Thread by @Sotiropoulos

Στις 4 Δεκεμβρίου θα συνεδριάσει η Ολομέλεια του ΣτΕ για την έκδοση οριστικής απόφασης σχετικά με την απαγόρευση των συναθροίσεων κατά την πρόσφατη απόφαση του αρχηγού της αστυνομίας. #thread #humanrights #echr #Covid19gr #constitution #freedomofassembly #righttoprotest

Απ' όσο γνωρίζουμε από την δημοσιότητα, στο ΣτΕ έχουν προσφύγει ένα πολιτικό κόμμα (ΜέΡΑ25), ένα σωματείο (Ελληνική Ένωση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) και μεμονωμένοι πολίτες με τα ένδικα βοηθήματα της αίτησης ακύρωσης και της αίτησης αναστολής κατά της απόφασης του Aρχηγού ΕΛΑΣ.

Η αίτηση αναστολής είχε και αίτημα προσωρινής διαταγής, το οποίο απορρίφθηκε, ενώ σήμερα ανακοινώθηκε η απόρριψη του αιτήματος αναστολής, πάλι για λόγους "δημοσίου συμφέροντος", δηλαδή για λόγους δικομνομικούς που προβλέπονται από το άρθρο 52 του π.δ.18/89

κι όχι με αναφορά στην συνταγματική διάταξη του άρθρου 11 που ορίζει το ατομικό δικαίωμα και τους επιτρεπτούς περιορισμούς του.

Εξακολουθεί, λοιπόν, να εκκρεμεί η συζήτηση της αίτησης ακύρωσης, η οποία καλείται να επιλύσει το θέμα επί τη βάσει του συνταγματικού ερωτήματος. Η υπόθεση δεν "κλείνει" λόγω της γνώμης της Επιτροπής Δημόσιας Υγείας που ομόφωνα έκρινε ότι πρέπει να απαγορευθούν οι συναθροίσεις.

Η Επιτροπή αυτή είχε γνωματεύσει και ότι για λόγους δημόσιας υγείας πρέπει να σταματήσει η κυκλοφορία αυτοκινήτων σε δρόμους της Αθήνας που γίνονταν έργα για τον "μεγάλο περίπατο", κάτι το οποίο απερρίφθη δικαστικά.

Νομικά, δηλαδή, το ίδιο το ΣτΕ άσκησε δικαστικό έλεγχο ως προς την αιτιώδη συνάφεια της εισήγησης της Επιτροπής προς τον ίδιο τον περιορισμό του δικαιώματος, επομένως, μόνη η γνωμάτευση της Επιτροπής δεν συνιστά λόγο που "κλείνει" το θέμα.

Υπάρχει χώρος για την δικαιοδοτική κρίση όχι βέβαια επί των ιατρικών θεμάτων, αλλά επί της αιτιώδους συνάφειας των ιατρικών εισηγήσεων σε σχέση με τα επιβαλλόμενα κάθε φορά διοικητικά μέτρα.

Μπορεί μεν το άρθρο 30.2 του π.δ.18/89 να ορίζει ότι η δίκη καταργείται αν μετά την αίτηση ακυρώσεως και έως την πρώτη συζήτηση η πράξη έπαυσε να ισχύει, αλλά υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις: αν ο αιτών επικαλείται ιδιαίτερο έννομο συμφέρον που δικαιολογεί την συνέχιση της δίκης.

Εάν για παράδειγμα σε κάποιον αιτούντα επιβλήθηκε πρόστιμο, έχει ιδιαίτερο έννομο συμφέρον να συνεχιστεί η δίκη, διότι τα διοικητικά δικαστήρια στα οποία μπορεί να προσφύγει για το πρόστιμο δεσμεύονται από την νομολογία του ΣτΕ κι επομένως έχει κάθε λόγο να έχει πρώτα απόφαση ΣτΕ

Εξάλλου, κρίση επί της ουσιαστικής συνταγματικότητας μπορεί να περιλαμβάνεται ακόμη και σε μια απόφαση που τελικά καταλήγει ότι η δίκη καταργείται. Τίποτε δεν το απαγορεύει αυτό στην Ολομέλεια.

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η επόμενη εξαίρεση του ίδιου άρθρου: αν η παύση της ισχύος της προσβαλλόμενης πράξεως οφείλεται στο ότι αυτή ήταν περιορισμένης χρονικής ισχύος και μετά τη λήξη της εκδόθηκε νεότερη πράξη ομοίου περιεχομένου", η δίκη συνεχίζεται.

Εάν λοιπόν, ενόψει της επετείου δολοφονίας Γρηγορόπουλου, ο Αρχηγός της Αστυνομίας εκδώσει άλλη μια τέτοια γενική απαγόρευση συναθροίσεων ως μέτρο λόγω COVID-19, τότε οι αιτούντες έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν την συνέχιση της δίκης.

Συγκεκριμένα, "η δίκη δεν καταργείται αν ο αιτών προβάλει με δικόγραφο, κατατιθέμενο έξι (6) πλήρεις ημέρες πριν από την πρώτη συζήτηση της υποθέσεως, σχετικό ισχυρισμό και ζητήσει τη συνέχιση της δίκης".

Αυτό βέβαια συνδέεται με τον προσδιορισμό δικασίμου πριν την λήξη της ισχύος της νέας απόφασης, αλλά με ένα αίτημα προς την Πρόεδρο του ΣτΕ, το θέμα μπορεί να διευθετηθεί.

