Thread by @VishwambharMule

#Thread
#शंकराचार्य
#ShankaraJayanti
आद्य शंकराचार्य अवतार कार्य :-
यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत।
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्।।
जगताचे पालनहार भगवान श्रीकृष्ण आपल्याला अर्थात त्यांच्या भक्तांना वरील वचन देतात की,
१/

ज्या ज्या वेळी धर्मला ग्लानी येईल त्या त्या वेळी मी अवतार घेऊन धर्माचे अधिष्ठान कायम राखेल. आपण इतिहास पाहिल्यास ह्या वचनाची प्रचिती आपणाला अनेकदा आलेली दिसते. अशीच काहीशी परिस्थिती भगवान आद्यशंकराचार्यांच्या अवतारास कारणीभूत ठरली. सगळीकडे बुद्ध धर्माचे स्तोम माजले होते.
२/

तसेच आपला सनातन धर्म अनेक संप्रदायात विभागला गेला होता.अनेक भेद,अनेक मत-मतांतरं निर्माण झाले होते.धर्म अगदी त्राहि त्राहि करतं होता आणि अशातचं आपल्या भक्तांना दिलेले वचन पाळण्यासाठी भगवान साम्बसदाशिवाने अवतार घेतला.
शंकर दिग्विजय ग्रंथात शंकराचार्य यांच्या जन्माच वर्णन करणारा
३/

एक श्लोक आला आहे -
लग्नेशुभे शुभयुते सुषुवे कुमारं
श्री पार्वतीव सुखिनी शुभवीक्षिते च |
जाया सती शिवगुरोः निजतुङ्ग संस्ते
सूर्येकुजे रविसुते च गुरौचकेन्द्रे ||
ज्याप्रमाणे भगवान कार्तिकेयाला जन्म दिल्यावर भगवती पार्वतीला आनंद झाला असेल त्याचप्रमाणे बालक शंकराचा जन्म झाल्यावर
४/

माता आर्यम्बाला अतीव आनंद झाला. दिवस होता वैशाख शुद्ध पंचमीचा, आकाशात सर्व ग्रह उत्तम स्थितीत असताना शंकराचार्यांचा जन्म झाला. त्यांच्या आईचे नाव आर्यंबा तर वडिलांचे नाव शिवगुरू होते. त्यांचे कुळ कृष्ण यजुर्वेदीय नंबुद्री ब्राह्मणाचं होत आणि जन्मगाव केरळमधील पूर्णा नदीच्या
५/

किनारी असलेले कलाडी हे होते. लहान वयातच बाल शंकराचे पितृछत्र हरपले, त्यामुळे त्याचा सगळा सांभाळ त्यांच्या आईने अर्थात आर्यम्बा यांनी केला.
पुढे उपनयन अर्थात मुंज झाली आणि ब्रह्मचर्य आश्रम सुरू झाला. उत्तम अशा प्रज्ञेच्या जोरावर बाल शंकरांनी अगदी कमी वयात बरेच अध्ययन पूर्ण केले
६/

आणि आता वेध लागले ते सगळं त्यागुन संन्यास घेण्याचे.आपल्या धर्म शास्त्रात असे सांगितले आहे की जर अविवाहित पुरुषास संन्यास घ्यायचा असेल तर त्याला त्याच्या आईची परवानगी घ्यावी लागते आणि विवाहित पुरुषास आपल्या पत्नीची. त्यानुसार बालक शंकर आईला सतत संन्यास घेण्याविषयी विचारत असे पण
७/

बालकाच्या प्रेमापोटी आणि जर हा निघून गेला तर आपलं कोणीच आपल्याजवळ राहणार नाही ह्या भीतीने माता सतत त्यास विरोध करत असे.एकदा बालक शंकर पूर्णेत स्नान करत असता एका मगरीने पायाला पकडले आणि ती शंकराला पाण्यात घेऊन जाऊ लागली ते पाहून माता अत्यंत शोक करू लागली आणि हीच संधी योग्य आहे
८/

