Thread by @kwasylewsky

Gdzie pojawia się kryzys, tam musi się pojawić także #Turcja! I, jak zwykle, robi to z przytupem.

Najwyższy czas na nitkę o podejściu Turcji do potencjalnej agresji #Rosja na #Ukraina 👇

Zacznijmy od podstaw: agresja Rosji na Ukrainę i wojna między tymi państwami jest Turcji nie na rękę, bo:

1) Będzie to stanowiło najpoważniejsze wyzwanie dla tureckiej polityki balansowania między NATO a Rosją i - uwaga, bo to bardzo ważne - zasadniczego przekonania, które

jest wspólnym mianownikiem wszystkich tureckich decydentów w polityce zagranicznej po zakończeniu zimnej wojny. Chodzi o przekonanie, że Turcja - jak ująłby to Turgut Özal - może grać "kilkoma kartami jednocześnie" i w ten sposób pozytywnie wpłynąć na swą pozycję międzynarodową i

zwiększyć potęgę państwa.

2) Jeśli chodzi o Rosję, jest niekorzystna, bo: a) może doprowadzić do dalszego wzmocnienia Rosji w basenie Morza Czarnego, a tego Turcja naprawdę nie chce; b) zagraża stosunkom turecko-rosyjskim i naraża Turcję na konsekwencje ze strony Rosji, gdyby

TR zdecydowała się wesprzeć Ukrainę, np. w postaci "odblokowania" ofensywy Asada na Idlib (spodziewany napływ ok. 1,5 mln uchodźców) czy "sankcji" ekonomicznych, np. zamknięcia ruchu turystycznego, co pogłębiłoby i tak już duże problemy gospodarcze państwa.

3) Jeśli chodzi o

Ukrainę, to dlatego, że Turcja bardzo dużo zainwestowała w rozwój stosunków z tym państwem i wzmocnienie jego podmiotowości. Zapewne każdy z Was słyszał o tureckich dronach, które latają nad Ukrainą, ale pewnie nie każdy wie, że Turcja jest też największym inwestorem zagranicznym

w Ukrainie. Dodatkowo Turcy wiążą duże nadzieje ze współpracą przemysłów zbrojeniowych obu państw - ma ona pomóc Turcji uzupełnić braki tam, gdzie one występują (i np. umożliwić wyprodukowanie silnika do tureckiego myśliwca, takie są przynajmniej plany).

Wszystko to powoduje,

że Turcja wzywa obie strony do deeskalacji i dyplomatycznego rozwiązania sporu, co miałoby się - rzecz jasna - dokonać przy jej pomocy. Tayyip Erdoğan zaproponował, żeby to w jego państwie odbyły się rozmowy między Zełenskim a Putinem. Niektórych może to bawić, ale prawda jest

taka, że dla Turcji jest to rozwiązanie w tej sytuacji wymarzone, więc - jak to określają anonimowi tureccy dyplomaci w przeróżnych mediach - wprost musi spróbować nim grać.

No dobrze, a co zrobi Turcja w przypadku rosyjskiej agresji na Ukrainę? Wielu uczepiło się stwierdzenia

Tayyipa Erdoğana, że "zrobi to, co będzie potrzebne, jako członek NATO", ogłaszając twarde stanowisko Turcji wobec Rosji.

No dobrze, tyle że jak ostudzimy nieco emocje, to chyba zgodzimy się co do tego, że "to, co będzie potrzebne" może być bardzo szeroko rozumiane. O co więc

chodzi? Co Erdoğan chciał zasygnalizować i osiągnąć? Jak powinniśmy to odczytywać i czy jest coś, co możemy w tej sytuacji zrobić, znając już szerszy kontekst tureckiej polityki zagranicznej?