Έτσι, η συνέχιση της υπόθεσης εξαρτάται από το εάν ο αρχηγός της αστυνομίας απαγορεύσει τις επόμενες αναμενόμενες συναθροίσεις.

Μία τρίτη δυνατότητα είναι να προσβληθούν δικαστικά τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε συμμετέχοντες στην συνάθροιση, στα διοικητικά δικαστήρια, τα οποία μπορούν να παραπέμψουν απευθείας (χωρίς να δικάσουν) τις υποθέσεις στο ΣτΕ.

Οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή μέσο ενώπιον οποιουδήποτε τακτικού διοικητικού δικαστηρίου μπορεί να εισαχθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας με πράξη τριμελούς επιτροπής, ύστερα από αίτημα ενός των διαδίκων ή του Γενικού Επιτρόπου

των διοικητικών δικαστηρίων, όταν με αυτό τίθεται ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων (άρθρο 1 παρ. 1 Ν.3900/2010).

Δηλαδή έστω και ένα πρόστιμο αν προσβληθεί σε διοικητικό δικαστήριο μπορεί να παραπεμφθεί στο ΣτΕ, χωρίς να χρειαστεί να το δικάσει το διοικητικό πρωτοδικείο ή εφετείο.

Αλλά ακόμη κι αν δεν παραπέμψουν απευθείας για εκδίκαση την υπόθεση στο ΣτΕ, τα διοικητικά δικαστήρια που θα δικάσουν τα πρόστιμα έχουν την ευχέρεια να υποβάλουν σχετικό προδικαστικό ερώτημα στο ΣτΕ

το οποίο θα απαντήσει με προδικαστική απόφασή του, όπου βέβαια θα έχει λύσει το θέμα της συνταγματικότητας (άρθρο 1 παρ. 2 Ν.3900/2010).

Στην περίπτωση που το διοικητικό πρωτοδικείο δεν παραπέμψει την υπόθεση για προδικαστικό ερώτημα στο ΣτΕ και απορρίψει την προσφυγή, ο αιτών δεν χρειάζεται να πάει στο διοικητικό εφετείο. Μπορεί να προσφύγει απευθείας στο ΣτΕ με αίτηση αναίρεσης.

Συγκεκριμένα, ο νόμος ορίζει ότι "κατ' αποφάσεως διοικητικού δικαστηρίου που κρίνει διάταξη τυπικού νόμου αντισυνταγματική ή αντίθετη σε άλλη υπερνομοθετική διάταξη, χωρίς το ζήτημα αυτό να έχει κριθεί με προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας

χωρεί ενώπιον αυτού, κατά παρέκκλιση από κάθε άλλη διάταξη, αίτηση αναιρέσεως, αν πρόκειται για διαφορά ουσίας, ή έφεση, αν πρόκειται για ακυρωτική διαφορά" (άρθρο 2 Ν.3900/2010).

Βεβαίως οι ήδη προσφεύγοντες που απορρίφθηκε το αίτημα τους για προσωρινή διαταγή μπορούν να προσφύγουν απευθείας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβίαση του άρθρου 11 της ΕΣΔΑ, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να αναμένουν από το ΣτΕ οποιαδήποτε συνέχιση της δίκης.

Όπως αποδείξαμε στην απόφαση πέρσι με την απόφαση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Παπαγεωργίου κ.α. κατά Ελλάδας (31.10.2019), όταν το ΣτΕ δεν παρέχει ε γ κ α ί ρ ω ς αποτελεσματική δικαστική προστασία σε πολίτες που επικαλούνται δικαίωμα της ΕΣΔΑ,

ακόμη κι αν θεωρητικά προβλέπονται κάποιες δυνατότητες στον νόμο, εφόσον δεν υπάρχει ειδική νομολογία που να υποστηρίζει την αποτελεσματικότητά τους στην πράξη, οι ενδιαφερόμενοι θεωρείται ότι έχουν εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα μέσα.

Εκτός όμως από το ΕΔΔΑ, οι ήδη προσφεύγοντες έχουν την δυνατότητα να προσφύγουν με ατομική προσφυγή ενώπιον της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Η.Ε. για παραβίαση του δικαιώματος στη συνάθροιση που κατοχυρώνεται και από το Διεθνές Σύμφωνο Ατομικών και Πόλιτικών Δικαιωμάτων

Η Επιτροπή αυτή δεν είναι βέβαια δικαιοδοτικό όργανο, αλλά πολλές φορές έχει επιστρέψει υποθέσεις στην Ελλάδα (για παράβαση του ΔΣΑΠΔ) και την έχει υποχρεώσει να επανεισάγει υποθέσεις στην Δικαιοσύνη και να τις ξαναδικάσει.

Επίσης έχει υποχρεώσει την Ελλάδα να λάβει "προσωρινά μέτρα", δηλαδή διοικητικές ρυθμίσεις για την ορθή εφαρμογή των δικαιωμάτων που προβλέπει το ΔΣΑΠΔ.

H υπόθεση, λοιπόν, παραμένει ανοικτή ως προς την τελική δικαστική κρίση. Υπάρχουν ακόμη πολλά στάδια, τα οποία σαφώς και δεν επιλύονται με τις προσωρινές αποφάσεις επί των αιτήσεων αναστολής εκτέλεσης. Η ουσία έχει μέλλον.