असे पाहून बाल शंकर म्हणाला की "माते जर तू मला संन्यास घेण्यास परवानगी देत असशील तरच मी माझा पाय सोडवून घेतो अन्यथा प्राण त्याग करतो." मातेने शेवटी परवानगी दिली आणि बाल शंकर पाण्यातून बाहेर आले.
आईची परवानगी घेऊन शंकरांनी आपले गाव सोडले व ते गुरूच्या शोधार्थ निघाले.
९/

सगळ्यांचे आदिगुरू आज अवतरण रुपात गुरू शोधण्यासाठी निघाले होते. नर्मदेच्या किनारी त्यांची 'प पू गोविंद भगवत्पाद' यांची भेट झाली. ज्यावेळी त्यांनी शंकरांना पाहिलं व परीक्षा घेण्यासाठी प्रश्न विचारला की तु कोण आहेस? त्यावेळी शंकरांनी उत्तर दिले,
स्वामिन्नहं न पृथिवी न जलं न तेजो
१०/

स्पर्शनो न गगनं न तद्गुणावा |
नापीन्द्रियाण्यपि तु विद्धि ततोऽवशिष्टो
यः केवलोऽस्ति परमः सशिवोऽहमस्मि।।
"हे स्वामी मी पृथ्वी नाहीये ना की मी जल आहे अथवा आकाश आहे, मी इंद्रिय देखील नाहीये. मी केवळ आणि केवळ शिवतत्व आहे." हे उत्तर ऐकून गोविंद भगवत्पाद यांना आनंद झाला व त्यांनी
११/

शंकरांना संन्यास दीक्षा दिली. तिथून पुढे वयाच्या सोळाव्या वर्षापर्यंत शंकराचार्यांनी आपल्या गुरुंजवळ वेद, वेदांत ,शास्त्रे यांचं उत्तम अध्ययन केलं. सोळाव्या वर्षी सर्व अध्ययन पूर्ण झाल्यावर गोविंद भगवत्पाद यांनी शंकराचार्यांना "तु आता सर्व अभ्यासात उत्तीर्ण झाला आहेस आता
१२/

तु भारतभ्रमण करायला जा.!" अशी आज्ञा केली.
त्यानुसार शंकराचार्य सगळ्यात सुरुवातीला काशीस गेले.तिथे त्यांना अनेक थोर विद्वान लोकांचा सहवास लाभला. अनेकांशी शास्त्रार्थ करण्याची संधी मिळाली.तसेच शंकराचार्यांनी काशीत असतानाचं प्रस्थान त्रयीवर
१३/

भाष्य लिहिले.प्रस्थान त्रयी म्हणजे उपनिषद, ब्रह्मसूत्र आणि भगवद्गीता.त्यांनतर शंकराचार्य बद्रीनाथ येथे गेले.तिथेही अनेकांशी त्यांचे शास्त्रार्थ झाले. त्यांनी अनेक बुद्ध धर्माच्या विद्वानांचे मत खंडन केले व सनातन धर्मचं कसा सगळ्यात योग्य आहे हे पटवून दिले.
हे भ्रमण चालू असताना
१४/

त्यांच्या एक गोष्ट लक्षात आली की सनातन धर्म हा अनेक संप्रदायात विभागला गेला आहे. जसे की शैव,वैष्णव,सौर,शाक्त गाणपत्य इत्यादी. हे लोक एकमेकांत भांडत आहेत आणि धर्माचे नुकसान होत आहे. त्यामुळे ह्या लोकांना एकत्र करायला हवं. त्यासाठी त्यांनी पंचायतन पूजा पद्धती सुरू केली. पंचायतन
१५/

