Thread by @timbooth75

1- Türkiye'de yürütülmekte olan COVID-19 aşı adaylarının bazılarının hayvan deneylerinin tamamlandığı açıklandı. Bunun için çalışan tüm bilim insanlarının emeğine sağlık. Bundan sonraki süreç bu zamana kadar olandan çok daha zor ama aşı çalışmalarının başlanması da önemli.

2- Yerli, milli denilebilir; aşı lojistiğinin ülkenizde olması çok önemlidir ama COVID-19 gibi tüm dünyayı ilgilendiren bir hastalıkta, geliştirilme olasılığı olan tüm aşı adaylarının global kullanıma uygun olması önemli. Çalışan bilim insanları da bunu hedefliyordur eminim.

3- Şu ülkenin aşısı, bu ülkenin aşısı sözlerinden diğer ülkeleri için de rahatsız olduğum gibi, bizim ülkemizde geliştirilmesi durumunda bilim insanlarının global kullanım için Türkiye'de geliştirdiği aşı demeyi tercih ederim.

4- Bu aşamada ilk beklediğimiz tamamlanan deneylerin uluslararası hakemli dergilerde yayın haline gelmesi. Aynı dönemde de artık Faz 1 çalışmaları öncesi aşının doz, adjuvan ve diğer ekleri ile formülasyonu ve ilk üretimi aşaması var.

5- Eğer her şey yolunda giderse Faz 2 de Türkiye'de planlanacaktır ama Faz 3'de mutlaka uluslararası işbirlikleri ile, aşının farklı ülkelerden de gönüllü alınan çalışmaların yapılması. Bu süreçler zaman alan süreçler ama aşı teknolojilerinin geliştirilmesinde rol oynayacaktır.

6- Hayvan deneylerinden sonrası ne kadar sürüyor derseniz, şu an Faz 3 aşamasında olan aşı adaylarını pre-klinik çalışmaları Mart ortasında tamamlamıştı. Dolayısı ile en iyi ihtimal ile 1 yıl gibi süreye gereksinimler var ülkemizdeki aşı adaylarının da.

7- Aşı geliştirilmesinde COVID-19 aşı sürecindeki tüm çalışmalar, aşı konusunda çalışan bilim insanlarına teknik ve lojistik eksiklileri görme ve tamamlama olanağı sağlayacaktır. Bunların desteklenmesi durumunda daha net başarılar sağlanması mümkün olacaktır.

8- Salgının başından beri aşı hazır, yarın çıkacak, şu tarihe hazır söylemlerinin geçerli olmadığını gördük. Aşının geleceği tarih (eğer yolunda giderse) Faz 3 çalışmalar sonunda etkin ve güvenilir aşının bulunmasıdır. Ben kişisel olarak umutlu ve temkinli olmayı seçtim hep.

Not: Sağlık Bakanlığı açıklamasında "meydan okuma" sözü ile ilgili mesajlar gelmiş, orada kastedilen "challlenge" çalışması. Aşıyı yaptığınız deneyde, aşı yapılması sonrası virüs veriyorsunuz ve aşı koruyuculuğunu akciğerde ve/veya burunda değerlendiriyorsunuz.