Thread by @razor0fOccam

zeka (her ne ise) iki ceşit olduğu söylenir biliyosunuz. akıcı ve kristalize tip zeka.

o ayrı bi tartışma konusu. jenerasyon geçişlerindeki flynn etkisi falan karışık ve akademik konular.
benim meramım biraz başka. bu iki tip zekanın harmanıdır belki...

thoughtco.com/fluid-crystall…

evrim sürecinde ayrıştığımız nokta konuşma, iletişim, sonra yüksek bilinç derecesi ve nihayet zeka olabilir. yani bir şekilde elenmemişsek bunun sebebi bizi ayrıştıran özelliğimiz zeka olsa gerektir.
nasıl kantite edilir bilemem ama kalitesi gayet rahat ölçülebilir bu minvalde.

nasıl? evrim, bir dereceye kadar değişen koşullara -bunu biz yapıyor olsak dahi- ayak uydurma savaşından galip çıkmak ile ilgiliyse, ben zekanın tanımında da bunu gayet kullanabilirim gibime geliyor. değişen koşullara hızlı adaptasyon (kültür, yemek, vs vs) haklı olabilirim.

heyecan verici teoriler. afrika’dan, yani beşiğimizden uzaklaştıkça “sözde” IQ skorlarının artıyor olma sebebi evrim hanım’ın değişime uyma, yeni yurtlara adaptasyon baskısı olabilir. ağırlıkla, enfeksiyonların birincil sebep olması da makul bi çıkarım.
scientificamerican.com/article/why-is…

girdiği ortamı, kültürü vs hızlı şekilde öğrenip, benimseyip ona adapte olan insanların zeki olduğunu düşünürüm. pragmatizm kullanıp gösterişli minnoş değişimlere ayak uyduranlardan bahsetmiyorum. radikal değişimlerde dahi kültür şokuyla sarsılmayanlar benim kastım. neyse, NN

bu konuyu çok fazla “deşmek” dahi ırkçılıkla ilişkilendiriliyor bu arada. yani lehte yahut aleyhte ne söylerseniz söyleyin, kaynak ne olursa olsun linç tehlikesi var (belki haklı olabilir. maliyeti açısından. dilim varmasa da politik doğrultma gerekebilir)
yine de devam edeyim..

yukarıda yazdım. IQ+pisa test sonuçlarının dağılımındaki enteresanlık, araştırmayı ve üzerine düşmeyi insanın meraklı bi varlık olması sebebiyle (en naif çıkarım) elzem kılıyor.
öncelikle her zaman su altin kurali aklimizda tutalim; “her korelasyon, nedensellik anlamina gelmez”

su kesin; korelatif anlamda en kuvvetli faktör “prevalence of disease”. yani bebeklik dönemi salgin hastaliklarin yayilimi/orani, baska herseyden (gdp, egitim duzeyi, renk, vs) daha yuksek (roh=(-)0.89)
ancak imkanlar/gdp konusunu da acmak lazim.
royalsocietypublishing.org/doi/full/10.10…

en ses getiren çalışma donald templer-hiroko arikawa ikilisine ait. hatta sciencedirect ortamında earl hunt ile tekme tokat kavga ediyorlar 😅
şuradan;
sciencedirect.com/science/articl…

çalışma nedensellik üzerine sadece akıl yürütebiliyor. salgın hastalık çalışması gibi sağlam nedensellik altyapısı yok. deri rengi, sıcaklık ortalaması ve gdp faktörlerinin global IQ korelasyonlarına bakınca deri rengi fark atıyor. jared diamond’ın hakkını veriyorlar ama yine de

ancak esas oğlan; yani salgın hastalık-IQ ilişkisi (sadece IQ değil burada. PISA sonuçları da) hala en sağlam dikilen teori. tepki çeken çalışmaya yaptığı atıf şu. oldukça makul bir açıklama çünkü
1) arikawa’yı kendi silahı ile vuruyor.
2) devam çalışmalarda teyit ediliyor.

gelelim en başa, değişen ortam tezine. favorim kanazawa, ki kurduğu akıl yürütme yolu ve korelasyon (beşikten uzaklaştıkça IQ artışı) kolay reddedilemeyecek gibi görünüyor. “bilinçsizce”, deri renk’çi teorinin yararına çalışıyor olsa da, salgın’cı tayfa için de çalışıyor.

hmps!
ırkçı olmakla, ırkçı argüman arasında fark olabileceğini bir düşünün derim
ırkçı argümanları destekleyebilecek çalışma sonucu/açıklaması beni/çalışmayı yapanı ırkçı yapmaz. yapsa yapsa fizibilite bilmeyen bi patavatsız yapar. (kötü niyetli de yapmaz)
#canımızsıkılmasınnotu