरा करता आला नाही.

पण ह्या वर्षी काही राहवलं नाही. म्हणून काळजी घेऊन श्रींच्या दर्शनासाठी गेलेलो.

🔸मानाचा पहिला : कसबा गणपती

#मराठी #Pune

@ShefVaidya @aparanjape

१/१२
🔸मानाचा दुसरा : तांबडी जोगेश्वरी गणपती

२/१२
🔸मानाचा तिसरा : गुरुजी तालीम गणपती

३/१२
Read 12 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal

Or Donate anonymously using crypto!

Ethereum

0xfe58350B80634f60Fa6Dc149a72b4DFbc17D341E copy

Bitcoin

3ATGMxNzCUFzxpMCHL5sWSt4DVtS8UqXpi copy

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!

:(