Bez wątpienia Erdoğan chciał przypomnieć Putinowi, że Turcja jest członkiem NATO, a

więc ten powinien uwzględnić to w swoich kalkulacjach. Trudno spodziewać się, żeby Turcja, która tak wiele zainwestowała w stosunki z Ukrainą i tak bardzo obawia się wzmocnienia Rosji w basenie Morza Czarnego, przeszła obojętnie wobec rosyjskiej agresji. Myślę, że można

spodziewać się przynajmniej kontynuacji dotychczasowych działań, tj. wzmacniania potencjału wojskowego Ukrainy i "przychylnej neutralności" wobec planów wzmocnienia obecności NATO w basenie Morza Czarnego. Nie brałbym jednak za pewnik, że Turcja dołączy do natowskich sankcji na

Rosję - do których dotychczas podchodziła bardzo niechętnie - czy sama zaangażuje się w działania pod parasolem Sojuszu na czarnomorskim akwenie. Dlaczego? Jeszcze raz: bo obawia się odpowiedzi Rosji i - co jeszcze ważniejsze - zdecydowanie postawienie na grę przeciw Rosji

zaburzałoby fundamenty myślenia Turków o polityce zagranicznej i własnym miejscu w porządku międzynarodowym po 1989 roku. To byłaby bardzo duża zmiana w kulturze strategicznej Turcji, a takie zmiany dokonują się zazwyczaj pod wpływem traumatycznych wydarzeń, które na dobre

zmieniają sposób myślenia o świecie, wręcz wrzynają się w pamięć społeczeństw/narodów (to dlatego my, Drodzy Państwo, ciągle patrzymy na świat przez pryzmat wydarzeń II wojny światowej i wokół niej).

Czy możemy zrobić coś, żeby skłonić Turcję - i tak już pomagającą Ukrainie -

do zajęcia jeszcze bardziej zdecydowanego stanowiska? Tak, zwłaszcza że na naszą korzyść przemawia inny element tureckiej kultury strategicznej, skrywany nieco głębiej, jakim jest strach przed ekspansją rosyjską.

Sądzę, że dobrze byłoby, aby zachodni sojusznicy Turcji

zastanowili się, jak mogą zrekompensować jej koszty ewentualnej odpowiedzi Rosji. Ich oczy powinny się skierować na trzy elementy, które z pewnością będą w tej sprawie priorytetowe dla Turcji: ofensywa w Idlib i sprawa uchodźców, kwestie gospodarcze, obawy, że Rosja wykorzysta

przeciw Turcji PKK (bardzo silne, Turcy są przekonani, że Rosjanie zbroili PKK w odwecie za zestrzelenie przez nich rosyjskiego myśliwca w 2015 r.). Wykombinowanie form wsparcia dla Turcji w tych trzech obszarach mogłoby wzmocnić jej skłonność do jeszcze bardziej zdecydowanego

opowiedzenia się przeciw Rosji. Z pewnością nie będzie to łatwe, ale nie jest to też scenariusz science fiction, zwłaszcza że - z czego Turcy doskonale zdają sobie sprawę - to, co dzieje się obecnie wokół Ukrainy, paradoksalnie sprzyja TR przynajmniej w jednym obszarze. Jakim?

A zwróciliście Państwo uwagę, że nagle przestaliśmy rozmawiać o wyzwaniu, jakie Turcja stanowi dla wewnętrznej spójności NATO, a za to ponownie mówimy o jej "strategicznym położeniu" i roli, jaką może odegrać w powstrzymywaniu Rosji? Turcy zauważyli, wystarczy przejrzeć trochę

mediów prorządowych i kont twitterowych sprzyjających rządowi analityków, i zdają sobie sprawę, że może to być dla ich państwa szansa na pozbycie się przynajmniej części problemów na kierunku zachodnim, zwłaszcza tych rodzących bardzo dużo kosztów, jak np. konsekwencje wciąż

kiepskiego stanu relacji ze Stanami Zjednoczonymi. Warto wyłapywać takie subtelności i spróbować je umiejętnie wykorzystać.

Na dziś koniec, tradycyjnie dziękuję za lekturę.