म्हणजे पाच देवता - गणपती,देवी,सूर्य,शिव,विष्णु सगळ्यांनी ह्या पाचही देवेतेंची पूजा करायची.ही नवीन पद्धत अत्यंत प्रभावी ठरली,यामुळे लोकांमध्ये असणारे वाद कमी झाले व एकता वाढली.
तसेच त्यांनी देशाच्या चारी दिशेला चार धर्म पीठांची स्थापना केली.पूर्वेला पुरी मठ,पश्चिमेला द्वारका
१६/

मठ, दक्षिणेस शृंगेरी आणि उत्तरेस बद्रीनाथ जवळ ज्योतिर्मठ. ह्या प्रत्येक मठाच चालकत्व आपल्या शिष्यांकडे सोपावल. प्रत्येक मठास विशिष्ट वेदाची जबाबदारी दिली जस की पूरीस ऋग्वेद, शृंगेरीस यजुर्वेद, द्वारकेस सामवेद आणि बद्रीनाथास अथर्ववेद.ह्यांची उत्तम जोपासना करणे व त्यातून आपल्या
१७/

धर्माचं सर्वथा रक्षण करणे व सनातन धर्मावर होणाऱ्या आघातांना चोख प्रत्युत्तर देणे हे ह्या मठांच मुख्य उद्दिष्ट होत.
आचार्यांनी ब्रह्म व जीवाच ऐक्य सांगणारा अद्वैताचा सिद्धांत प्रकाशझोतात आणला.आचार्य म्हणतात "ब्रह्म सत्यं जगन्मिथ्या जीवो ब्रह्मैव नापरः।" अर्थात ब्रह्म केवळ सत्य
१८/

आहे बाकी सर्व अज्ञान आहे किंवा खोटे आहे आणि जीव व ब्रह्म एकच आहेत.हा अद्वैत सिद्धांत प्रकाशझोतात आल्यामुळे वेदांत विचाराचा नवीन प्रवाह चालू झाला.
अत्यंत अल्प मिळालेल्या जीवनात प पू शंकराचार्यांनी अनेको ग्रंथांची रचना केली. मुख्यत्वे जर पाहायला गेलं तर प्रस्थानत्रयीवरच भाष्य,
१९/

त्याप्रमाणे त्यांनी अनेक प्रकरणं ग्रंथांची रचना केली जसे की विवेक चुडामणी,उपदेशसहस्त्री,आत्मबोध,अपरोक्ष अनुभूती इत्यादी.यासोबतच शंकराचार्यांनी अनेक देवतांच्या स्तोत्रांची रचना केली जसे की कनकधारा स्तोत्र, सौंदर्य लहरी,चर्पटपञ्जरिकास्तोत्र, विविध देवतांची अष्टके जी की आजही
२०/

अनेक ठिकाणी गायली जातात.
असा हा अतिदिव्य अवतार शंकराचार्यांनी वयाच्या अवघ्या ३३ व्या वर्षी संपवला. भगवान सांबसदाशिव कैलासास स्थिर झाले. आज जे काही आपण सनातन धर्माचं अस्तित्व पाहत आहोत ते केवळ आणि केवळ आद्य शंकराचार्य यांच्या अवतारकार्यामुळे आहे.ज्यावेळी धर्म संपत
२१/

चालला होता त्यावेळी अवतार घेऊन धर्माचा रथ परत अग्रेसर करून सकळ मानवजातीचे कल्याण करणारे कार्य शंकराचार्यांनी केले. धर्मापुढे कुठलाही भेद,कुठलीही मतमतांतर ग्राह्य नाहीत,धर्मचं सर्वश्रेष्ठ आहे,हा वस्तुपाठ आपल्याला आचार्यांनी घालून दिला.
२२/

आज त्यांच्या अवतरण दिनी त्यांच्या पद्मचरणांवर कोटी कोटी प्रणाम..!!
विदिताखिलशास्त्रसुधाजलधे
महितोपनिषत् कथितार्थनिधे ।
हृदये कलये विमलं चरणं
भव शंकर देशिक मे शरणम् ॥🙏🙏
धन्यवाद..!!