सणाच्या पहाटेचा पहिला प्रहर..आदल्या दिवशी रात्री १२ वाजेस्तोवर का जागलेली असेना ती.. त्यादिवशी पहाटे ३ च्याटोलला तिनं उठावं..डाळ शिजत घालावी..लगबगीनं पोळ्यांसाठी कणिक मळून ठेवावी आणि पाटा-वरवंटा घेऊन डाळीचं पुरण वाटावं..सणासुदीला आईचा बेत असतो पुरणपोळीचा.
#खाद्यसंस्कृती #थ्रेड #म
#खाद्यसंस्कृती #थ्रेड #म
समाजाला जशी संस्कृती असते..तशी ती खाद्यपदार्थांनाही असते.. पण या दोन्ही संस्कृतींचा भार स्त्रियांच्या खांद्यावर असतो.. बाकी पुरुष नुसते बडेजाव मारण्यातच पुढं असतात..बहुतांश वेळा.
पाट्यावरच्या कणकेला वरवंट्याचे घाव घालणारी आई..प्रत्येक घावाला तिनं प्रेम ओतावं..त्याचीच चव आम्हाला.
पाट्यावरच्या कणकेला वरवंट्याचे घाव घालणारी आई..प्रत्येक घावाला तिनं प्रेम ओतावं..त्याचीच चव आम्हाला.
लोहाराचा भाता चालावा तशी चूल धगधगावी..त्या धगित तापलेल्या तव्यावर पुरण भरून लाटलेली पोळी पडावी..अखंड दुरडी भरस्तोवर तिनं पोळ्यांचा रतीब घालावा..पोराबाळांना चांगल्या दोनरोज पुरतील एवढ्या पोळ्या तिनं दिवस उगवायला बनवाव्यात.
तांबडं फुटायला तिनं येळवणीच्या आमटीला फोडणी दिलेली असते.
तांबडं फुटायला तिनं येळवणीच्या आमटीला फोडणी दिलेली असते.
पुरणात गूळ किती घालायचा..डाळीला पाणी किती ठेवायचं..मीठ किती?..कणिक किती आणि कशी मळायची..सगळं सगळं झोपेतही ऍक्युरेट करणारी ती सुगरण..जणू पंचपक्वान बनवण्यासाठीच ती जन्माला आली.
आईनं बनवलेली पुरणपोळी आणि सोबतीला असलेली तिच्याच हातची येळवणीची आमटी. अन्न हे पूर्णब्रह्म याचीच ती साक्ष.
आईनं बनवलेली पुरणपोळी आणि सोबतीला असलेली तिच्याच हातची येळवणीची आमटी. अन्न हे पूर्णब्रह्म याचीच ती साक्ष.
उन्हाळभर राबून बनवलेल्या सांडगे, कुरुड्या, पापड, भातुड्या..यांचं तळण बनवून तिनं रचलेली शिग पाहून आमच्या तोंडाला पाणी सुटावं.. आमचा हात त्या पदार्थाकडे जायला..आई दुरूनच ओरडायची. 'लांब हो..अगोदर मला नैवेद्य काढायचा आहे..'
देव असो की नसो..आई बोलली ना देवाला नमस्कार कर..विषय संपायचा.
देव असो की नसो..आई बोलली ना देवाला नमस्कार कर..विषय संपायचा.
अन्न बनवताना स्त्री त्यात प्रेम, माया ओतत असते.. म्हणून ते अन्न खाद्यसंस्कृती या नावाखाली अजरामर होऊ जातं..हौसेने वेगवेगळे पदार्थ बनवून कुटूंबाला खाऊ घालणारी प्रत्येक सुगरण या संस्कृतीची पाईक आहे..त्यांना त्यांचा मान द्यायला हवा.
कोणत्या वेळी काय, कसं बनवायचं यात त्या गुरू असतात.
कोणत्या वेळी काय, कसं बनवायचं यात त्या गुरू असतात.
जन्म बाईचा खूप घाईचा... सकाळी सकाळी न्याहरीची गडबड असावी.. आईनं गरम गरम भाकरीसाठी चुलीवर तवा लावावा.. निम्मी भूक तिथंच संपावी.. लाकडी काठवटीत तिची कणकेवर पडणारी थाप..सोबतीला वाजणारी काकणांची किणकिण.. तेलचटणी सोबत संगीतमय न्याहरी आजही आम्हाला मिळावी.. याउपर भाग्य ते काय असावे?
सणांचा सण दिवाळी म्हणजे प्रत्येक सुगरण स्त्रीसाठी कुंभमेळाच..दरवर्षी भरणारा.
सामानाची जमवाजमव करण्यापासून ते फराळ भरून यजमानांच्या पुढ्यात ठेवलेल्या प्लेटपर्यंत..प्रत्येक सुगरण पदर खोचून उभी असते..दिवाळीच्या फराळाला चव येते ते या परिश्रमाचं चीज.
चिवडा, लाडू, चकली..आणि आईचं प्रेम.
सामानाची जमवाजमव करण्यापासून ते फराळ भरून यजमानांच्या पुढ्यात ठेवलेल्या प्लेटपर्यंत..प्रत्येक सुगरण पदर खोचून उभी असते..दिवाळीच्या फराळाला चव येते ते या परिश्रमाचं चीज.
चिवडा, लाडू, चकली..आणि आईचं प्रेम.
श्रीमंतीत माजू नये आणि गरिबीत लाजू नये.. ही म्हण खाद्यसंस्कृतीत शब्दशः पहायला मिळते.. आपल्या महाराष्ट्राच्या अन्नात तर नक्कीच.. सर्दगरीब ते गर्भश्रीमंत इथं प्रत्येकजण अन्नाची बूज राखण्यासाठी तेवढंच कष्टाने संस्कार पाळतो.. ही इथल्या सामाजिक संस्कृतीची देण. आपण सगळेच त्याचे पाईक..
अल्पोपहार पासून ते पंचपक्वान थाळी पर्यंत आणि शिळ्या तुकड्यापासून ते तेराव्याच्या जेवनापर्यंत.. इथं अन्न हे पूर्णब्रह्मच असतंय.. त्याबाबत कधी तडजोड इथल्या मातीने केली नाही.
रस्त्यावर मिळणारा वडापाव इथं लाखमोलाचाच असतो.. कोणासाठी तो चैन असला तरी अनेकांसाठी भूक असतो.
रस्त्यावर मिळणारा वडापाव इथं लाखमोलाचाच असतो.. कोणासाठी तो चैन असला तरी अनेकांसाठी भूक असतो.
तहानलेल्याला पाणी आणि भुकेलेल्याला अन्न देणं.. हे या महाराष्ट्राचं कर्मकर्तव्य.. ते तो इमानेइतबारे पार पाडत आहे.. या भूमीचीच देण ती.
एक तीळ असला तरी तो सात जणांत वाटून खावा.. हे आहेत इथले संस्कार.
एक तीळ असला तरी तो सात जणांत वाटून खावा.. हे आहेत इथले संस्कार.
उद्या #महाराष्ट्रदिन आहे..महाराष्ट्र हे काय फक्त राज्य नाही..ते संस्कार आहेत, संस्कृती आहे.. महाराष्ट्र एक जगण्याची रीत आहे..जगण्याची एक कला आहे..ती जीवनकला उत्तरोत्तर बहरत जावो या सदिच्छा..जय महाराष्ट्र..!❤️
@LetsReadIndia @Omkara_Mali @SahilVastad @Nilesh_P_Z @DrVidyaDeshmukh
@LetsReadIndia @Omkara_Mali @SahilVastad @Nilesh_P_Z @DrVidyaDeshmukh
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
